Ο Ντίζι Γκιλέσπι ήταν ένας από τους δύο πρωτοπόρους της μπίμποπ τζαζ, μαζί με τον σαξοφωνίστα Τσάρλι Πάρκερ.
Ο Γκιλέσπι φημιζόταν για την καταπληκτική δεξιοτεχνία του, τη λοξή τρομπέτα του, τα παραφουσκωμένα μάγουλα του όταν έπαιζε, και την ανοιχτόκαρδη προσωπικότητά του. Ήταν επίσης ο πρώτος «πρέσβης» της μπίμποπ στην Ελλάδα.
Η καλοπροαίρετη φύση του Γκιλέσπι είχε αισθητό ρόλο στη διάδοση και αποδοχή της μπίμποπ τζαζ από ένα ευρύτερο κοινό. Γιατί αρχικά η μπίμποπ δεν ήταν δημοφιλής, κυρίως γιατί δεν προσέφερε χορευτική μουσική σαν την προκάτοχό της, τη σουίνγκ τζαζ, στις συναυλίες της οποίας οι νέοι χόρευαν το jitterbug, το χορό της δεκαετίας του 1930 που μετεξελίχθηκε σε rock and roll.
Έχει εκτιμηθεί ότι η δυναμική νευρικότητα της μπίμποπ εξέφραζε το θυμό των μαύρων των ΗΠΑ για την κοινωνική τους περιθωριοποίηση.
Όμως ο Γκιλέσπι, όπως αναφέρει στο βιβλίο του «To Be, Or Not To Bop», προσπαθούσε να κάνει το ακροατήριο του να χαλαρώσει, γιατί με αυτόν τον τρόπο οι ακροατές του αποδέχονταν πιο εύκολα την - πρωτοποριακή για εκείνη την εποχή - μουσική που έπαιζε.
Ταυτόχρονα διεύρυνε την ελκυστικότητα της μπίμποπ, υιοθετώντας νέα στοιχεία, όπως στο κομμάτι Con Alma, το οποίο συνδυάζει μπίμποπ τζαζ με λατινοαμερικανικούς ρυθμούς:
Ο Γκιλέσπι κατάφερνε να κερδίζει το ακροατήριο των συναυλιών του με τη μουσική, το χιούμορ και το μπρίο του. Αυτό έκανε και στη μοναδική συναυλία του στην Ελλάδα, περίπου 60 χρόνια πριν, η οποία είχε καταλυτικό ρόλο για τη διάδοση της τζαζ στη χώρα, και έλαβε μέρος μέσα σε μία ιδιαίτερα τεταμένη πολιτική ατμόσφαιρα.
Το 1956 το υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ είχε χρηματοδοτήσει την αποστολή ενός συγκροτήματος τζαζ του Γκιλέσπι σε διάφορες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Στο ψυχροπολεμικό πολιτικό κλίμα που επικρατούσε τότε, η περιοδεία του Ντίζι Γκιλέσπι χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο με πολιτική σκοπιμότητα.
Ο Γκιλέσπι το είχε καταλάβει καλά, αλλά δέχτηκε επειδή ήταν υπερήφανος για το ότι θα ήταν ο πρώτος μουσικός τζαζ που θα αντιπροσώπευε τις ΗΠΑ σε μία διεθνή αποστολή.
Προτού αρχίσει η περιοδεία του ο Γκιλέσπι βρισκόταν στην Ευρώπη για άλλες παραστάσεις. Το υπουργείο του ζήτησε να επιστρέψει στις ΗΠΑ για «ενημέρωση», αλλά αυτός αρνήθηκε, λέγοντας:
«Έχω 300 χρόνια ενημέρωσης (εννοώντας τις εμπειρίες των μαύρων στις ΗΠΑ όταν ήταν σκλάβοι). ... Ξέρω τι μας έχουν κάνει και δεν θα προσφέρω δικαιολογίες. Αν με ρωτήσουν, θα απαντήσω όσο πιο ειλικρινά μπορώ. ... Δεν θα απολογηθώ για τη ρατσιστική πολιτική της Αμερικής».
Το φλέγον θέμα της ελληνικής πολιτικής εκείνη την εποχή ήταν το Κυπριακό. Η ΕΟΚΑ είχε εντείνει τις δράσεις της και στις 10 Μαΐου 1956 οι Άγγλοι θα εκτελούσαν στην Κύπρο δύο αγωνιστές της ΕΟΚΑ.
Στις 9 Μαΐου έγινε στην Αθήνα μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά των προγραμματισμένων εκτελέσεων, της βρετανικής καταπίεσης του Κυπριακού αγώνα ανεξαρτησίας και των ΗΠΑ που υποστήριζαν τους Βρετανούς, και υπέρ της ένωσης Ελλάδας και Κύπρου.
Στην διαδήλωση σκοτώθηκαν τρεις διαδηλωτές και ένας αστυνομικός, οι πρώτοι νεκροί σε Αθηναϊκές διαδηλώσεις μετά τα Δεκεμβριανά. Οι διαδηλωτές, πολλοί από τους οποίους ήταν φοιτητές, είχαν σπάσει τα τζάμια Αμερικανικών κτιρίων με πέτρες.
Μέσα σε αυτό το τεταμένο πολιτικό κλίμα, η ορχήστρα του Ντίζι Γκιλέσπι έδωσε στις 14 Μαΐου 1956 δωρεάν παράσταση για φοιτητές στην Αθήνα, στο θέατρο Κοτοπούλη.
Το αντιαμερικανικό αίσθημα των φοιτητών στο ακροατήριο ήταν βέβαια σε έξαρση. Μόλις ξεκίνησε η παράσταση οι φοιτητές άρχισαν να γιουχάρουν.
Αλλά πολύ σύντομα έπεσε σιγή στο ακροατήριο. Λίγο αργότερα, χειροκροτήματα και επευφημίες αντικατέστησαν το γιουχάρισμα που είχε προηγηθεί.
Οι φοιτητές ενθουσιασμένοι πετούσαν καπέλα και σακάκια στο αέρα μέσα στο θέατρο και κοπέλες χόρευαν στα παρασκήνια. Και μετά την παράσταση, οι φοιτητές κουβάλησαν στους ώμους τους τον Ντίζι Γκιλέσπι φωνάζοντας το όνομά του, ενώ η κυκλοφορία έξω από το θέατρο είχε σταματήσει λόγω της πολυκοσμίας.
Ο Ντίζι Γκιλέσπι, αδιαφορώντας για την πολιτική προπαγάνδα που ήθελαν να του επιβάλλουν, είχε καταφέρει να κερδίσει τις νέες και τους νέους με τη μουσική του.
Η συναυλία αποτέλεσε ένα μουσικό διάλειμμα στη έντονη πολιτική ατμόσφαιρα της εποχής, δείχνοντας ταυτόχρονα ότι το πολιτισμικό στοιχείο μπορεί να υπερβεί, έστω και στιγμιαία, το πολιτικό.
Όμως ο τύπος των ΗΠΑ παρουσίασε το γεγονός ως ένα κυρίως πολιτικό επίτευγμα. Οι επικεφαλίδες των αμερικανικών εφημερίδων έγραψαν τότε ότι «οι φοιτητές αφήνουν τις πέτρες και χορεύουν με τον Ντίζι».
Όταν γύρισε στις ΗΠΑ ο Γκιλέσπι ηχογράφησε στη Νέα Υόρκη το δίσκο «Dizzy in Greece» (Verve MGV 8017), που περιλαμβάνει κομμάτια όπως το Groovin’ High:
ΠΗΓΗ. tvxs.gr
ΒΙΝΤΕΟ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου