Χλεμούτσι ή Χλουμούτσι ή Clermont ή Κάστρο Κυλλήνης

Το Χλεμούτσι ή Χλουμούτσι ή Clermont ή Castel Tornese ήταν τo σημαντικότερο κάστρο του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Κατασκευάστηκε κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας από το Γοδεφρείδο Β' Βιλλεαρδουίνο στην Ηλεία και προστάτευε και την Ανδραβίδα, αλλά και το επίνειο της, τη Γλαρέντζα.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Το Χλεμούτσι βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο ύψους περίπου 220 μέτρων, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα (περίπου 2-2,5 χλμ), στο δυτικότερο ακρωτήριο της Πελοποννήσου με θέα στο Ιόνιο Πέλαγος, απέναντι από τη Ζάκυνθο, στην ίδια ευρύτερη περιοχή με το λιμάνι και το κάστρο της Γλαρέντζας (σε απόσταση 5-6 χλμ.) και την Ανδραβίδα (κάπου στα 12-13 χλμ), την πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας.

Το Όνομα του Κάστρου

Το αρχικό όνομα του κάστρου ήταν Clermont, όπως το ονόμαζαν οι Γάλλοι ιδιοκτήτες του. Οι Έλληνες το ονόμασαν Χλουμούτσι όπως φαίνεται στο Χρονικό του Μορέως ή Χλεμούτσι, η ονομασία που έφτασε σε εμάς σήμερα. Κατά την εποχή της βενετσιάνικης κυριαρχίας ονομάστηκε Castel Tornese, επειδή οι Βενετσιάνοι θεωρούσαν ότι εκεί γινόταν η κοπή των νομισμάτων του πριγκιπάτου της Αχαΐας, των τορνεζίων.
tornese

                                                                      Τορνέζια

Ιστορία

Η ιστορία της κατασκευής του Κάστρου σώζεται στο Χρονικό του Μορέως.
Το κάστρο ιδρύθηκε το 1220-1223 από τον ηγεμόνα Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουίνο και αποτέλεσε το ισχυρότερο φρούριο του φράγκικου πριγκηπάτου της Αχαΐας, που γνώρισε ιδιαίτερη ακμή κατά την εποχή των Βιλλεαρδουίνων. 

Για να μπορέσει να πραγματοποιήσει την κατασκευή του ο Γοδεφρείδος ήρθε σε σύγκρουση με τον καθολικό κλήρο της Αχαΐας και χρησιμοποίησε τις προσόδους για την οικοδόμησή του. Μάλιστα για λίγο ο Γοδεφρείδος είχε αφοριστεία από τον Πάπα, αλλά ο αφορισμός αναιρέθηκε όταν δόθηκαν εξηγήσεις για την αναγκαιότητα του κάστρου.

Μετά το θάνατο του Γουλιέλμου Βιλλεαρδουίνου, ξεσπούν έντονες διαμάχες για την διαδοχή στην ηγεμονία και σταδιακά το πριγκιπάτο οδηγείται στην παρακμή. Το Χλεμούτσι το διεκδικούν διάφοροι ευγενείς. 

Οι Καταλανοί κατέλαβαν το κάστρο το 1315, αλλά ανακαταλαμβάνεται από τους Φράγκους και παραμένει στην κατοχή τους μέχρι τις αρχές του 15ου αιώνα, όταν πέρασε στα χέρια του Κάρολου Α΄ Τόκκου, Παλατινού κόμη Κεφαλληνίας - Ζακύνθου και Δεσπότη της Ηπείρου.

Το 1427 περιήλθε ειρηνικά στον ηγεμόνα του Μυστρά Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, μετά τον γάμο του με την κόρη του Λεονάρδου Β΄ Τόκκου, Μαγδαληνή η οποία για να παντρευτεί τον Παλαιολόγο μετονομάστηκε σε Θεοδώρα. Ο Κωνσταντίνος το χρησιμοποίησε ως στρατιωτικό και διοικητικό του κέντρο.

Το 1460 το κάστρο κατελήφθη από τους Τούρκους και το 1687 από τους Ενετούς, που το κράτησαν στην κατοχή τους ως το 1715, όταν ξαναπέρασε στα χέρια των Τούρκων.

Φαίνεται όμως πως το Χλεμούτσι έχει αρχίσει να χάνει το σημαντικό του ρόλο στην άμυνα της περιοχής, ήδη από το τέλος της Φραγκοκρατίας. Το 1701 ο Grimani προτείνει την καταστροφή του. 

Η θέση του δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Ενετών, που σχετίζονταν με τη θάλασσα, ενώ το ήδη παλιό κάστρο απαιτούσε εκτεταμένες εργασίες για την επισκευή και τον εκσυγχρονισμό του. Τελικά βέβαια δεν γκρεμίστηκε.

Το Χλεμούτσι έμεινε στην κατοχή των Τούρκων μέχρι την Επανάσταση του 1821. 
Σημαντική καταστροφή υπέστη κατά τον βομβαρδισμό μέρους του το 1826 από τον Ιμπραήμ που κατέστρεψε ένα πύργο του εσωτερικού περιβόλου και το τείχος κοντά σε αυτόν, υποδηλώνοντας πως το κάστρο έπαιξε κάποιο ρόλο κατά την Ελληνική Επανάσταση.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Αποτελείται από το κυρίως κάστρο που είναι ένα εξαγωνικό κτίσμα που περιλαμβάνει μια εσωτερική αυλή και από τον γύρω χώρο που προστατεύεται από τοίχος, που έχει κατά διαστήματα πύργους.

