H ιστορία της υποβρύχιας φωτογραφίας

Η ιστορία του ανθρώπινου είδους είναι στενά συνδεδεμένη με τη θάλασσα και με δραστηριότητες δίπλα και μέσα σ'αυτή ,ήταν φυσικό λοιπόν με την ανακάλυψη της φωτογραφίας το ενδιαφέρον των πρώτων φωτογράφων γρήγορα να στραφεί και στην προσπάθεια καταγραφής εικόνων μέσα στο νερό.
 


 Όπως και στην ανακάλυψη της φωτογραφίας έτσι και στην υποβρύχια φωτογραφία Γάλλοι και Άγγλοι ερίζουν για το ποιος τράβηξε την πρώτη φωτογραφία ,αλλά όλα δείχνουν ότι ένας Άγγλος ο William Thopmson τράβηξε την πρώτη υποβρύχια φωτογραφία τον Φεβρουάριο του 1856.

Ο Thopson αν και δικηγόρος διακρίθηκε σε πολλούς τομείς σαν "ερασιτέχνης φυσιοδίφης" όσο αφορά τη θαλάσσια ζωή ειδικά τα φύκια και τα θαλάσσια μαλάκια και χρησιμοποίησε από νωρίς το καινούργιο μέσο της φωτογραφίας για τις ανάγκες καταγραφής των παρατηρήσεων του. 

Παρόλα αυτά η ιδέα για την υποβρύχια φωτογραφία του ήρθε σαν ένα φτηνό μέσο παρατήρησης της αντοχής και της κατάστασης των υποβρύχιων κατασκευών, παρατηρώντας μια αποβάθρα που την έδερναν τα κύματα.

Αντίστοιχους πειραματισμούς έκαναν και ο γερμανός Ludwig Bauer ,ο γάλλος Ernest Bazin και πολλοί άλλοι μέχρι να φτάσουμε στις πρώτες υποβρύχιες φωτογραφίες που σώζονται μέχρι σήμερα και θεωρούνται η επίσημη γέννηση της υποβρύχιας φωτογραφίας το 1893.

Ο Louis Boutan και ο Joseph David ,φωτογράφος ο πρώτος ,μηχανικός ο δεύτερος κέρδισαν μεγάλη αναγνώριση με αυτή τη πρώτη σειρά από υποβρύχιες φωτογραφίες που τράβηξαν στον κόλπο Banyuls και οι εκθέσεις που χρειάστηκαν ήταν γύρω στη μισή ώρα. Από τότε και μετά η υποβρύχια φωτογραφία γνώρισε αργή αλλά σταθερή ανάπτυξη.

Ο Γάλλος Etienne Peau χρησιμοποίησε υποβρύχιες φωτογραφίες που τράβαγε ο ίδιος σαν συνοδευτικό υλικό των άρθρων του για την θαλάσσια βιολογία. 

 Ο Άγγλος χειρούργος Francis Ward έκανε μια φωτογραφιών σε γλυκό νερό από το 1908 ως το 1913.
Ο Αμερικάνος John Ernest Williamson έκανε την πρώτη υποβρύχια κινηματογραφική ταινία το 1915 και φωτογραφίες δράσης φωτογραφίζοντας καρχαρίες να επιτίθενται σε νεκρά άλογα που ο ίδιος είχε ρίξει στο νερό. 

Οι Αμερικανοί William Longley και Charles Martin το 1926 έκαναν μια σειρά θαυμάσιες φωτογραφίες στην καραϊβική για λογαριασμό του National geographic.
Η βελτίωση των καταδυτικών συσκευών από τον Yves Le Prieur βοήθησε τους πρωτοπόρους φωτογράφους και κινηματογραφιστές να μπορούν να παραμένουν περισσότερο στο νερό και σε όλο και πιο μεγάλα βάθη και τα αποτελέσματα ήταν όλο και καλύτερα. 

Ο ίδιος μαζί με τον Jean Painleve ίδρυσαν το 1934 ένα σύλλογο φίλων της κατάδυσης με μεγάλο υποβρύχιο εξοπλισμό σε φωτογραφικές και κινηματογραφικές μηχανές.("Club des sous-l'eau")

Στα χρόνια που ακολουθούν δύο ονόματα θα κυριαρχήσουν στην υποβρύχια φωτογραφία και των δύο η συμβολή είναι τεράστια. Ο Αυστριακός Hans Hass και ο Γάλλος Ζακ- Yves Cousteau. 
 


Ο Hans Hass γεννήθηκε το 1919 στην Βιέννη. 

Η πρώτη του επαφή με την μεσόγειο στις καλοκαιρινές του διακοπές το 1937 στη νότιο Γαλλία, του άλλαξε τη ζωή. 
Είμαστε ακόμη σε μια εποχή που οι βυθοί είναι ανεξερεύνητοι και τυλιγμένοι από μυστήριο για τα θαύματα αλλά και τους κινδύνους που κρύβουν. 

Αυτός ο κίνδυνος είναι που κάνει τον Hass να ασχοληθεί με τις καταδύσεις αρχικά. 
 Οι περιγραφές του για την ομορφιά του βυθού πίσω στους φίλους του στην Βιέννη , δύσκολα γίνονται πιστευτές και έτσι αποφασίζει να φωτογραφίζει αυτά που βλέπει για να έχει αποδεικτικό υλικό. 

Παράτολμος καθώς είναι δεν διστάζει να διακινδυνεύσει και τη ζωή του εκεί που οι άλλοι και ειδικά οι επιστήμονες του καιρού του δεν τολμάνε.
Γρήγορα όμως ένα επικίνδυνο άθλημα μετατρέπεται σε πολύ σοβαρή επιστημονική εργασία. 

Ένα σκάφος που κατόρθωσε να εξοπλίσει χάνεται μαζί με την περιουσία του στην δίνη του 2ου παγκόσμιου πολέμου αλλά δεν απογοητεύεται ,με πίστη στα όνειρα του κατορθώνει να εξοπλίσει ένα σκάφος και να φύγει για δυο μακρινές αποστολές στον Ειρηνικό και στον Ινδικό ωκεανό.

Πολλές ήταν και οι βελτιώσεις που έκανε στις καταδυτικές συσκευές του καιρού του. Το 1949 σε συνεργασία με την εταιρεία Franke & Heidecke έφτιαξε μια υποβρύχια θήκη για μια από τις καλύτερες φωτογραφικές μηχανές όλων των εποχών ,την διοπτική Rolleiflex 6 X 6 και την ονόμασε Rolleimarin.

Τα επιστημονικά αποτελέσματα εκείνων των ταξιδιών έκαναν Hans Hass διάσημο. Από τότε και μετά έγραψε πολλά βιβλία ,γύρισε πολλές ταινίες και έγραψε πολλά άρθρα που εξακολουθούν να είναι πηγή έμπνευσης για τον κόσμο των καταδύσεων και επηρέασαν όλες τις επόμενες γενιές φωτογράφων και κινηματογραφιστών. 

Η βασική του διαφορά από τον επόμενο διάσημο ερευνητή των βυθών ,
τον Ζακ- Yves Cousteau είναι ότι από την αρχή στηρίχτηκε στις δικές του αποκλειστικά δυνάμεις, χωρίς καμία κυβερνητική ή άλλη βοήθεια.



Ο Ζακ - Yves Cousteau γεννήθηκε το 1910 και από νωρίς τον τράβηξαν η θάλασσα και οι μηχανολογικές κατασκευές. 
Όμως το σχολείο δεν μπορούσε να προκαλέσει το ενδιαφέρον αυτού του ανήσυχου πνεύματος και έτσι προκαλούσε μόνο φασαρία. Σαν λύση οι γονείς του τον έκλεισαν οικότροφο σε ένα πολύ καλό σχολείο. 

Σε αυτό το περιβάλλον ο Ζακ- Yves τα πήγε πολύ καλά και κατάφερε να εισαχθεί αριστούχος στην Ναυτική ακαδημία. 

Το 1933 κατετάγη σαν μόνιμος αξιωματικός στο Γαλλικό πολεμικό Ναυτικό είναι η εποχή που ταυτόχρονα ασχολείται με τις υποβρύχιες εξερευνήσεις και με την βελτίωση των υποβρύχιων αναπνευστικών συσκευών. 

Στην διάρκεια του πολέμου πολεμάει και σαν κατάσκοπος και του απονέμονται διάφορα μετάλλια όμως ποτέ δεν εγκαταλείπει τις υποβρύχιες ενασχολήσεις του και το 1943 επινοούν μαζί με τον μηχανικό Emile Gagnan το aqualung που επιτρέπει στους δύτες να μείνουν μέσα στο νερό για ώρες. 

Το 1950 αγοράζει το διάσημο kalypsο , που το μετατρέπει σε σκάφος ωκεανογραφικών εξερευνήσεων. 
 Το σκάφος και ο κυβερνήτης του τα επόμενα χρόνια γίνονται ο μύθος της υποθαλάσσιας εξερεύνησης.

Οι πρώτες δύο κινηματογραφικές του ταινίες το 1956 "ο σιωπηλός κόσμος" και "ο κόσμος δίχως ήλιο" τον καθιέρωσαν και του έδωσαν την απαραίτητη φήμη και τα χρήματα να συνεχίσει το έργο του. 

Φεύγει από το Γαλλικό ναυτικό και γίνεται διευθυντής του ωκεανογραφικού μουσείου του Μονακό και συγκροτεί την ερευνητική του ομάδα στην Τουλόν. 

Φέρνει καινοτομίες στον καταδυτικό εξοπλισμό και κατασκευάζει την πρώτη υποβρύχια φωτογραφική μηχανή 135 μαζί με τον Βέλγο εφευρέτη και σχεδιαστή Jean De Wouters ,την Kalypso phot που αποτελεί το πρότυπο για την σειρά Nikonos της Nikon. 

Από κει και πέρα η φήμη του απογειώνεται ,δεν μπορώ να φανταστώ ότι υπάρχει παιδί που δεν μαγεύτηκε από κάποιο ντοκυμαντέρ του Cousteau από αυτά που τράβηξε για την τηλεόραση το διάστημα 1968 -1976.

Τα ονόματα υποβρύχιος κόσμος , εξερεύνηση και Ζακ- Yves Cousteau είναι συνυφασμένα.



Η υποβρύχια φωτογραφία γνωρίζει άνθιση στις μέρες μας και έχει πολλά να μας προσφέρει σε συγκινήσεις , συναισθήματα και ομορφιά. 

Σε όλες τις χώρες υπάρχουν πολλοί καλοί φωτογράφοι που ασχολούνται με την υποβρύχια φωτογραφία. 

Και στην Ελλάδα υπάρχουν φωτογράφοι πάρα πολύ καλοί που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε από τα μεγάλα ονόματα της υποβρύχιας φωτογραφίας και τους πρωτοπόρους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δουλειά της Σου Παπαδάκου * που έχει χαρακτηριστεί "ποιήτρια των βυθών" (όποιος έχει δεί έστω και μερικές φωτογραφίες της καταλαβαίνει εύκολα το γιατί).
 
*

ΠΗΓΗ. fotoart