ΚΑΣΤΑΛΙΑ ΠΗΓΗ - Ιστορικά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το μαντείο των Δελφών

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ. ΘΑΝΟΣ ΕΥΘΥΜΕΡΟΣ

Η Κασταλία πηγή είναι φυσική πηγή στους πρόποδες του Παρνασσού. 
Πήρε το όνομά της από την μυθική νύμφη Κασταλία, η οποία στην προσπάθειά της να ξεφύγει από τον Απόλλωνα έπεσε στην πηγή αυτή και πνίγηκε. 
Στην αρχαιότητα ήταν αφιερωμένη στον θεό Απόλλωνα και στις Μούσες.

 Η Κασταλία πηγάζει από της ρίζες του Φλεμπούκου, το οποίο κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Υάμπεια, κοντά στο στενό φαράγγι Αρκουδόρεμα. 

Η πηγή ιστορικά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το μαντείο των Δελφών. Τα νερά της κατείχαν σημαντικό ρόλο στη λατρεία και τη λειτουργία του μαντείου, καθώς σε αυτά πλένονταν η Πυθία, οι ιερείς, το προσωπικό αλλά και οι προσκυνητές του μαντείου. 

 Τα ύδατα της Κασταλίας παροχετεύθηκαν σε κρήνη, η οποία άλλαξε μορφή αλλά και τοποθεσία στη διάρκεια των αιώνων: καταγράφονται το αρχαϊκό οικοδόμημα, η ρωμαϊκή κρήνη, αλλά και η σύγχρονη βρύση.

Το αρχαϊκό οικοδόμημα της Κασταλίας κρήνης αποκαλύφθηκε ανασκαφικά το 1957. Βρισκόταν ανάμεσα στο ιερό του Απόλλωνα και το Γυμνάσιο και χρονολογείται στο 600-590 π.Χ. 

 Πρόκειται για ένα ορθογώνιο ανοικτό κτίσμα διαστάσεων 8,20 x 6,64 μ., που περιλαμβάνει μία ορθογώνια κτιστή λεκάνη, με σύστημα αγωγών και χάλκινων κρουνών σε σχήμα λεοντοκεφαλής στη βόρεια πλευρά, καθώς και πλακόστρωτη αυλή με λίθινα έδρανα. 

Εκεί απέληγε ένα μικρό υδραγωγείο, σκαλισμένο στο βράχο (ύψους 1,60 μ και πλάτους 1 μ) το οποίο έφερνε το νερό από την πηγή στη βάση των Φαιδριάδων.

Στη διάρκεια των αιώνων μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή η κρήνη αναμορφώθηκε και επισκευάσθηκε αρκετές φορές. 

Η νεότερη Κασταλία χρονολογείται στον 1ο αι. π.Χ. και βρίσκεται περίπου 50 μ. ψηλότερα από την αρχαϊκή. Ο φυσικός βράχος έχει λειανθεί και έχουν δημιουργηθεί κόγχες για τα αναθήματα των πιστών. 

Μία από αυτές μετατράπηκε σε εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
Κάτω από τις κόγχες λαξεύτηκε στο βράχο μία στενόμακρη λεκάνη μήκους 10 μ. και πλάτους 0,50 μ., στην οποία έφθανε το νερό της πηγής με κλειστό αγωγό. 

Η λεκάνη ήταν σκεπαστή και η μία άκρη της άνοιγε έτσι ώστε να μπορεί να καθαρίζεται. Στην πρόσοψη της κρήνης υπήρχαν επτά χάλκινοι κρουνοί, που χωρίζονταν με επτά πεσσούς σκαλισμένους στο βράχο. 

Μπροστά από την κρήνη υπήρχε πλακόστρωτη αυλή, στην οποία κατέβαινε κανείς με οκτώ σκαλοπάτια, και στις τρεις πλευρές της υπήρχαν λίθινοι πάγκοι.

Περιγραφή της κρήνης δίνει και τον 2ο αιώνα μ.Χ. ο περιηγητής Παυσανίας. Στα νεώτερα χρόνια, η πηγή αξιοποιήθηκε για την ύδρευση της επαρχίας των Δελφών. 
Τα νερά της τροφοδοτούν επίσης και το κοντινό Αρκουδόρεμα, που χύνεται στον ποταμό Πλείστο.

ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ. el.wikipedia