Σήμερα το Χλεμούτσι εξακολουθεί να διατηρεί τον έντονο φράγκικο χαρακτήρα του. Από τους μεταγενέστερους κατακτητές μόνο οι Τούρκοι φαίνεται να ενδιαφέρθηκαν για τον εκσυγχρονισμό του και έκαναν μικρής, μόνο, εκτάσεως εργασίες, κυρίως για την προσαρμογή στη χρήση των πυροβόλων όπλων. 

Έτσι το κάστρο παραμένει ένα από τα σημαντικότερο και πιο καλοδιατηρημένα φρούρια της Ελλάδας και αποτελεί εξαιρετικό δείγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής της εποχής της Φραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο.

Το Κάστρο στην Τέχνη και στο Λόγο

Η ιστορία του χτισίματος του Κάστρου του Χλεμουτσίου στο Χρονικό του Μορέως:

Κ᾿ ἐκεῖνοι οὐκ ἠθελήσασιν ποσῶς νὰ τοῦ βοηθήσουν·
ἔβαλεν καὶ ἐκράτησαν τοὺς τὸπους καὶ προνοῖες,
ὅπου εἶχαν κ᾿ ἐκρατούσασιν ᾿ς ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο,
κι οὐδὲν ἠθέλησε τριχὸς τίποτε νὰ ἔχῃ ἐπάρει
ἀπὸ τὰ τέλη καὶ δουλεῖες ὁλῶν τῶν ἐκκλησίων,
ἀλλὰ ἔβαλεν κ᾿ ἐχτίσασιν κάστρον ἀφιρωμένον,
ὅπου φυλάττει τὸν γιαλὸν καὶ τοῦ Μορέως λιμιῶνα.
Πολλάκις, ἂν ἐχάσασιν οἱ Φράγκοι τὸν Μορέαν,
μετὰ τοῦ κάστρου ἐκεινοῦ τὸν ἤθελαν κερδίσει.
Διὰ τοῦτο σὲ παρακαλεῖ, ὡς ἀγιώτατον Πάπαν,
τοῦ νὰ ἔχῃ τὴν ἀγάπην σου καὶ νὰ τοῦ συμπαθήσῃς,
ἐπεὶ ἂν ἐπῆραν οἱ Ρωμαῖοι τὸν τόπον τοῦ Μορέως,
οὐδὲν ἀφῆναν κἂν ποσῶς τὲς ἐκκλησίες τῶν Φράγκων».
Κι ὁ Πάπας ὁ ἁγιώτατος, ὡς τὸ ἐπληροφορέθη,
συμπάθειον ἔστειλεν εὐθέως τὸν πρίγκιπα Ντζεφρόε.
Ἀφότου εἶδε ὁ πρίγκιπας τοῦ Πάπα τὴν συμπάθειον,
χαρὰς μεγάλας ἔποικεν καὶ τὸν Θεὸν δοξάζει.
Ἀπαύτου γὰρ ἐμήνυσε νὰ ἔλθῃ ὁ μητροπολίτης,
ἐκεῖνος ὅπου λέγουσι ὁ τῆς Παλαίας Πάτρας,
ὡσαύτως καὶ οἱ ἐπίσκοποι ὅπου εἶναι τοῦ σκαμνίου του,
ὁ κομεντούρης τοῦ Τεμπλίου, αὐτὸς τοῦ Ὁσπιταλίου.
Τὸν ὁρισμὸν τοὺς ἔδειξεν, τοῦ Πάπα τὴν συμπάθειον·
κ᾿ ἐνταῦθα ὥρισε κ᾿ ἔστρεψαν τοὺς τόπους ὅπου ἐκράτει,
καὶ μετὰ τοῦτο τοὺς καλεῖ φρόνιμα, μετ᾿ εἰρήνης·
«Πατέρες, ἐτοῦτο ὅπου ἔποικα κι ἀπῆρα τὲς προνοῖες σας,
οὐδὲν σᾶς φταίω, μὰ τὸν Χριστόν, ἐσεῖς τὸ φταῖτε πλέον,
ἐπεὶ ἔπρεπε νὰ τὸ ἐξεύρετε καὶ νὰ τὸ ἐγροικᾶτε,
ὅτι ἂν ἐπῆραν οἱ Ρωμαῖοι -ὁ Θεὸς νὰ μὴ τὸ δώσῃ,-
τοὺς τόπους ὅπου ἔχομεν ἐδῶ εἰς τὴν Ρωμανίαν,
οὐδὲν ἀφῆναν γὰρ ἐσᾶς διατὶ εἶστε τῆς ἐκκλησίας
τοῦ νὰ κρατῆτε ἐδῶ προνοῖες καὶ νὰ ἔχετε προβέντες·
ἀλλ᾿ οὕτως σᾶς ἠθέλασιν φονέψει κι ἀκληρήσει

ΠΗΓΗ. kastra.eu