1789 - Η Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη

Μετά την επικράτηση της επανάστασης στο Παρίσι και σε όλη σχεδόν τη Γαλλία, η εξουσία πέρασε ουσιαστικά στα χέρια της αστικής τάξης, οι εκπρόσωποι της οποίας κυριαρχούσαν στα Δημοτικά Συμβούλια της πρωτεύουσας και των άλλων μεγάλων γαλλικών πόλεων. 

Η αστική τάξη ήταν τότε επαναστατική. Αγωνιζόταν κατά του φεουδαρχικού απολυταρχικού συστήματος και προσπαθούσε να το εκμηδενίσει.



Ετσι, στις 26 Αυγούστου του 1789 η Συντακτική Συνέλευση ψηφίζει τη «Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη», το πιο σπουδαίο γραπτό μνημείο της Γαλλικής Επανάστασης με κοσμοϊστορική σημασία.

«Οι άνθρωποι γεννιούνται και είναι ελεύθεροι και έχουν ίσα δικαιώματα», τονίζει η διακήρυξη. Η επαναστατική αυτή αρχή διακηρύχτηκε όταν στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου οι άνθρωποι ήταν ακόμη δούλοι, στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στα άλλα φεουδαρχικά-απολυταρχικά κράτη υπήρχαν εκατομμύρια δουλοπάροικοι και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ανθούσε το δουλεμπόριο.

Οι αρχές που διατυπώνονται στη διακήρυξη ήταν μια τολμηρή, μια επαναστατική πρόκληση προς τον παλιό φεουδαρχικό κόσμο. 

Οπως ήταν φυσικό, η διακήρυξη όριζε πως «ιερά» και αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη είναι η προσωπική ελευθερία, η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία της σκέψης και η αντίσταση στη βία.

Σε μια περίοδο που η φεουδαρχική απολυταρχική τάξη πραγμάτων κυριαρχούσε σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, οι αστικοδημοκρατικές- αντιφεουδαρχικές αρχές της Διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη έπαιξαν μεγάλο προοδευτικό ρόλο. 

Εκαναν τεράστια εντύπωση στους συγχρόνους και άφησαν βαθιά σημάδια στην κοινωνική συνείδηση των λαών. Αλλά η διακήρυξη όριζε ότι εξίσου «ιερό» και ακατάλυτο είναι και το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. 

Είναι αλήθεια πως σ” αυτό υπήρχε τότε και κάποιο στοιχείο προόδου – η υπεράσπιση της αστικής ιδιοκτησίας από την επιβουλή του φεουδαρχικού συστήματος. 
Αλλά το δικαίωμα της ιδιοκτησίας στρεφόταν κυρίως κατά των απόρων στρωμάτων. 

Η διακήρυξη αυτού του δικαιώματος δημιουργούσε πραγματικά τους πιο καλούς όρους για την καινούρια μορφή εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για την καπιταλιστική εκμετάλλευση των εργαζομένων.



ΠΗΓΗ. imerodromos.gr