ΠΕΜΠΤΗ 12-3-2015
Στις
11 Μάρτη του 1965, όταν στην κυβέρνηση βρισκόταν η «Ενωση Κέντρου» του
Γεωργίου Παπανδρέου, στα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης στάλθηκε από τον
ίδιο, που ήταν τότε και υπουργός Παιδείας, η περιβόητη εγκύκλιος 1010,
που είχε ως στόχο το τσάκισμα του μαθητικού κινήματος. Επρόκειτο για μια
απροκάλυπτη αντικομμουνιστική, αντιλαϊκή επέμβαση, που επιχειρούσε να
εξοβελίσει κάθε αντίσταση του κινήματος Παιδείας, με την επίκληση του
«κομμουνιστικού κινδύνου», το χαφιεδισμό και την τρομοκρατία μέσω των
απειλών απόλυσης αγωνιζόμενων εκπαιδευτικών.
Αιχμή αυτής
της εγκυκλίου ήταν το χτύπημα της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη (ΔΝΛ),
που πρωτοστατούσε στους μεγάλους αγώνες για την Παιδεία.
Η εγκύκλιος έγραφε, ανάμεσα στα άλλα:
«Πανταχόθεν καταγγέλλεται ότι η Κομμουνιστική Νεολαία Λαμπράκη καταβάλλει μεγάλας προσπαθείας προσεταιρισμού μαθητών των Γυμνασίων.
Βεβαίως, εφ' όσον διεπιστώθη ποσοστόν 12% οπαδών της ΕΔΑ κατά τας τελευταίας εκλογάς, ευνόητον είναι ότι θα υπάρχουν και μαθηταί εμποτισμένοι από τας οικογενείας των με αριστεράν ιδεολογίαν.
Και αυτούς βέβαια, κατά πρώτον λόγον, θα χρησιμοποιεί η Κομμουνιστική προπαγάνδα προς προσηλυτισμόν των Νέων.
Εφιστώ διά τούτο και πάλιν την προσοχήν όλων των Καθηγητών των Γυμνασίων και τους καθιστώ υπευθύνους διά πάσαν σχετικήν δραστηριότητα της Νεολαίας Λαμπράκη.
Ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΧΘΡΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
Τούτο πρέπει να καταστή συνείδησις της Νέας Γενιάς.
Ο εθνικός φρονηματισμός, καθώς και η ηθική και πολιτική αγωγή των μαθητών είναι η πρώτη αποστολή του Διδασκάλου. Και εις αυτήν οφείλουν να επιδοθούν.
Τα δικά μας ιδανικά είναι τα ιδανικά του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (Εθνική και Πολιτική) και ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΑΓΑΠΗ και ΘΥΣΙΑ. Αυτά είναι τα ιδεώδη μας και μ' αυτά πρέπει να εμποτισθή η Νέα Γενεά, ΕΛΛΑΣ και ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Αληθής Δημοκρατία.
Πάσα εκτροπή πρέπει να κολάζεται αυστηρότατα. Κι αν συμβή να υπάρξουν διδάσκαλοι όχι ανήκοντες, αλλά και απλώς συμπαθούντες ή ανεχόμενοι την κομμουνιστικήν προπαγάνδαν δεν έχουν θέσιν εις την Εκπαίδευσιν.
Οσοι πιστεύουν εις τα Ιδεώδη των τα υπερασπίζουν. Και την υπεράσπισιν των ιδανικών μας και την έμπνευσιν της Νέας Γενεάς, έχει αναθέσει η Ελληνική Δημοκρατία εις τον Εκπαιδευτικόν κόσμον.
Γνωρίζω ότι έχουν μέχρι τούδε εκδοθή υπό του Υπουργείου Παιδείας πολλαί σχετικαί εγκύκλιοι. Αλλά επεθύμουν, λόγω της μεγάλης σοβαρότητος του θέματος, να επικοινωνήσω και εγώ προσωπικώς μεθ' υμών.
Παρακαλώ όπως εις το τέλος εκάστου μηνός υποβάλλητε (Υπουργείον Παιδείας - Γραφείον Υπουργού) εμπιστευτικώς σχετικήν έκθεσιν».
Το κλίμα που κυριάρχησε μετά την εγκύκλιο είναι αποκαλυπτικό.
Στις αρχές Απρίλη 1965 αποβλήθηκαν διά παντός απ' όλα τα γυμνάσια της Ηπείρου δύο μαθητές, επειδή είχαν πάρει μέρος στην υποδοχή του Μ. Θεοδωράκη, προέδρου της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.
Ακολούθησαν και άλλες αποβολές από τα Γυμνάσια Ιωαννίνων, Αρτας, Κομοτηνής, Καβάλας κ.ά.
Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε: «Η διά παντός αποβολή από το γυμνάσιο Ιωαννίνων δύο κομμουνιστών μαθητών αποτελεί παράδειγμα για τον εκπαιδευτικόν κόσμον της χώρας, διδάσκοντας και διδασκομένους. Η οργάνωσις της κομμουνιστικής νεολαίας Λαμπράκη δεν επιτρέπεται να εισδύση εις τα σχολεία. Αι κυρώσεις θα είναι σκληρόταται» (Σπ. Λιναρδάτου: «Από τον εμφύλιο στη χούντα», τ. Ε', σελ. 173).
Την ίδια περίοδο, η κυβέρνηση Κέντρου προχώρησε σε μια σειρά αλλαγές, προκειμένου να προσαρμόσει την εκπαίδευση στις ανάγκες της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.
Ετσι, την ίδια περίοδο είχαμε αφενός την προσπάθεια ιδεολογικής θωράκισης του κράτους και της εκπαίδευσης και από την άλλη μεταρρυθμίσεων που συνιστούσαν εκσυγχρονισμό για την αστική εκπαίδευση.
Προφανώς,
η γενική τάση δεν είναι αυτή. Εγκύκλιοι τέτοιου είδους δεν στέλνονται
στα σχολεία.
Ο κομμουνισμός δεν αντιμετωπίζεται ευθέως εχθρός του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού.
Παρά τις μεγάλες διαφορές, υπάρχουν και ορισμένες ομοιότητες.
Ετσι, το 1965 στην εγκύκλιο 1010 γράφεται: «Παρακαλώ όπως εις το τέλος εκάστου μηνός υποβάλλητε (Υπουργείον Παιδείας - Γραφείον Υπουργού) εμπιστευτικώς σχετικήν έκθεσιν», και το 2014 σε αντίστοιχη εγκύκλιο διαβάζουμε:
«Στα πλαίσια αυτά να ζητείται η συμβολή των εκπαιδευτικών του σχολείου οι οποίοι κατά κανόνα γνωρίζουν την ταυτότητα όσων πρωταγωνιστούν στις καταλήψεις».
Το βασικό στοιχείο της ομοιότητας απορρέει από το γεγονός ότι η εκάστοτε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έχει απόλυτη, καθαρή και ταξικότατη συναίσθηση του ρόλου που πρέπει να παίξουν τα στελέχη της εκπαίδευσης.
Προσδιορίζει με σαφήνεια τις ευθύνες τους απέναντι στην υλοποίηση αυτών των κατευθύνσεων που κάθε φορά προσδιορίζουν τον πυρήνα της αστικής πολιτικής.
Το 1965 ήταν η υπεράσπιση του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, τη δεκαετία του 2000 ήταν η υπεράσπιση των κάλπικων αστικών αξιών, της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας, η σαφώς πιο επεξεργασμένη αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου κ.ά.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, παντού και πάντα, οι αστικές κυβερνήσεις με το πρόσχημα μιας δήθεν ουδετερότητας, στην ουσία ξεκάθαρης ταξικότητας, μιλούν για την ανάγκη να φύγουν τα κόμματα από τα σχολεία, χτυπώντας κατευθείαν στην παρέμβαση των ταξικά προσανατολισμένων δυνάμεων.
Η ίδια η επικαιρότητα δίνει πλούσιες ευκαιρίες, για να ξεδιπλωθεί πιο συστηματικά η παρέμβαση του κομμουνιστή, του ριζοσπάστη εκπαιδευτικού στο σχολείο.
Να αποκτήσει πολυμορφία, δυνατότητα επίδρασης στις νεανικές συνειδήσεις η ρηξικέλευθη, βαθιά ανθρώπινη και επιστημονική κομμουνιστική ιδεολογία.
Να έρθουν σε επαφή οι νέοι με οράματα και αξίες που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον ορθολογισμό και την επιστήμη στην κατάκτηση της σκέψης και τη διαμόρφωση της συνείδησης των νέων παιδιών και που καμία σχέση δεν έχουν με τη λεγόμενη «κομματικοποίηση» του σχολείου.
Αλλωστε, η αστική τάξη, χαρακτηρίζοντας ως «κομματικοποίηση» τη διάδοση αυτών των αξιών και οραμάτων, επιχειρεί να παρουσιάσει τη δική της, μέσω του κράτους της, ενεργητική δράση στο σχολείο ως φυσική νομοτέλεια, να αποκλείσει κάθε πιθανότητα να διαπεράσει το περιεχόμενο και τις λειτουργίες του σχολείου η ζωντανή πραγματικότητα της ταξικής πάλης.
Μπροστά σε αυτό το καθήκον, παίρνοντας όλα τα απαραίτητα ιδεολογικά και οργανωτικά μέτρα, οι κομμουνιστές εκπαιδευτικοί θα μετρηθούμε άμεσα με ορόσημο την 70ή επέτειο από την Αντιφασιστική Νίκη, αλλά και συμβάλλοντας ουσιαστικά στην προσπάθεια της ΚΝΕ με τα μαθητικά Φεστιβάλ και τις συλλογικές εργασίες της ΚΝΕ που βρίσκονται σε εξέλιξη.
ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Στις
11 Μάρτη του 1965, όταν στην κυβέρνηση βρισκόταν η «Ενωση Κέντρου» του
Γεωργίου Παπανδρέου, στα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης στάλθηκε από τον
ίδιο, που ήταν τότε και υπουργός Παιδείας, η περιβόητη εγκύκλιος 1010,
που είχε ως στόχο το τσάκισμα του μαθητικού κινήματος. Επρόκειτο για μια
απροκάλυπτη αντικομμουνιστική, αντιλαϊκή επέμβαση, που επιχειρούσε να
εξοβελίσει κάθε αντίσταση του κινήματος Παιδείας, με την επίκληση του
«κομμουνιστικού κινδύνου», το χαφιεδισμό και την τρομοκρατία μέσω των
απειλών απόλυσης αγωνιζόμενων εκπαιδευτικών.Η εγκύκλιος έγραφε, ανάμεσα στα άλλα:
«Πανταχόθεν καταγγέλλεται ότι η Κομμουνιστική Νεολαία Λαμπράκη καταβάλλει μεγάλας προσπαθείας προσεταιρισμού μαθητών των Γυμνασίων.
Βεβαίως, εφ' όσον διεπιστώθη ποσοστόν 12% οπαδών της ΕΔΑ κατά τας τελευταίας εκλογάς, ευνόητον είναι ότι θα υπάρχουν και μαθηταί εμποτισμένοι από τας οικογενείας των με αριστεράν ιδεολογίαν.
Και αυτούς βέβαια, κατά πρώτον λόγον, θα χρησιμοποιεί η Κομμουνιστική προπαγάνδα προς προσηλυτισμόν των Νέων.
Εφιστώ διά τούτο και πάλιν την προσοχήν όλων των Καθηγητών των Γυμνασίων και τους καθιστώ υπευθύνους διά πάσαν σχετικήν δραστηριότητα της Νεολαίας Λαμπράκη.
Ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΧΘΡΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
Τούτο πρέπει να καταστή συνείδησις της Νέας Γενιάς.
Ο εθνικός φρονηματισμός, καθώς και η ηθική και πολιτική αγωγή των μαθητών είναι η πρώτη αποστολή του Διδασκάλου. Και εις αυτήν οφείλουν να επιδοθούν.
Τα δικά μας ιδανικά είναι τα ιδανικά του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (Εθνική και Πολιτική) και ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΑΓΑΠΗ και ΘΥΣΙΑ. Αυτά είναι τα ιδεώδη μας και μ' αυτά πρέπει να εμποτισθή η Νέα Γενεά, ΕΛΛΑΣ και ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Αληθής Δημοκρατία.
Πάσα εκτροπή πρέπει να κολάζεται αυστηρότατα. Κι αν συμβή να υπάρξουν διδάσκαλοι όχι ανήκοντες, αλλά και απλώς συμπαθούντες ή ανεχόμενοι την κομμουνιστικήν προπαγάνδαν δεν έχουν θέσιν εις την Εκπαίδευσιν.
Οσοι πιστεύουν εις τα Ιδεώδη των τα υπερασπίζουν. Και την υπεράσπισιν των ιδανικών μας και την έμπνευσιν της Νέας Γενεάς, έχει αναθέσει η Ελληνική Δημοκρατία εις τον Εκπαιδευτικόν κόσμον.
Γνωρίζω ότι έχουν μέχρι τούδε εκδοθή υπό του Υπουργείου Παιδείας πολλαί σχετικαί εγκύκλιοι. Αλλά επεθύμουν, λόγω της μεγάλης σοβαρότητος του θέματος, να επικοινωνήσω και εγώ προσωπικώς μεθ' υμών.
Παρακαλώ όπως εις το τέλος εκάστου μηνός υποβάλλητε (Υπουργείον Παιδείας - Γραφείον Υπουργού) εμπιστευτικώς σχετικήν έκθεσιν».
Το κλίμα που κυριάρχησε μετά την εγκύκλιο είναι αποκαλυπτικό.
Στις αρχές Απρίλη 1965 αποβλήθηκαν διά παντός απ' όλα τα γυμνάσια της Ηπείρου δύο μαθητές, επειδή είχαν πάρει μέρος στην υποδοχή του Μ. Θεοδωράκη, προέδρου της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.
Ακολούθησαν και άλλες αποβολές από τα Γυμνάσια Ιωαννίνων, Αρτας, Κομοτηνής, Καβάλας κ.ά.
Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε: «Η διά παντός αποβολή από το γυμνάσιο Ιωαννίνων δύο κομμουνιστών μαθητών αποτελεί παράδειγμα για τον εκπαιδευτικόν κόσμον της χώρας, διδάσκοντας και διδασκομένους. Η οργάνωσις της κομμουνιστικής νεολαίας Λαμπράκη δεν επιτρέπεται να εισδύση εις τα σχολεία. Αι κυρώσεις θα είναι σκληρόταται» (Σπ. Λιναρδάτου: «Από τον εμφύλιο στη χούντα», τ. Ε', σελ. 173).
Την ίδια περίοδο, η κυβέρνηση Κέντρου προχώρησε σε μια σειρά αλλαγές, προκειμένου να προσαρμόσει την εκπαίδευση στις ανάγκες της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.
Ετσι, την ίδια περίοδο είχαμε αφενός την προσπάθεια ιδεολογικής θωράκισης του κράτους και της εκπαίδευσης και από την άλλη μεταρρυθμίσεων που συνιστούσαν εκσυγχρονισμό για την αστική εκπαίδευση.
Υπάρχει ομοιότητα με σήμερα;
Ο κομμουνισμός δεν αντιμετωπίζεται ευθέως εχθρός του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού.
Παρά τις μεγάλες διαφορές, υπάρχουν και ορισμένες ομοιότητες.
Ετσι, το 1965 στην εγκύκλιο 1010 γράφεται: «Παρακαλώ όπως εις το τέλος εκάστου μηνός υποβάλλητε (Υπουργείον Παιδείας - Γραφείον Υπουργού) εμπιστευτικώς σχετικήν έκθεσιν», και το 2014 σε αντίστοιχη εγκύκλιο διαβάζουμε:
«Στα πλαίσια αυτά να ζητείται η συμβολή των εκπαιδευτικών του σχολείου οι οποίοι κατά κανόνα γνωρίζουν την ταυτότητα όσων πρωταγωνιστούν στις καταλήψεις».
Το βασικό στοιχείο της ομοιότητας απορρέει από το γεγονός ότι η εκάστοτε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έχει απόλυτη, καθαρή και ταξικότατη συναίσθηση του ρόλου που πρέπει να παίξουν τα στελέχη της εκπαίδευσης.
Προσδιορίζει με σαφήνεια τις ευθύνες τους απέναντι στην υλοποίηση αυτών των κατευθύνσεων που κάθε φορά προσδιορίζουν τον πυρήνα της αστικής πολιτικής.
Το 1965 ήταν η υπεράσπιση του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, τη δεκαετία του 2000 ήταν η υπεράσπιση των κάλπικων αστικών αξιών, της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας, η σαφώς πιο επεξεργασμένη αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου κ.ά.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, παντού και πάντα, οι αστικές κυβερνήσεις με το πρόσχημα μιας δήθεν ουδετερότητας, στην ουσία ξεκάθαρης ταξικότητας, μιλούν για την ανάγκη να φύγουν τα κόμματα από τα σχολεία, χτυπώντας κατευθείαν στην παρέμβαση των ταξικά προσανατολισμένων δυνάμεων.
Η ίδια η επικαιρότητα δίνει πλούσιες ευκαιρίες, για να ξεδιπλωθεί πιο συστηματικά η παρέμβαση του κομμουνιστή, του ριζοσπάστη εκπαιδευτικού στο σχολείο.
Να αποκτήσει πολυμορφία, δυνατότητα επίδρασης στις νεανικές συνειδήσεις η ρηξικέλευθη, βαθιά ανθρώπινη και επιστημονική κομμουνιστική ιδεολογία.
Να έρθουν σε επαφή οι νέοι με οράματα και αξίες που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον ορθολογισμό και την επιστήμη στην κατάκτηση της σκέψης και τη διαμόρφωση της συνείδησης των νέων παιδιών και που καμία σχέση δεν έχουν με τη λεγόμενη «κομματικοποίηση» του σχολείου.
Αλλωστε, η αστική τάξη, χαρακτηρίζοντας ως «κομματικοποίηση» τη διάδοση αυτών των αξιών και οραμάτων, επιχειρεί να παρουσιάσει τη δική της, μέσω του κράτους της, ενεργητική δράση στο σχολείο ως φυσική νομοτέλεια, να αποκλείσει κάθε πιθανότητα να διαπεράσει το περιεχόμενο και τις λειτουργίες του σχολείου η ζωντανή πραγματικότητα της ταξικής πάλης.
Μπροστά σε αυτό το καθήκον, παίρνοντας όλα τα απαραίτητα ιδεολογικά και οργανωτικά μέτρα, οι κομμουνιστές εκπαιδευτικοί θα μετρηθούμε άμεσα με ορόσημο την 70ή επέτειο από την Αντιφασιστική Νίκη, αλλά και συμβάλλοντας ουσιαστικά στην προσπάθεια της ΚΝΕ με τα μαθητικά Φεστιβάλ και τις συλλογικές εργασίες της ΚΝΕ που βρίσκονται σε εξέλιξη.
ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου