Ηλέκτρα - Ιστορικό αφιέρωμα στην Ηλέκτρα Αποστόλου για τα 80 χρόνια από τη δολοφονία της, 26 Ιούλη 1944

Εκτενή αποσπάσματα άρθρου της Αύρας Παρτσαλίδου, που γράφτηκε στις 25 Ιούλη 1949*.

Στις 26 του Ιούλη 1944, στις παραμονές της απελευθέρωσης, δολοφονήθηκε στην ειδική Ασφάλεια της Αθήνας από ελληνόφωνα όργανα των Ες - Ες η Ηλέκτρα Αποστόλου, πιστό και αφοσιωμένο μέλος και στέλεχος του ΚΚΕ.

Με την ηρωική της ζωή και το μαρτυρικό της θάνατο έγινε το σύμβολο της μαχόμενης γυναίκας του τόπου μας, πήρε σεμνά τη θέση της δίπλα στις ηρωίδες του 1821 και πέρασε με τη σειρά της στην ιστορία.

Κάθε χρόνο στην επέτειο του θανάτου της - στη Μέρα της Ηλέκτρας - τιμάμε την ιερή μνήμη των ηρωίδων που δώσανε τη ζωή τους για τη λευτεριά, ανεξαρτησία και προκοπή της πατρίδας μας, για την πραγματική απελευθέρωση της γυναίκας από όλα της τα δεσμά.


Ποια ήταν η Ηλέκτρα, που τ' όνομά της έγινε σύμβολο;


Η Ηλέκτρα ήταν ένα πιστό κι αφοσιωμένο μέλος του ηρωικού και τιμημένου μας Κόμματος, του Κόμματος των ηρώων και των μαρτύρων. 

Μέσα στις γραμμές του η Ηλέκτρα διαπαιδαγωγήθηκε κι ατσαλώθηκε και με τη ζωή και το θάνατό της έδειξε σε ποιο ύψος μπορεί ν' ανεβάσει το Κόμμα τη γυναίκα - κομμουνίστρια. Οταν πρωτομπήκε στην Κομμουνιστική Νεολαία ήταν μια απλή κοπελίτσα με μια πολύ μεγάλη θέληση. 

Οταν πέθανε ήταν πια μια ώριμη ατσαλωμένη επαναστάτρια που ήξερε καλά τι θέλει και προχωρούσε αδίσταχτα στο γεμάτο θυσίες δρόμο του μέλους του Κόμματος. 
Μέσα στα σπλάχνα του το Κόμμα μας την ανάθρεψε στοργικά και παρακολουθούσε το κάθε της βήμα. 

 «Παιδί απίστευτων στερήσεων και ηρωικών προσπαθειών», η Ηλέκτρα κράτησε σ' όλη της τη ζωή ψηλά τον τιμημένο τίτλο του μέλους του Κόμματος. Εδωσε όλη της τη σκέψη, ολόκληρο τον εαυτό της στον αγώνα κι όταν χρειάστηκε πρόσφερε πρόθυμα κι αδίσταχτα τη ζωή της.

Τώρα η Ηλέκτρα είναι μια μεγάλη ηρωίδα. Τ' όνομά της έχει φτάσει μακριά, πέρα από τα σύνορα της πατρίδας μας. Τη διεκδικούν οι αγωνιζόμενες γυναίκες όλου του κόσμου σαν ηρωίδα του παγκόσμιου γυναικείου κινήματος. Αν μπορούσαν οι νεκροί να μιλήσουν, η Ηλέκτρα θα μας έλεγε σεμνά και με την απλότητα που τη χαρακτήριζε: 
«Τέτοια έγινα γιατί τέτοια μ' έκανε το Κόμμα μου».

Ποια ήταν ακόμα η Ηλέκτρα;

 Η Ηλέκτρα ήταν ένα άξιο και γενναίο παιδί του περήφανου κι αδούλωτου λαού μας, που 'χει χύσει άφθονο το αίμα του για να λεφτερώσει τον τόπο μας απ' τους κάθε λογής καταχτητές και ντόπιους εχθρούς. 

Ενας τέτοιος ήρωας λαός, που με το μεγάλο αγώνα του στέκει σήμερα στις πρώτες γραμμές του παγκόσμιου δημοκρατικού κι αντιφασιστικού κινήματος, τέτοιες θυγατέρες βγάζει.

Από 14 χρονών η Ηλέκτρα έγινε μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας, της ηρωικής ΟΚΝΕ, που μας έδωσε τον αρχηγό μας σ. Νίκο Ζαχαριάδη και μια ολόκληρη σειρά από στελέχη, αγαπημένους ηγέτες του λαού. 

