26-3-2013
Τα νεκρά πλατάνια στις όχθες των ποταμών, στη Θεσπρωτία και τα Ιωάννινα, που εντοπίστηκαν την τελευταία διετία, λόγω της προσβολής τους από την ασθένεια "μεταχρωματικό έλκος", αλλά και δεκάδες άλλες εστίες προσβολής σε οικοσυστήματα πλατανιών στην περιοχή, ανησυχούν τους ειδικούς στην Ήπειρο, οι οποίοι επιδίδονται σε έναν "αγώνα δρόμου" για τη σωτηρία των δένδρων από την καταστροφική αυτή ασθένεια.
Η
ασθένεια "μεταχρωματικό έλκος" προκαλείται από τον μύκητα Ceratocystis
platani, ο οποίος εισβάλει στον κορμό, τα κλαδιά ή τις ρίζες, από πληγές
στον εξωτερικό φλοιό του δένδρου.
Πρόκειται
για μια σοβαρή νόσο, καθώς κατά την εξέλιξή της, νεκρώνει πλατάνια κάθε
ηλικίας και μεγέθους, ενώ μεταδίδεται στα δένδρα, από τις συνενώσεις
μεταξύ των ριζών τους.
Ιδιαίτερα,
ο πλάτανος που συναντάται στην Ελλάδα με την ονομασία orientalis,
δηλαδή ανατολικός, είναι ευάλωτος από τον ένοχο αυτό μύκητα.
Αποκαλυπτική
για την καταστροφή στα οικοσυστήματα των πλατάνων στην Ήπειρο είναι
έκθεση του Εργαστηρίου Δασικής Παθολογίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών
Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων, τον Ιανουάριο
του 2013.
Ο Γεώργιος Καρέτσος, ερευνητής του Εργαστηρίου, ο οποίος υπογράφει την έκθεση, αναφέρει: ".. Με την ολοκλήρωση των φυτουγειονομικών ελέγχων για τον εντοπισμό του παθογόνου καραντίνας Ceratocystis platani, παρατηρήθηκαν εκτεταμένες προσβολές σε φυσικά οικοσυστήματα πλατάνου, αρκετών περιοχών της Ηπείρου, που εντοπίζονται στις Περιφερειακές Ενότητες Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων.
Συγκεκριμένα: -Στον ποταμό Καλαμά, η ασθένεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις με νεκρά δένδρα να αριθμούνται σε χιλιάδες.
Εντοπίστηκαν πάρα πολλές νέες εστίες προσβολής, οι οποίες θα συνεχίσουν να διευρύνονται με τη νέκρωση όλων των δένδρων πλατάνου σε αυτές τις θέσεις.
Οι συνέπειες της ασθένειας, στο εγγύς μέλλον, αναμένεται να είναι τραγικές στον συγκεκριμένο ποταμό, με καταστροφή του μεγαλύτερου τμήματος της παρόχθιας βλάστησης των πλατάνων.
-Το παθογόνο έχει επεκταθεί και στον ποταμό Λούρο, όπου οι προσβολές είναι σε αρχικά στάδια.
-Η ασθένεια έχει εντοπιστεί στο χωριό Βουνοπλαγιά, που είναι σε μικρή σχετικά απόσταση από τη λίμνη των Ιωαννίνων.
-Άμεσα μέτρα αντιμετώπισης πρέπει να εφαρμοστούν στον ποταμό Αχέροντα, όπου οι προσβολές βρίσκονται σε αρχικά στάδια, αλλά και στη νευραλγική θέση, πλησίον της συμβολής των ποταμών Αώου, Βοϊδομάτη και Σαρανταπόρου στην Κόνιτσα, όπου επίσης έχουν εντοπιστεί περιορισμένης έκτασης εστίες".
Οι ενέργειες του Δασαρχειου Ιωαννίνων
Το Δασαρχείο Ιωαννίνων, από τα τέλη του 2010 οπότε και εντοπίστηκε η νόσος στα πλατάνια, εξέδωσε διάταξη, σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται η υλοτομία πλατάνου σε δάση και χορτολιβαδικές εκτάσεις, ενώ κρίνει απαραίτητη την άδεια, από το Δασαρχείο, για κοπή δένδρων που βρίσκονται μέσα σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
Παράλληλα, συγκρότησε κλιμάκια ειδικών ελεγκτών, οι οποίοι πραγματοποιούν συνεχείς ελέγχους στα οικοσυτήματα για τον εντοπισμό του μύκητα, αλλά ασχολούνται και με τον περιορισμό της ασθένειας στις εστίες προσβολής.
Όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων η προϊσταμένη του Δασαρχείου Ιωαννίνων Φωτεινή Κούτλα, "σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ασθένειας έχει η έγκαιρη διάγνωση σε νέες εστίες".
Η κ. Κούτλα εξηγεί ότι ο κυριότερος παράγοντας για τη διάδοση του μύκητα είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα, δηλαδή οι εργασίες που γίνονται με σκαπτικά μηχανήματα, αλυσοπρίονα, τσεκούρια, τα οποία τον μεταφέρουν, με τη μορφή πριονιδιού, όταν κόβονται μολυσμένα δένδρα.
Εξάλλου, στην έκθεση Καρέτσου εκτιμάται ότι, κατά πάσα πιθανότητα, ο μύκητας μεταφέρθηκε στην Ήπειρο με μηχανήματα εκσκαφής, που είχαν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί σε προσβεβλημένη από τον μύκητα περιοχή της Πελοποννήσου και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή της Εγνατίας ή κάποιου άλλου έργου.
Για την αντιμετώπιση της ασθένειας, από το Δασαρχείο Ιωαννίνων γίνονται νεκρώσεις με ειδικά ζιζανιοκτόνα στα άρρωστα πλατάνια, ώστε να σταματήσει η εξέλιξη της νόσου, ενώ κόβονται και καίγονται όσα έχουν πεθάνει.
Επίσης, γίνεται απολύμανση του εδάφους, των κοπτικών εργαλείων ή των μηχανημάτων και των μεταφορικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν, για τις επεμβάσεις στα μολυσμένα δένδρα. Ταυτόχρονα, τοποθετούνται ενημερωτικές πινακίδες πάνω στα άρρωστα δένδρα. Σε έγγραφό του προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, με ημερομηνία 14-3 2013, το Δασαρχείο Ιωαννίνων αναφέρει ότι, μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων για το 2012, οριοθετήθηκαν, σε διάφορες περιοχές, συνολικά 45 εστίες προσβολής και 13 ζώνες ασφαλείας, στις οποίες επιβλήθηκαν περιορισμοί εργασιών και δραστηριοτήτων μέσα σε αυτές.
Επίσης - μεταξύ άλλων - ενημερώνει πως βρίσκεται σε εξέλιξη έργο, που εκτελείται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Ηπείρου και την καθοδήγηση του Δασαρχείου Ιωαννίνων και το οποίο περιλαμβάνει εργασίες κοπής και καύσης πλατανιών που βρίσκονται σε "εστίες προσβολής", κατά μήκος της παλιάς Εθνικής Οδού Ιωαννίνων – Ηγουμενίτσας. Επισημαίνεται δε ότι "θα συνεχιστούν οι ενδεδειγμένοι έλεγχοι και θα εκτελεστούν οι εργασίες εφόσον διατεθούν οι ανάλογες πιστώσεις".
Η προϊσταμένη του Δασαρχείου τονίζει ότι "η καλύτερη ασπίδα κατά της μετάδοσης της ασθένειας είναι η τακτική ενημέρωση των πολιτών αλλά και η ανάδειξη του προβλήματος σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στους οποίους έχει αποσταλεί σχετική ενημέρωση".
Ο Γεώργιος Καρέτσος, ερευνητής του Εργαστηρίου, ο οποίος υπογράφει την έκθεση, αναφέρει: ".. Με την ολοκλήρωση των φυτουγειονομικών ελέγχων για τον εντοπισμό του παθογόνου καραντίνας Ceratocystis platani, παρατηρήθηκαν εκτεταμένες προσβολές σε φυσικά οικοσυστήματα πλατάνου, αρκετών περιοχών της Ηπείρου, που εντοπίζονται στις Περιφερειακές Ενότητες Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων.
Συγκεκριμένα: -Στον ποταμό Καλαμά, η ασθένεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις με νεκρά δένδρα να αριθμούνται σε χιλιάδες.
Εντοπίστηκαν πάρα πολλές νέες εστίες προσβολής, οι οποίες θα συνεχίσουν να διευρύνονται με τη νέκρωση όλων των δένδρων πλατάνου σε αυτές τις θέσεις.
Οι συνέπειες της ασθένειας, στο εγγύς μέλλον, αναμένεται να είναι τραγικές στον συγκεκριμένο ποταμό, με καταστροφή του μεγαλύτερου τμήματος της παρόχθιας βλάστησης των πλατάνων.
-Το παθογόνο έχει επεκταθεί και στον ποταμό Λούρο, όπου οι προσβολές είναι σε αρχικά στάδια.
-Η ασθένεια έχει εντοπιστεί στο χωριό Βουνοπλαγιά, που είναι σε μικρή σχετικά απόσταση από τη λίμνη των Ιωαννίνων.
-Άμεσα μέτρα αντιμετώπισης πρέπει να εφαρμοστούν στον ποταμό Αχέροντα, όπου οι προσβολές βρίσκονται σε αρχικά στάδια, αλλά και στη νευραλγική θέση, πλησίον της συμβολής των ποταμών Αώου, Βοϊδομάτη και Σαρανταπόρου στην Κόνιτσα, όπου επίσης έχουν εντοπιστεί περιορισμένης έκτασης εστίες".
Οι ενέργειες του Δασαρχειου Ιωαννίνων
Το Δασαρχείο Ιωαννίνων, από τα τέλη του 2010 οπότε και εντοπίστηκε η νόσος στα πλατάνια, εξέδωσε διάταξη, σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται η υλοτομία πλατάνου σε δάση και χορτολιβαδικές εκτάσεις, ενώ κρίνει απαραίτητη την άδεια, από το Δασαρχείο, για κοπή δένδρων που βρίσκονται μέσα σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
Παράλληλα, συγκρότησε κλιμάκια ειδικών ελεγκτών, οι οποίοι πραγματοποιούν συνεχείς ελέγχους στα οικοσυτήματα για τον εντοπισμό του μύκητα, αλλά ασχολούνται και με τον περιορισμό της ασθένειας στις εστίες προσβολής.
Όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων η προϊσταμένη του Δασαρχείου Ιωαννίνων Φωτεινή Κούτλα, "σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ασθένειας έχει η έγκαιρη διάγνωση σε νέες εστίες".
Η κ. Κούτλα εξηγεί ότι ο κυριότερος παράγοντας για τη διάδοση του μύκητα είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα, δηλαδή οι εργασίες που γίνονται με σκαπτικά μηχανήματα, αλυσοπρίονα, τσεκούρια, τα οποία τον μεταφέρουν, με τη μορφή πριονιδιού, όταν κόβονται μολυσμένα δένδρα.
Εξάλλου, στην έκθεση Καρέτσου εκτιμάται ότι, κατά πάσα πιθανότητα, ο μύκητας μεταφέρθηκε στην Ήπειρο με μηχανήματα εκσκαφής, που είχαν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί σε προσβεβλημένη από τον μύκητα περιοχή της Πελοποννήσου και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή της Εγνατίας ή κάποιου άλλου έργου.
Για την αντιμετώπιση της ασθένειας, από το Δασαρχείο Ιωαννίνων γίνονται νεκρώσεις με ειδικά ζιζανιοκτόνα στα άρρωστα πλατάνια, ώστε να σταματήσει η εξέλιξη της νόσου, ενώ κόβονται και καίγονται όσα έχουν πεθάνει.
Επίσης, γίνεται απολύμανση του εδάφους, των κοπτικών εργαλείων ή των μηχανημάτων και των μεταφορικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν, για τις επεμβάσεις στα μολυσμένα δένδρα. Ταυτόχρονα, τοποθετούνται ενημερωτικές πινακίδες πάνω στα άρρωστα δένδρα. Σε έγγραφό του προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, με ημερομηνία 14-3 2013, το Δασαρχείο Ιωαννίνων αναφέρει ότι, μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων για το 2012, οριοθετήθηκαν, σε διάφορες περιοχές, συνολικά 45 εστίες προσβολής και 13 ζώνες ασφαλείας, στις οποίες επιβλήθηκαν περιορισμοί εργασιών και δραστηριοτήτων μέσα σε αυτές.
Επίσης - μεταξύ άλλων - ενημερώνει πως βρίσκεται σε εξέλιξη έργο, που εκτελείται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Ηπείρου και την καθοδήγηση του Δασαρχείου Ιωαννίνων και το οποίο περιλαμβάνει εργασίες κοπής και καύσης πλατανιών που βρίσκονται σε "εστίες προσβολής", κατά μήκος της παλιάς Εθνικής Οδού Ιωαννίνων – Ηγουμενίτσας. Επισημαίνεται δε ότι "θα συνεχιστούν οι ενδεδειγμένοι έλεγχοι και θα εκτελεστούν οι εργασίες εφόσον διατεθούν οι ανάλογες πιστώσεις".
Η προϊσταμένη του Δασαρχείου τονίζει ότι "η καλύτερη ασπίδα κατά της μετάδοσης της ασθένειας είναι η τακτική ενημέρωση των πολιτών αλλά και η ανάδειξη του προβλήματος σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στους οποίους έχει αποσταλεί σχετική ενημέρωση".
Το ιστορικό της ασθένειας
Οι πρώτες αναφορές για τον μύκητα Ceratocystis platani καταγράφηκαν το 1935 στις ΗΠΑ, ενώ πιθανολογείται ότι κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μεταφέρθηκε στην Ευρώπη με κιβώτια από ξύλο πλατάνου, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά πολεμικού υλικού.Συγκεκριμένα, σε χώρες, όπου επιβιβάστηκαν τα συμμαχικά στρατεύματα, όπως στη Γαλλία και την Ιταλία, υπάρχουν αναφορές για την πρώτη εμφάνιση της νόσου σε πλατάνια. Στην Ελλάδα, η ασθένεια πρωτοεμφανίστηκε, τον Δεκέμβριο του 2003, στη Μεσσηνία, ενώ οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο μύκητας "εισήχθη", με πολλαπλασιαστικό υλικό, από την Ιταλία.
ΠΗΓΗ: http://892fm.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου