Ποταμός Νέστος - Από τις μαγευτικότερες καταπράσινες περιοχές της Ελλάδας

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ. ΘΑΝΟΣ ΕΥΘΥΜΕΡΟΣ


Οσοι έχουν ταξιδέψει οδικώς από τον παλιό εθνικό δρόμο προς Εβρο, έχουν σταθεί σίγουρα μια φορά στη γέφυρα του ποταμού Νέστου στην αρχή του νομού Ξάνθης.

Οσοι έχουν κάνει τη διαδρομή σιδηροδρομικώς, έχουν περάσει μαγεμένοι από τα Τέμπη του Νέστου.

Μέσα από αλλεπάλληλα τούνελ στα βράχια, οι γραμμές ακολουθούν τον φιδωτό ρου του ποταμού Νέστου.

Ενας πανέμορφος σιδηροδρομικός σταθμός λέει «Τοξότες». Μαγαζιά με κανόε καγιάκ σε προϊδεάζουν – ελάχιστα για το τι θα επακολουθήσει.

Ενα χιλιόμετρο από εκεί, μέσα από μια υπέροχη διαδρομή στη φύση φτάνεις στην Γαλάνη. Ενα καφέ υπάρχει μόνο και ο δρόμος σταματά. Είσαι στις όχθες του Νέστου.

Τα στενά του Νέστου είναι μαγικά. Προσφέρονται για πεζοπορία σε ήμερα μονοπάτια, λαξευμένα στο βράχο, απ’ όπου μπορείς να απολαύσεις την μεγαλοπρέπεια του ποταμού αλλά και την εικόνα του τρένου που βγαίνει από τις σήραγγες, ακριβώς πλάι στο ποτάμι.

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει της μόδας το ράφτινγκ και το κανόε καγιάκ.

Ο επισκέπτης έχει άφθονες επιλογές και ένα υπέροχο τοπίο να τα απολαύσει.

Χιλιάδες επισκέπτες – Ξανθιώτες αλλά και ξένοι (ψαγμένοι) τουρίστες πλημμυρίζουν κάθε καλοκαίρι τις όχθες του για μπάνιο. Είναι το πιο ωραία μέρη για μπάνιο στην Ξάνθη – παρόλο που υπάρχουν και άλλες (αδικημένες) παραλίες στο νομό.

Στην Γαλάνη της Ξάνθης, μπορείς να κάνεις μπάνιο στο Νέστο, κανόε καγιάκ, zip line (ένα σκοινί που συνδέει τη μια όχθη του ποταμιού με την άλλη, δένεσαι με έναν κρίκο και περνάς απέναντι).

Μπορείς επίσης να ξαπλώσεις κάτω από τα πυκνόφυλλα δέντρα και να πάρεις έναν υπνάκο ή να φέρεις τον σκύλο σου να χαρεί στη φύση.

Μπορείς επίσης να στήσεις τη σκηνή σου, την ομπρέλα σου, την πετσέτα σου ή απλά να στήσεις μια αυτοσχέδια ψησταριά για τα μεζεκλίκια σου.

Το τοπίο δεν θυμίζει Ελλάδα αλλά κάποιον εξωτικό προορισμό.

Ο Νέστος (Βουλγαρικά: Места, Μεστα) είναι ένα από τα πέντε μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας, ενώ ο ρους του οριοθετεί τα σύνορα ανάμεσα στη Μακεδονία και τη Θράκη και τους νομούς Καβάλας και Ξάνθης, έχοντας πρώτα διατρέξει το νομό Δράμας.

Η συνολική του πορεία καλύπτει 243 χλμ, 130 από τα οποία βρίσκονται σε Ελληνικό έδαφος.

Πηγάζει από τα όρη Ρίλα της Βουλγαρίας, ενώ εκβάλλει στο Θρακικό Πέλαγος, αφού πρώτα έχει διασχίσει τους ορεινούς όγκους της Δυτικής Ροδόπης και το όρος Φαλακρό.

Το δέλτα του ποταμού, έκτασης 550.000 στρεμμάτων, αποτελεί 'Υδροβιότοπο Διεθνούς σημασίας' και μέρος του Εθνικού Πάρκου που περιλαμβάνει τις λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδα. Εκτείνεται από τη Νέα Καρβάλη έως τα Άβδηρα, ενώ εκεί βρίσκεται και το παραποτάμιο δάσος, γνωστό και ως Μεγάλο Δάσος (Κοτζά Ορμάν). 

Πλούσια βλάστηση και πολλά είδη ζώων είναι τα χαρακτηριστικά του, ενώ η έκτασή του που κάποτε ξεπερνούσε τα 125.000 στρέμματα τώρα καλύπτει μόλις 4.600

Ο ποταμός Νέστος, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, αποτελούσε το βόρειο όριο εξάπλωσης των λιονταριών στην Ελλάδα. Σήμερα βρίσκουν καταφύγιο ή τροφή 300 είδη πουλιών, 30 είδη αρπακτικών, 11 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών, ενώ αρκετά είναι και τα είδη ψαριών που ζουν στις λιμνοθάλασσες του δέλτα.

Η μυθολογία για τον Νέστο

Στη μυθολογία ο Νέστος ή Νέσσος γεννιέται στην αρχή του χρόνου πριν ακόμη γεννηθούν οι άνθρωποι. Γεννήθηκε μαζί με 12.456 ποταμούς και 3000 Νύμφες. Πατέρας του ήταν ο Ωκεανός και μητέρα του η Τηθύς

Η σημασία του ποταμού στην αρχαιότητα

Ο Νέστος λατρεύτηκε ως θεός στην αρχαιότητα. Σε καμιά αρχαία πηγή δεν γίνεται λόγος για ποταμοπλοϊα στο Νέστο.

Είναι φανερό πως η ασταθής κοίτη του στον κάτω ρου, οι συχνές πλημμύρες του και η απόκρημνη περιοχή του μέσου και άνω ρου του απέκλειαν κάθε δυνατότητα ανάπλου του ποταμού. 

Λόγω μάλιστα της διαδρομής του μέσα από απόκρημνα και δύσβατα μέρη, δεν σχηματιζόταν ούτε κατά μήκος της κοίτης του κανένας φυσικός χερσαίος δρόμος, όπως συνέβαινε με τόσους άλλους ποταμούς, ώστε να εξασφάλιζε την επικοινωνία της θρακικής ενδοχώρας (άνω και μέσο ρου του) με τις ακτές του Βόρειου Αιγαίου.

Επιπλέον, κατά μήκος του Νέστου δεν υπήρχαν πολλά περάσματα (πόροι) για τη διάβασή του κι έτσι δυσχεραινόταν, σε αρκετό βαθμό, ακόμη και η οριζόντια επικοινωνία μεταξύ Μακεδονίας και Θράκης.

Στην πραγματικότητα δύο ήταν, όπως και σήμερα, τα περάσματα του ποταμού, από τα οποία το ένα (το βόρειο) βρισκόταν στο μέσο και το άλλο (το νότιο) στον κάτω ρου του, όπου αντίστοιχα είχαν ιδρυθεί και οι πόλεις Νικόπολη και Τόπειρος.

Το βόρειο πέρασμα επέτρεπε την επικοινωνία μεταξύ των κοιλάδων του Στρυμόνα και του Έβρου, ενώ από το νότιο πέρασμα διερχόταν ένας πανάρχαιος δρόμος (η λεγόμενη «κάτω οδός»), ο οποίος εξασφάλιζε την επικοινωνία μεταξύ Μακεδονίας και Θράκης και γενικότερα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. 

Στ' αχνάρια του δρόμου αυτού κατασκευάστηκε αργότερα η ρωμαϊκή Εγνατία οδός, της οποίας ίχνη μιας τοξωτής γέφυρας βρέθηκαν πλάι στην Τόπειρο

Ο άνω και μέσος ρους του ποταμού ήταν κατά την αρχαιότητα η περιοχή που ζούσαν οι Δίοι, πανάρχαιο ελληνο-πελασγικό φύλο που αργότερα ταξινομήθηκε ως θρακικό. Από τα Θρακικά Τέμπη και νοτιότερα κατοικούσαν οι Σάτρες.

Ο Νέστος μπορεί να μην είχε σπουδαία συγκοινωνιακή σημασία για τον ευρύτερο Θρακομακεδονικό χώρο. Είχε όμως τεράστια σημασία για την οικιστική και οικονομική ιστορία των παρανέστιων κατοίκων της περιοχής των εκβολών του.

Συγκεκριμένα, με τις προσχώσεις του καθιστούσε πολύ εύφορους τους κάμπους της σημερινής Χρυσούπολης και Ξάνθης και γι' αυτό είχαν ακμάσει εκεί, κατά την αρχαιότητα, αρκετοί οικισμοί, όπως ήταν τα Άβδηρα και η Πέρνη. 

Αντίθετα, κατά την αυτοκρατορική εποχή, η ασταθής κοίτη του και οι συνεχείς πλημμύρες του επηρέασαν αρνητικά την οικιστιική ιστορία της περιοχής.

Έτσι, διαπιστώνεται μια σχετική παρακμή των Αβδήρων και μετατόπιση του οικιστικού ενδιαφέροντος βορειότερα από το δέλτα του ποταμού, όπως μαρτυρεί η ίδρυση της πόλης Τοπείρου, κοντά στις παρυφές των βουνών.

Γενικά, η μεγάλη επίδραση που άσκησε ο Νέστος στη ζωή των αρχαίων παρόχθιων κατοίκων συμπεραίνεται από τη θεοποίησή του, καθώς κι από την απεικόνισή του σε νομίσματα των αυτοκρατορικών χρόνων.

ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ. iefimerida.gr

ΒΙΝΤΕΟ.