Ετσι μας έδωσε και την Ηλέκτρα, που, όταν πρωτομπήκε, ήταν το πιο νεαρό της μέλος. 

Ομως γρήγορα ωρίμασε και μέσα σε λίγα χρόνια έγινε ένα από τα πιο δραστήρια κι αγαπημένα στελέχη της Αθήνας. Μοναχοκόρη, από πλούσια οικογένεια, βρήκε πολλούς περιορισμούς στη δράση της κι αναγκάστηκε να φύγει απ' το σπίτι της. 

Απ' το 1929 (όταν ήταν μόλις 18 χρονών) άρχισαν οι μεγάλες δυσκολίες της ζωής της, οι δυσκολίες που ήταν συνδεμένες με τον τίτλο του μέλους της Κομμουνιστικής Νεολαίας.

Οι δυσκολίες κείνης της εποχής ήταν πολύ διαφορετικές απ' τις σημερινές. 

Το επαναστατικό κίνημα ήταν νεαρό κι ανώριμο και δεν ήταν ακόμα σε θέση να σπάσει την προκατάληψη που υπήρχε μέσα σ' ορισμένα στρώματα του λαού σχετικά με τους κομμουνιστές, προκατάληψη που καλλιεργιότανε καθημερινά απ' την εχθρική προπαγάνδα, πως τάχα οι Κομμουνιστές θέλουν να πουλήσουν την πατρίδα, να διαλύσουν την οικογένεια κλπ. 

Κείνα τα χρόνια δεν άνοιγαν όλες οι πόρτες όπως σήμερα να δεχτούν τον καταδιωκόμενο και πεινασμένο αγωνιστή. 
 Τα μέλη του Κόμματος και της Νεολαίας δεν έβρισκαν βοήθεια πολλές φορές ούτε από τις ίδιες τις οικογένειές τους, που νόμιζαν πως το παιδί τους «έχει παραστρατήσει». 

Πολλοί διώχνονταν απ' τα σπίτια τους κι αναγκάζονταν, στερημένοι και καταδιωκόμενοι, να ψευτοκοιμούνται και να ψευτοτρώνε εδώ κι εκεί, να δουλεύουν σκληρά, νηστικοί και κουρελιασμένοι. 

Απ' τους αγώνες και τις ηρωικές προσπάθειες των χρόνων εκείνων βγήκε η σημερινή μεγάλη στρατιά των κομμουνιστών της Ελλάδας, ρίζωσε το Κόμμα μας μέσα στο κάθε σπίτι, στο κάθε καλύβι, μέσα στην καρδιά του κάθε πατριώτη κι έγινε η ελπίδα κι η απαντοχή ολόκληρης της βασανισμένης πατρίδας μας.

 

 Μνημείο της Ηλέκτρας στο Νέο Ηράκλειο Αττικής

 

 

Πεινασμένη και κατάκοπη η Ηλέκτρα νύχτες ολόκληρες ξενυχτούσε για να βγάλει την εφημερίδα «Νεολαία». 

Τη μέρα έτρεχε στα εργοστάσια και στις συνοικίες για οργανωτική δουλειά στους νέους εργάτες και εργάτριες. 

 

Οσοι τη γνώριζαν την Ηλέκτρα τότε θυμούνται τη μικρή δεκαοχτάχρονη κοπέλα με τ' ανοιχτόκαρδο χαμόγελο, με τα κόκκινα απ' την αγρύπνια μάτια της και τα κατασκονισμένα απ' τις πορείες φτωχικά της παπούτσια.

 

Ψηλή καθώς ήταν, τη βλέπαμε να 'ρχεται από μακριά με το χαρακτηριστικό της γρήγορο κι αεράτο βάδισμα, γεμάτη χαμόγελα και κέφι. 

Ποτέ δεν είδαμε την Ηλέκτρα κατσουφιασμένη ή θυμωμένη, παρόλο που τις περισσότερες φορές ήτανε κατακουρασμένη και νηστική.

Γύρω της ξεχυνότανε ζεστασιά, στοργή, γέλιο και χαρούμενη διάθεση. Ετσι έμεινε σ' όλη της τη ζωή μέχρι την τελευταία μέρα της, παρόλο το έλκος του στομάχου που 'χε αποκτήσει απ' τις στερήσεις και που τη βασάνιζε τρομερά στο τελευταίο διάστημα. 

Η Ηλέκτρα δεν ήταν από κείνους που κατεβάζουν τα μούτρα, νευριάζουν και πνίγονται στις δυσκολίες.

Αργότερα δούλεψε περισσότερο μέσα στις γυναίκες σα γυναικείο στέλεχος. Στα 1933 έκανε περιοδεία για να βοηθήσει στην οργάνωση του Πανελλαδικού Αντιφασιστικού κι Αντιπολεμικού Συνεδρίου των γυναικών. 

Εφτασε και ως τη Μακεδονία, μα οι μαχητές και οι μαχήτριές μας δεν τη θυμούνται γιατί μόλις θα 'χαν γεννηθεί οι πιο πολλοί. Οσα χρόνια κάνανε να μεγαλώσουν, τόσα και περισσότερα πάλευε η Ηλέκτρα. 

 

Υστερα απ' το Συνέδριο πήρε μέρος επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ελλάδας στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο των γυναικών που έγινε στο Παρίσι. Σ' όλους έκανε εντύπωση η μικρή φτωχοντυμένη Ελληνίδα για τη ζωντάνια και την πρωτοβουλία της. 

Η αρχηγός της Σοβιετικής αντιπροσωπείας, παλιά μπολσεβίκα Κιρσάνοβα, τη θυμότανε συχνά σ' όλα τα κατοπινά χρόνια και πάντα ρωτούσε και μιλούσε μ' ενθουσιασμό γι' αυτήν. Στο Συνέδριο υποσχέθηκε η Ηλέκτρα πως θα παλέψει μ' όλες της τις δυνάμεις ενάντια στο φασισμό και τον πόλεμο, για τη Δημοκρατία και για την ειρήνη, για να κάνει πραγματικά ελεύθερο το λαό της, τη γυναίκα του τόπου της. 

 

Την υπόσχεσή της την κράτησε. Εδωσε την πολύτιμη ζωή της για τη λευτεριά κι ανεξαρτησία της Ελλάδας, που ανοίγει και το δρόμο στη γυναίκα για ισότιμη και αξιοπρεπή ζωή.

Στα 1935 φεύγει με την αντιπροσωπεία της Ελλάδας για το συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς των Νέων και στο γυρισμό της γίνεται μέλος του Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΚΝΕ (Κομ. Νεολαίας).

Με τη φασιστική διχτατορία φυλακίζεται κι εξορίζεται, τούτη τη φορά για πολλά χρόνια με μια μικρή διακοπή.

Σε τούτο τον καιρό γεννάει το κοριτσάκι της, που δεν το χάρηκε ποτέ. Οταν πλάκωσαν οι Γερμανοί, η Ηλέκτρα, που δεν το βάσταγε η καρδιά της να βρεθεί μακριά από τον εθνικό - απελευθερωτικό αγώνα, δραπέτευσε μ' έναν τρόπο μαστόρικο, που μόνη της τον σκέφτηκε και μόνη της τον έβγαλε πέρα. 

 Ετσι ήταν πάντα σ' όλη της τη ζωή -εφευρετική και πρωτόβουλη. Σεβότανε βαθιά τ' ανώτερα στελέχη όμως δεν περίμενε να της πουν κάθε φορά τι θα κάνει, έπαιρνε απάνω της την ευθύνη, κούραζε το μυαλό της και μόνη της τα κατάφερνε.

Μετά τη δραπέτευσή της αναλαβαίνει αμέσως την καθοδήγηση της καινούργιας πανελλαδικής κοριτσίστικης οργάνωσης «Ελεύθερη Νέα» που 'δωσε τόσες κοπέλες - ηρωίδες της πρώτης και δεύτερης κατοχής. Αργότερα, με την ίδρυση της ΕΠΟΝ, γίνεται μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της. 

Οι Επονίτισσες της Αθήνας και του Πειραιά, όσες ζουν σήμερα, τη θυμούνται καλά την Ηλέκτρα. Τ' όνομά της γι' αυτές δεν είναι ένα ιερό σύμβολο μονάχα αλλά μια ζωντανή, χαρούμενη, αξιαγάπητη και γεμάτη στοργή γυναίκα που τις οδήγησε στα πρώτα τους βήματα και τις βοήθησε να γίνουν τέτοιες που 'γιναν.

Τελευταία περνάει αποκλειστικά στην κομματική δουλειά σα μέλος της καθοδήγησης και υπεύθυνη της διαφώτισης της Κομματικής Οργάνωσης της Αθήνας, της ηρωικής και πρωτοπόρας ΚΟΑ. Ολες μας θυμόμαστε τη μαχόμενη και αδούλωτη πρωτεύουσα της κατοχής. 

Συντέλεσε κι η Ηλέκτρα με τη σειρά της στο να γίνει τέτοια που ήτανε -το καμάρι όλης της αγωνιζόμενης Ελλάδας. Στη δουλειά της διαφώτισης η Ηλέκτρα ανάπτυξε πλατιά όλα της τα χαρίσματα. Με τη δραστηριότητα, την πρωτοβουλία και την εφευρετικότητά της έκανε τους Γερμανούς και τα ντόπια όργανά τους κάθε μέρα να λυσσάνε.

Η Αθήνα έλαμπε κάθε πρωί πιο κόκκινη και πιο περήφανη, βουτηγμένη στα συνθήματα που καλούσαν το λαό στον αγώνα. Οι τοίχοι της δε χωρούσαν πια τις εφημερίδες, τις προκηρύξεις και τις αφίσες. Ο κάθε αέρας που φυσούσε σήκωνε ψηλά κι έριχνε στα μούτρα των Γερμανών τις χιλιάδες τρικ και προκηρύξεις που κάθε μέρα σκορπίζονταν στην Αθήνα. 

Πνίγονταν οι Γερμανοί κι οι προδότες μες στο έντυπο υλικό. Κι ο λαός περίμενε να ξημερώσει για να δει τι καινούργιο θα 'χει πάλι στους τοίχους και στους δρόμους. 

Μέσα απ' τον ύπνο του τον ξυπνούσαν τα χωνιά, διπλά χωνιά, τριπλά χωνιά, ευλογημένα χωνιά, που φέρνανε κάθε βράδυ το μήνυμα πως ο ΕΛΑΣ βρίσκεται στη συνοικία, πιστός φρουρός της ζωής και της τιμής του βασανισμένου μα ακατάβλητου λαού. 

Ψηλά στα τηλεγραφικά σύρματα κρέμονταν σημαίες και πανό, που οι Γερμανοί δεν άδειαζαν να τα ξεκρεμάνε. Μπαλόνια σηκώνονταν στον ουρανό με τη λέξη «ΕΑΜ» γραμμένη με μεγάλα γράμματα και χάνονταν στα βάθη. Μεγάλα φωτεινά συνθήματα γέμιζαν όλους τους λόφους της Αθήνας.

Πίσω απ' όλη αυτήν τη δουλειά βρισκόταν η Ηλέκτρα. Ολη νύχτα δεν κοιμόταν ή κοιμότανε με βάρδιες για να την ετοιμάσει. Οταν νύσταζε ξάπλωνε και κοιμότανε για λίγο κι ύστερα πάλι ξυπνούσε και πάλι διέκοπτε τη δουλειά της για να κλέψει λίγο ύπνο. 

Πρωί - πρωί ξεκινούσε με την τσάντα γεμάτη καινούργιο διαφωτιστικό υλικό για το τυπογραφείο.

Η Ηλέκτρα είχε αναπτυγμένες μέσα της όλες τις αρετές του καλού καθοδηγητή. Ηξερε να μπαίνει βαθιά μέσα στην ψυχή των συνεργατών της και να κερδίζει την εμπιστοσύνη, την εκτίμηση και το σεβασμό τους. Γνώριζε την κάθε σκέψη, την κάθε αδυναμία τους. 

Δεν ήταν ο μονοκόμματος καθοδηγητής, που ενδιαφέρεται μονάχα να βγει η δουλειά, που 'ρχεται για μια στεγνή συνεργασία πάνω στα τρέχοντα προβλήματα, μα ήταν η πιο αγαπημένη φίλη που 'δειχνε ανεξάντλητη στοργή κι ενδιαφέρον για το παραμικρότερο ζήτημα που βασάνιζε την ψυχή του συνεργάτη της. 

 

Παρόλη της τη δουλειά και την κόπωση κατάφερνε να εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο και να κάθεται παραπανίσιες ώρες με τα στελέχη της και τα μέλη του Κόμματος που γνώριζε. Θα νόμιζε κανείς πως φλυαρούσε για πράγματα που δεν ενδιαφέρουν κανέναν. Μα η Ηλέκτρα έκανε τη δουλειά της. Εμπαινε βαθιά μέσα κι ερευνούσε την ψυχή, την ευαίσθητη και πολύπτυχη ψυχή του κάθε αγωνιστή και την καταχτούσε. 

 

Γι΄ αυτό και γύρω της σαν τα λουλούδια ξεπετιόντουσαν όλο και καινούργια στελέχη μ' ακέραιο χαρακτήρα σαν και το δικό της, που πολλά απ΄ αυτά δώσανε πρόθυμα, όπως κι αυτή, τη ζωή τους όταν χρειάστηκε. Κάτω απ΄ την καθοδήγησή της οι συνεργάτες της αναπτύσσανε όλη τους τη δημιουργικότητα και πρωτοβουλία. 

 

Ποτέ δεν τους περιόριζε με ξερές εντολές απ' τα πάνω κι έτσι τους έκανε άξιους κι ικανούς να συνεχίσουν μ' επιτυχία το έργο της όταν αυτή πια δεν υπήρχε.

Η Ηλέκτρα, με το φωτεινό της μυαλό, είχε την ικανότητα να διακρίνει γρήγορα το κάθε καινούργιο που παρουσίαζε η ζωή και να προσαρμόζεται αμέσως σ' αυτό. 
Ποτέ δεν κολλούσε στο παλιό κι ήταν πάντα πρόθυμη να δεχτεί βοήθεια απ' τους συνεργάτες της για να βάλει τη δουλειά στο σωστό δρόμο σύμφωνα με τις απαιτήσεις της κάθε στιγμής. 

Ηξερε πως ο καθοδηγητής δε διδάσκει μόνο αλλά και διδάσκεται καθημερινά απ' τους συνεργάτες του κι απ' το λαό. Οταν άκουγε τίποτα που της έκανε εντύπωση απ' τα άλλα μέλη του Κόμματος, τους ανοργάνωτους εργάτες ή τις γυναίκες των συνοικιών, το στριφογύριζε στο μυαλό της, το μελετούσε και πολλές φορές το ανάφερνε στις συζητήσεις της.

Μέσα σ' όλο το φόρτο της δουλειάς της κατάφερνε να εξοικονομεί χρόνο για να μελετάει κι είχε καταφέρει να αποχτήσει μια γερή μαρξιστική - λενινιστική μόρφωση, που καθημερινά τη συμπλήρωνε. 
Με τις τρεις γλώσσες που 'ξερε εκτός απ' τη μητρική, παρακολουθούσε στενά το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα, μελετούσε την πλούσια πείρα του και την εφάρμοζε ζωντανά στη δουλειά της. 

Οσοι συνεργάστηκαν μαζί της έχουν να πουν πως η Ηλέκτρα, στην κάθε συνεργασία και συνεδρίαση κάτι καινούργιο τους άφηνε, που πλούτιζε της γνώσεις τους και τους έδινε τροφή για σκέψη.

Με τον ηρωικό της θάνατο η Ηλέκτρα έδειξε πως ξέρει να ζήσει σαν κομμουνίστρια, μα και να πεθάνει σαν τέτοια. Η γλυκομίλητη και γελαστή αυτή γυναίκα σφράγισε το στόμα της μόλις πιάστηκε και δεν ξανάβγαλε μιλιά.

Μονάχα στην πρώτη ανάκριση απάντησε: «Πώς σε λένε; - Ελληνίδα, Πού κατοικείς; - Στην Ελλάδα. Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου; - Ελληνες. Τι έκανες; - Υπηρετούσα το λαό».

Απ' τη λύσσα τους οι δολοφόνοι τη γδύσαν ολόκληρη κι άρχισαν να τη βασανίζουν. Γυμνή καθώς ήταν την κρέμασαν απ' το ταβάνι με τα χέρια δεμένα πίσω. Ολη νύχτα την παίδευαν, τη μαστίγωναν, σβήνανε πάνω στο κορμί της τα τσιγάρα τους και μαζεμένοι γύρω της λέγανε τα χυδαία και πρόστυχα αστεία τους. 
Το πρωί άλειψαν διάφορα μέρη του σώματός της με οινόπνευμα και βάλανε φωτιά. Οταν είδαν πως ούτε έτσι δε γίνεται τίποτα τη βάλανε να σταθεί πάνω σ' αναμμένα κάρβουνα.
Ο πόνος έφτασε ως την καρδιά, την πιστή και γενναία αυτή καρδιά που 'βγαλε πέρα τόσες δυσκολίες και βασανιστήρια, μα που τούτη τη φορά δεν άντεξε, παράτησε τις προσπάθειες και σταμάτησε για πάντα.

Η Ηλέκτρα ξεψύχησε στις 26 του Ιούλη. 

Το μισοκαμμένο και φριχτά παραμορφωμένο κορμί της βρέθηκε τ' άλλο πρωί πεταμένο στους δρόμους της Αθήνας. 
Σώζεται η γνωστή έκθεση του ιατροδικαστή που μιλάει για μια άγνωστη γυναίκα ηλικίας 33 χρόνων, που βρέθηκε καμμένη μέχρι πάνω απ' τα γόνατα, με φοβερά μωλωπισμένο και γεμάτο εγκαύματα σώμα, με έκδηλα απάνω της τα σημάδια των σβησμένων τσιγάρων.

Ετσι χάσαμε την Ηλέκτρα, τη σεμνή και απλή ηρωίδα. Η απλότητα ήταν κείνο που την χαρακτήριζε όπως χαρακτηρίζει όλους τους ήρωες, όλους τους πραγματικά μεγάλους ανθρώπους. 

Δεν είχε καθόλου εγωισμό, ούτε και ποτέ μιλούσε για τον εαυτό της. «Απλή σαν την Ηλέκτρα», το λέμε αυτό ακόμα στην Αθήνα. Ετσι απλή ήταν και στην κουβέντα της. Ποτέ δε μεταχειριζόταν μεγάλα λόγια και μπερδεμένες εκφράσεις. 

Την Ηλέκτρα όταν μιλούσε ή έγραφε μπορούσε να την καταλάβει και ο πιο ακατατόπιστος. Μ' έκπληξη η σεμνή αυτή γυναίκα θα 'βλεπε σήμερα τ' όνομά της να 'χει γίνει σύμβολο και τιμημένο, γεμάτο δόξα, παράσημο.

Η Ηλέκτρα είχε έναν ακέραιο χαρακτήρα και εξαιρετικό κομματικό ήθος. 
Ποτέ δε φοβήθηκε την κριτική, ούτε την αυτοκριτική. Οταν καταλάβαινε πως είχε κάνει λάθος πήγαινε μόνη της στον καθοδηγητή της. «Ξέρεις -του 'λεγε μόλις τον έβλεπε- έκανα κάτι στραβά». 
Κι άρχιζε να λέει το λάθος της χωρίς προσπάθεια να δικαιολογηθεί. Το ίδιο όπως ήταν αυστηρή για τον εαυτό της ήταν και για τους άλλους. 

Κάποτε έγινε ένα πολιτικό λάθος στην εφημερίδα «Νεολαία». Για το λάθος αυτό έφταιγε η Ηλέκτρα, που 'γραψε το άρθρο, μα πολύ περισσότερο ο καθοδηγητής της που της είχε δώσει τη γραμμή. Εγινε αυστηρή κριτική απ' την πιο πάνω καθοδήγηση. 

Η Ηλέκτρα τη δέχτηκε γιατί κατάλαβε πως έφταιγε. Ο καθοδηγητής της όμως δεν τη δέχτηκε, είπε ψέματα κι έριξε όλο το βάρος στην Ηλέκτρα. Κείνη είπε τη γνώμη της για τη στάση του και για πολύ διάστημα πάλεψε μονάχη να τον ξεσκεπάσει. 
Οταν πια τον κατάλαβε το Κόμμα και τον καταδίκασε σε μια συνεδρίαση η Ηλέκτρα καταχάρηκε. «Γιατί γελάς Ηλέκτρα;» τη ρώτησαν. «Γελάω γιατί ξεκαθαρίσατε το Κόμμα από τους ψεύτες».

Ποτέ δε χάριζε σε κανέναν τίποτα κι έλεγε αδίστακτα τη γνώμη της για το καθετί και τον καθένα όταν νόμιζε πως έτσι θα εξυπηρετήσει το Κόμμα. 

Οταν όμως ο καθοδηγητής ήταν καινούργιος ή λιγότερο κατατοπισμένος από αυτήν προσπαθούσε να τον βοηθήσει κάνοντάς του υποδείξεις μ' έναν πολύ λεπτό τρόπο, τηρώντας παράλληλα κάθε κομματικό σεβασμό. 

Η Ηλέκτρα ήξερε και μ' όλη της τη ζωή το απέδειξε, πως κομματικότητα σημαίνει όχι μονάχα να πεθάνεις για το Κόμμα, αλλά κάθε μέρα με τη δουλειά και την κάθε εκδήλωσή σου να εξυπηρετείς το Κόμμα και το λαό.


*Αναδημοσιεύεται από το περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός», τεύχος 8/1949.Τα αρχιγράμματα είναι του «Ριζοσπάστη».