Συχνά βλέπουμε εντυπωσιακές φωτογραφίες όπου έχει γίνει χρήση πολωτικού φίλτρου. Ακόμη και στην ψηφιακή εποχή που είναι εύκολο να αποκτήσουμε κορεσμένα χρώματα και βαρύ κοντράστ, το πολωτικό δίνει έντονη ταυτότητα σε ορισμένες συνθήκες αφού μπορεί υπό προϋποθέσεις, να αφαιρέσει γυαλάδες από επιφάνειες και να δώσει ιδιαίτερη όψη στις εικόνες κυρίως σε τοπία αλλά όχι μόνον.
Ας δούμε όμως εν συντομία, πως λειτουργεί το πολωτικό φίλτρο.
Το ορατό φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας αποτελείται από παλλόμενα κύματα που ταξιδεύουν σε ευθεία γραμμή και προς διάφορες κατευθύνσεις.
Το πολωμένο φως προκύπτει όταν οι ακτίνες ταξιδεύουν προς μια μόνο κατεύθυνση. Το φαινόμενο παρατηρείται όταν το διάχυτο φως συναντήσει μια λεία επιφάνεια όπως είναι το γυαλί , το νερό και κάποια πλαστικά οπότε και ανακλάται.
Παραπέρα, ο διαυγής και φωτεινός ουρανός λειτουργεί ως τεράστια πολωτική επιφάνεια, πολώνοντας το φως υπό γωνία 90° ως προς τις ακτίνες του ηλίου.
Έτσι, κατά τη διάρκεια του μεσημεριού όπου ο ήλιος είναι κάθετος ως προς την επιφάνεια της γης, η ζώνη του πολωμένου φωτός βρίσκεται σε κάθετη γωνία ως προς τις ακτίνες του ηλίου, δηλαδή στο ύψος του ορίζοντα.
Όσο ο ήλιος κατεβαίνει κατά τη διάρκεια της μέρας, η ζώνη του πολωμένου φωτός μετακινείται προς τον ουρανό, ώστε η γωνία να παραμένει πάντα στις 90°. Φανταστείτε τη ζώνη αυτή σαν ένα άξονα γύρω από τη γη που μετακινείται ως προς το οριζόντιο επίπεδο.
Την πόλωση στη φωτογραφία επιτυγχάνουμε τοποθετώντας πολωτικό φίλτρο στο φακό. Το πολωτικό φίλτρο αποτελείται από δυο δακτυλίδια με το κρυσταλλικό πολωτικό υλικό ανάμεσά τους.
Το εσωτερικό εφαρμόζει στο φακό της μηχανής και το εξωτερικό περιστρέφεται ελεύθερο. Το βαθμό που επιθυμούμε να μειώσουμε ή να εξαλείψουμε τις αντανακλάσεις, τον καθορίζουμε περιστρέφοντας το δακτυλίδι.
Αν και σήμερα επικρατούν μόνον τα κυκλικά πολωτικά φίλτρα (circular polarizer) ίσως ακόμη κυκλοφορούν και κάποια γραμμικά πολωτικά (linear polarizer) φίλτρα.
Στα γραμμικά η διάταξη των κρυστάλλων είναι παράλληλη ενώ στα κυκλικά φίλτρα τα στοιχεία είναι διατεταγμένα σχηματίζοντας ομόκεντρους κύκλους.
Όμως γιατί να ασχοληθεί ο φωτογράφος με τη διαφορά;
Έχει να κάνει με τη φωτομέτρηση και μάλιστα μόνον στις DSLR (αλλά και τις αναλογικές SLR) λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής τους. Το “δομικό” πρόβλημα πηγάζει από το ημιφωτοδιαπερατό υλικό των καθρεπτών στα συστήματα ρεφλέξ, των οποίων η ημιεπαργυρωμένη επιφάνεια ενεργεί ως πρόσθετη πολωτική επιφάνεια.
Έτσι η φωτεινή -πολωμένη- δέσμη που έχει διέλθει από το γραμμικό πολωτικό, διαπερνώντας τον καθρέπτη ανακλάται σε έναν δεύτερο καθρέπτη πριν φτάσει στο φωτοκύτταρο, μειώνοντας τελικώς την ένδειξη φωτομέτρησης και καταλήγοντας σε σφάλματα της τάξης του 1 ως 1 ½ stop.
Η απόκλιση αυτή δεν είναι τόσο σημαντική ώστε να μην διορθώνεται στο post production, ειδικά αν τραβάμε RAW, όμως για λόγους αρχής στην ψηφιακή εποχή επιβάλλεται, εφόσον είμαστε στην αγορά για πολωτικό φίλτρο να επιλέγουμε κυκλικό.
Εφαρμογές
• Μια περίπτωση χρήσης πολωτικού φίλτρου είναι όταν θέλουμε να φανεί πιο σκούρος ο ουρανός, κάνοντας το μπλε πιο βαθύ και τονίζοντας τα σύννεφα. Ο βαθμός της επίδρασης του φίλτρου εξαρτάται από εμάς. Περιστρέφοντας το δακτυλίδι του πολωτικού, βλέπουμε τα αποτελέσματα μέσα από το σκόπευτρο της μηχανής μας.
• Μια άλλη χρησιμότητα αφορά την εξάλειψη αντανακλάσεων από αντικείμενα
όπως τζάμια ή επιφάνειες με νερό. Το πόσο εμφανής θα είναι η πόλωση
εξαρτάται από τη γωνία πρόσπτωσης του φωτός σε μια επιφάνεια.
• Η χρήση πολωτικού αυξάνει τον κορεσμό των χρωμάτων και το κοντράστ, δίνοντας πλούσια χρώματα.
Χωρίς πολωτικό, Με πολωτικό
• Πολωτικά και step up/step down adapters
H ακριβή τιμή ενός εξειδικευμένου φίλτρου σαν το πολωτικό είναι αποτρεπτική για να αγοράσουμε PL φίλτρο για κάθε φακό της συλλογής μας (με δεδομένο ότι οι περισσότεροι φακοί έχουν διαφορετικές διαμέτρους φίλτρων). Μια λύση ανάγκης είναι το step-up adaptor, ένας δακτυλίδι-προσαρμογέας που αλλάζει (ανεβάζει) τη διάμετρο: π.χ. από 67mm πάει στα 72mm.
Παράδειγμα: έχουμε ένα πολωτικό 77mm από άλλο φακό και
θέλουμε να το φορέσουμε σε φακό με διάμετρο σπειρώματος 72mm. Την λύση
δίνει το step-up 72>77mm.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Αν κάνουμε το αντίστροφο δηλ. ο φακός μας να παίρνει πχ. φίλτρο
67mm και εμείς να έχουμε CPL φίλτρο 62mm, τότε αν χρησιμοποιήσουμε step
down 67>62mm το πιθανότερο είναι να παρουσιαστεί βινιετάρισμα στα
άκρα της εικόνας.
• Πολωτικά φίλτρα συχνά χρησιμοποιούν οι φωτογράφοι για αντιγραφή πινάκων που προστατεύονται από τζάμια για την εξαφάνιση των ενοχλητικών αντανακλάσεων από φώτα του χώρου.
ΠΗΓΗ. photo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου