ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ - Πιο υποβαθμισμένο Λύκειο

ΔΕΥΤΕΡΑ 19-8-2013

Λύκειο με υποβαθμισμένο τον αυτοτελή μορφωτικό του ρόλο και με εντονότερο το χαρακτήρα του ως προθάλαμου είτε της Ανώτατης Εκπαίδευσης είτε της πρώιμης εκμετάλλευσης των παιδιών, είναι αυτά που φέρνει η κυβέρνηση με το σχέδιο νόμου με τίτλο «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Λοιπές Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων». Παράλληλα, με το ίδιο νομοσχέδιο φέρνει μια σειρά ρυθμίσεις συνολικά για το χώρο της κατάρτισης, αλλά και για την ανώτατη εκπαίδευση.Το «Νέο Λύκειο» έχει τη σφραγίδα νέων μεγαλύτερων ταξικών φραγμών στη μόρφωση, σηματοδοτεί την προσπάθεια του κεφαλαίου να σπρωχτούν τα παιδιά της λαϊκής οικογένειας από πιο νωρίς στην υποβαθμισμένη ψευτοκατάρτιση, για να γίνουν ακόμα πιο φθηνό και αναλώσιμο εργατικό δυναμικό.
Η κυβέρνηση στερεί ακόμα πιο νωρίς από τα παιδιά της λαϊκής οικογένειας την αναγκαία για τη σημερινή εποχή γενική μόρφωση ως υπόβαθρο για κάθε μελλοντική επαγγελματική επιλογή.
Μέσα από ένα πλήθος εξεταστικών φραγμών από πολύ νωρίς, μετατρέπει το Λύκειο ακόμα πιο έντονα σε εξεταστικό κέντρο που θα είναι πιο στενά προσαρμοσμένο στη διαδικασία πρόσβασης σε ΑΕΙ - ΤΕΙ.
Στο νέο επαγγελματικό λύκειο δίνει ένα πρόγραμμα αποσπασματικών γνώσεων σε ευθεία αντιστοιχία με τις δεξιότητες που θέλει το κεφάλαιο για εργατική δύναμη φθηνή και ευέλικτη. Η επέκταση της μαθητείας δεν συνιστά λύση στην ανεργία, δεν ικανοποιεί το δικαίωμα για εργασία με δικαιώματα. Η επιλογή κλάδου από την Α' τάξη του Επαγγελματικού Λυκείου και η τζάμπα εργασία στις επιχειρήσεις ως μαθητεία αναδεικνύουν το ναυάγιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης μέσα στο πλαίσιο της αστικής διαχείρισης και την προσαρμογή του σχολείου στις επιδιώξεις των μονοπωλιακών επιχειρήσεων, στην πρώιμη εκμετάλλευση και την τζάμπα παιδική εργασία.

Για το νέο Γενικό Λύκειο

Πέρα από τα κοινά μαθήματα γενικής παιδείας στην Α' Λυκείου οι μαθητές θα έχουν ένα μάθημα επιλογής ανάμεσα στα: Εφαρμογές Πληροφορικής, Τεχνολογία και Διαχείριση Φυσικών Πόρων ή Εκφραση - Πολιτισμός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός.
Στη Β' Λυκείου οι μαθητές θα επιλέγουν ανάμεσα σε δύο Ομάδες Μαθημάτων Προσανατολισμού, η μία των Ανθρωπιστικών Σπουδών και η άλλη των Θετικών Σπουδών, με δύο μαθήματα η καθεμία.
Στη Γ' τάξη οι μαθητές θα επιλέγουν ανάμεσα σε τρεις ομάδες Προσανατολισμού: Ανθρωπιστικών σπουδών, Θετικών σπουδών ή Οικονομικών - Πολιτικών - Κοινωνικών σπουδών, με τρία μαθήματα η καθεμία.
Και στις τρεις τάξεις του Λυκείου οι μαθητές θα δίνουν στο τέλος της χρονιάς ενδοσχολικές εξετάσεις, στις οποίες τα θέματα θα επιλέγονται κατά 50% από τον οικείο διδάσκοντα και κατά 50% με κλήρωση από μια «τράπεζα θεμάτων» που θα δημιουργηθεί σε πανελλαδικό επίπεδο. Πρόκειται για ένα μέτρο που τυποποιεί σε μεγάλο βαθμό τις εξετάσεις και ανοίγει δρόμο για γενίκευση των φροντιστηρίων από την Α' Λυκείου. Σε κάθε τάξη, τα θέματα των ενδοσχολικών αυτών εξετάσεων θα είναι κοινά για όλα τα τμήματα του κάθε σχολείου, ενώ η βαθμολόγηση των γραπτών θα γίνεται από τον οικείο διδάσκοντα.

Επαγγελματικά Λύκεια

Τα ΕΠΑΛ θα έχουν τρεις τάξεις «Δευτεροβάθμιου Κύκλου Σπουδών» και μια τέταρτη προαιρετική «Τάξη Μαθητείας», στην οποία την ευθύνη τοποθέτησης των μαθητών σε χώρους εργασίας θα έχει ο ΟΑΕΔ. Η μαθητεία, όπου και όπως εφαρμόζεται και σήμερα, έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι τίποτε άλλο από τζάμπα εργασία για τους εργοδότες, οι οποίοι μάλιστα θα κινητροδοτούνται επιπλέον για να κρατήσουν τους φθηνούς νέους εργάτες για δύο χρόνια στη δουλειά και, φυσικά, μετά να τους πετάξουν για να πάρουν ξανά νέους φθηνούς μαθητευόμενους. Η σύμβαση της μαθητείας θα υπογράφεται από τον ΟΑΕΔ με τους εργοδότες, ενώ για την ασφάλισή τους αναφέρεται μόνο ότι το Δημόσιο θα καλύπτει τα έξοδα ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης των μαθητευομένων για εργατικά ατυχήματα, στο βαθμό που αυτά τα έξοδα δεν καλύπτονται από άλλη ασφάλιση του μαθητευόμενου!
Το δε κίνητρο προς τους μαθητές να παρακολουθήσουν και το τέταρτο έτος της μαθητείας είναι ότι μετά θα λάβουν πτυχίο επιπέδου 4 (αντί για πτυχίο επιπέδου 3 που θα παίρνουν οι απόφοιτοι της τρίτης τάξης των ΕΠΑΛ) και θα έχουν δικαίωμα παρακολούθησης ενός προπαρασκευαστικού προγράμματος 70 ωρών (κάτι σαν φροντιστηριακό μπόνους) για τις εξετάσεις πιστοποίησης προσόντων που θα μπορούν να δίνουν ώστε να πάρουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Βέβαια, τα επίπεδα 3 και 4 στα πτυχία δε σημαίνουν τίποτα διαφορετικό στην πράξη αναφορικά με τα εργασιακά δικαιώματα των κατόχων τους, που έτσι κι αλλιώς είναι τσακισμένα.
Στην πρώτη τάξη οι μαθητές θα κάνουν 10 ώρες τη βδομάδα μαθήματα γενικής παιδείας και 13 ώρες μαθήματα ειδικοτήτων, ενώ στη δεύτερη και τρίτη τάξη θα κάνουν 12 ώρες γενικά μαθήματα και 23 ώρες μαθήματα ειδικοτήτων (εδώ εισάγονται και εργαστήρια). Στην τάξη μαθητείας τα παιδιά θα κάνουν ενισχυτική εργαστηριακή εκπαίδευση επτά ωρών τη βδομάδα (επιμερισμένων σε δύο μέρες) από καθηγητές των ΕΠΑΛ και του ΟΑΕΔ, ενώ θα δουλεύουν 28 ώρες τη βδομάδα επιμερισμένες σε πέντε μέρες.
Οι ενδοσχολικές εξετάσεις για τις τρεις πρώτες τάξεις των ΕΠΑΛ διεξάγονται όπως και αυτές στα Γενικά Λύκεια με τράπεζα θεμάτων (μόνο στην πρώτη τάξη) και με κοινά θέματα σε κάθε σχολείο.
Οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ θα έχουν όπως και σήμερα δυνατότητα να δώσουν ειδικές εξετάσεις για τα ΤΕΙ ή να συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις για τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ που θα δίνουν και οι απόφοιτοι των Γενικών Λυκείων.

Με πυξίδα την «αγορά» και τις ανάγκες της

Στην κατεύθυνση της επέκτασης της λεγόμενης «μάθησης στο χώρο εργασίας» και της διεύρυνσης του ρόλου των επιχειρήσεων στην επαγγελματική κατάρτιση, κινούνται οι αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας στην επαγγελματική εκπαίδευση. Φορείς αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης θα αποτελούν οι Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ) και τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), ενώ συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση θα παρέχουν τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης και τα Κολέγια. Ολοι οι παραπάνω θεωρούνται φορείς «μη τυπικής εκπαίδευσης», μπορεί να είναι είτε δημόσιοι είτε ιδιωτικοί και θα λειτουργούν κάτω από την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Διά Βίου Μάθησης.

Η μαθητεία, η οποία μέχρι σήμερα εφαρμοζόταν μόνο στις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ) του ΟΑΕΔ, γενικεύεται πλέον στο σύνολο των σχολών κατάρτισης, πολλαπλασιάζοντας έτσι τον αριθμό των νέων που γίνονται πάμφθηνη εργατική δύναμη για τις επιχειρήσεις. Οσον αφορά τις Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ) που παίρνουν τη θέση των ΕΠΑΣ, όπως φαίνεται από το πρόγραμμα σπουδών τους, οι νέοι και οι νέες που θα γράφονται σε αυτές μετά το Γυμνάσιο θα οδηγούνται στην πράξη εκτός σχολικής εκπαίδευσης. Στην Α' και Β' Τάξη από τις 30 ώρες του εβδομαδιαίου προγράμματος, μόνο οι 4 ώρες θα αφορούν μαθήματα Γενικής Παιδείας (Ελληνική Γλώσσα και Μαθηματικά), ενώ οι υπόλοιπες 26 ώρες θα αποτελούν μαθήματα ειδικότητας. Ακόμα χειρότερα γίνονται τα πράγματα στην «Τάξη Μαθητείας» που ακολουθεί. Κατά τη διάρκειά της, τη θέση των σχολικών θρανίων θα παίρνει η δουλειά των μαθητών ως μαθητευόμενων στο χώρο εργασίας για 28 ώρες την εβδομάδα, ενώ το μάθημα θα περιορίζεται σε 7 συνολικά ώρες την εβδομάδα. Αντίστοιχα, στα ΙΕΚ, τα οποία εξακολουθούν να απευθύνονται σε αποφοίτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εισάγεται ένα επιπλέον εξάμηνο φοίτησης, που μέχρι σήμερα ήταν προαιρετικό, κατά το οποίο θα γίνεται η Πρακτική Ασκηση. Οι όροι που θα ισχύουν για την πρακτική άσκηση στα ΙΕΚ θα είναι οι ίδιοι με αυτούς της Μαθητείας των σπουδαστών των ΣΕΚ.
Αν το Σχέδιο Νόμου επισημαίνει ότι η μαθητεία θα διέπεται από σύμβαση μεταξύ του ΟΑΕΔ και του εργοδότη, δεν αναφέρει λεπτομέρειες όσον αφορά το περιεχόμενο της σύμβασης αυτής. Κρίνοντας από όσα σημεία θίγονται, φαίνεται πως οι γνωστοί και σήμερα όροι, δηλαδή οι επιδοτήσεις των επιχειρήσεων, τα μεροκάματα - φιλοδωρήματα για τους σπουδαστές και η απουσία ασφαλιστικής κάλυψης, εξακολουθούν να ισχύουν στο ακέραιο. Ως προς τις αμοιβές, οι πρώτες αναφορές από τον αρμόδιο υφυπουργό τις έχουν χαρακτηρίσει «συμβολικές» και τις έχουν προσδιορίσει στο... ύψος των 9 ευρώ! Καμία αμφιβολία δεν υπάρχει πως η εργασία των σπουδαστών των ΣΕΚ όσο και των ΙΕΚ θα είναι ανασφάλιστη. Το Σχέδιο Νόμου αναφέρει πως το Δημόσιο θα καλύπτει τις δαπάνες ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης μόνο στην περίπτωση ατυχήματος κατά την πρακτική άσκηση και μόνο στο βαθμό που δεν καλύπτονται από άλλη άμεση ή έμμεση ασφάλιση των μαθητών. Η κυβέρνηση δεν είναι όμως το ίδιο φειδωλή με τις επιχειρήσεις: Το νομοσχέδιο προβλέπει την παροχή πρόσθετων κινήτρων στις επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα επιδοτήσεις, για την πρόσληψη των νέων μετά το πέρας της μαθητείας.
Παράλληλα, η κυβέρνηση και το υπουργείο Παιδείας προωθούν την παραπέρα ιδιωτικοποίηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Ενώ μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν ιδιωτικές ΕΠΑΣ, πλέον όχι μόνο δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης ΣΕΚ από ιδιώτες, αλλά προβλέπεται η αυτόματη αδειοδότηση για την ίδρυση ΣΕΚ για τους κατόχους άδειας λειτουργίας Ιδιωτικού ΙΕΚ. Ακόμα, το νομοσχέδιο κινείται στην κατεύθυνση της σύνδεσης των σχολών με την «αγορά». Είναι χαρακτηριστικά όσα αναφέρει για το διευθυντή των σχολών, ο οποίος θα πρέπει να γνωρίζει «τις αναπτυξιακές δυνατότητες αλλά και τις ανάγκες εργασίας της περιοχής του, να διαθέτει σχετική τεχνογνωσία από τη συμμετοχή στην παιδαγωγική - παραγωγική - επιχειρηματική δραστηριότητα του τόπου του». Οσον αφορά την ποιότητα των σπουδών, είναι ενδεικτικό ότι πλέον η υποστελέχωση των επαγγελματικών σχολών θα φέρει και τη βούλα του νόμου, αφού αυτός προβλέπει, δίπλα στους μόνιμους εκπαιδευτικούς, τη λειτουργία τους με ωρομίσθιους και εργαζόμενους με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου.

Διατάξεις για την Ανώτατη Εκπαίδευση

Ζητήματα που αφορούν στις μετεγγραφές φοιτητών και σπουδαστών περιλαμβάνει το άρθρο 34 του νομοσχεδίου. Σύμφωνα με αυτό, δικαίωμα μετεγγραφής έχουν όσοι έχουν εισαχθεί στην Ανώτατη Εκπαίδευση τα σχολικά έτη 2010 - 2011, 2011 - 2012 και 2012 - 2013 εφόσον το ετήσιο κατά το έτος 2011 εισόδημά τους και των μελών της οικογένειάς τους δεν ξεπερνά το ποσό των 7.500 ευρώ κατά κεφαλήν. Για τις μονογονεϊκές οικογένειες, για υποψηφίους με συγκεκριμένα θέματα υγείας, για παιδιά περισσότερο από 10 μήνες άνεργων, το ποσό διπλασιάζεται στα 15.000 ευρώ κατά κεφαλήν.
Οι μετεγγραφές γίνονται με υπουργική απόφαση και ο αριθμός των θέσεων δεν επιτρέπεται να ξεπερνά το 10% του συνολικού αριθμού των εισακτέων ανά Σχολή ή Τμήμα στην Αττική ή Θεσσαλονίκη και το 15% του συνολικού αριθμού των εισακτέων στις υπόλοιπες Σχολές ή Τμήματα. Από τις διατιθέμενες θέσεις, το 30% θα διατεθεί στους εισακτέους της σχολικής χρονιάς 2010 - 2011, το 40% στους εισακτέους της σχολικής χρονιάς 2011 - 2012 και το 30% στους εισακτέους της σχολικής χρονιάς 2012 - 2013. Ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στη διαδικασία μετεγγραφών παραπέμπονται σε υπουργική απόφαση. Τα κριτήρια μετεγγραφής κατατάσσονται ως εξής: Εισόδημα του υποψηφίου και της οικογένειάς του, το αν πάσχει από συγκεκριμένες παθήσεις, αν έχει αδέλφια ενεργούς φοιτητές, αν οι γονείς του υποψηφίου πάσχουν από συγκεκριμένες παθήσεις, αν είναι θύμα τρομοκρατίας και, τέλος, τα μόρια εισαγωγής του υποψηφίου στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Για την ΑΣΠΑΙΤΕ

Στο σχέδιο νόμου (άρθρο 29) περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διάρθρωση των σπουδών και τα πτυχία της ΑΣΠΑΙΤΕ. Η σχολή διαρθρώνεται στα Τμήματα: Παιδαγωγικό, Εκπαιδευτικών Ηλεκτρολογίας και Ηλεκτρονικής, Εκπαιδευτικών Μηχανολογίας και Τμήμα Εκπαιδευτικών Πολιτικών Μηχανικών. Το πτυχίο που χορηγούν τα Τμήματά της φέρει και τους δύο τίτλους, του εκπαιδευτικού και της επαγγελματικής ειδικότητας, με ενιαίο βαθμό. Το πτυχίο χορηγείται ύστερα από σπουδές δέκα ακαδημαϊκών εξαμήνων, στα οποία περιλαμβάνεται το εξάμηνο εκπόνησης πτυχιακής εργασίας και εκτέλεσης πρακτικής άσκησης στην ειδικότητα. Για τους ήδη φοιτούντες υπάρχει η δυνατότητα, όχι αργότερα από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2013 - 2014, να δηλώσουν με υπεύθυνη δήλωσή τους όσοι επιθυμούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στα οκτώ εξάμηνα και να λάβουν μόνο το πρώτο πτυχίο του εκπαιδευτικού χωρίς τη δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους για άλλα δύο εξάμηνα.
Η Σχολή, με απόφαση του Συμβουλίου, οργανώνει και λειτουργεί προγράμματα παιδαγωγικής κατάρτισης και επιμόρφωσης - εξειδίκευσης, συμπληρωματικά προς τις ειδικότητες των Τμημάτων της - συγχρηματοδοτούμενα ή αυτοχρηματοδοτούμενα - διάρκειας έως δύο ακαδημαϊκών εξαμήνων.

Αλλες διατάξεις

Θέματα που αφορούν το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, τη Σιβιτανίδειο, τις εισφορές των εργαζομένων σε φορείς ιδιωτικής εκπαίδευσης, τις κτιριολογικές προδιαγραφές για τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία, το προσωπικό των ελληνόγλωσσων σχολείων του εξωτερικού, τα πρότυπα σχολεία και ειδικότερα θέματα που αφορούν στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Μεταξύ άλλων ορίζεται ότι «η εισαγωγή μαθητών στα Πρότυπα Πειραματικά γυμνάσια και λύκεια γίνεται με απόφαση της ΔΕΠΠΣ, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ύστερα από εξετάσεις ή δοκιμασία (τεστ) δεξιοτήτων που διεξάγονται ανά ΠΠΣ».
Δίνεται η δυνατότητα στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα να απασχολούν έκτακτο εκπαιδευτικό προσωπικό με επιβάρυνση του τακτικού προϋπολογισμού τους και χωρίς επιπλέον επιχορήγηση του Κρατικού Προϋπολογισμού από το ταμειακό υπόλοιπο προηγούμενων οικονομικών ετών (που δεν αφορά σε ανεξόφλητες υποχρεώσεις προηγούμενων ετών). Δίνεται, επίσης, η δυνατότητα στα Ιδρύματα να καθορίζουν και το ποσό της αμοιβής του έκτακτου εκπαιδευτικού προσωπικού, υλοποιώντας έτσι τις κατευθύνσεις του νέου νόμου - πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση για ιδρύματα - εργοδότες με εργασιακές σχέσεις - λάστιχο.
Επίσης, με διάταξη του νομοσχεδίου, οι εκπαιδευτικοί που αποσπώνται στις ελληνόγλωσσες μονάδες του εξωτερικού χάνουν την οργανική θέση σε σχολείο στην Ελλάδα αν η απόσπασή τους διαρκεί πάνω από πέντε χρόνια για λόγους που δεν σχετίζονται με υπηρεσιακές ανάγκες.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ. ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