ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ( 1 ΜΑΙΟΥ 1909 - 11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1990 ) - Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης

Ο Γιάννης Ρίτσος (Μονεμβασιά 1 Μαΐου 1909 - Αθήνα 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές,με διεθνή φήμη και ακτινοβολία. 

Πολλά έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. 

Πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα συμπληρώνουν το έργο του.

Ο Ρίτσος που νόσησε από φυματίωση ξεπέρασε την ασθένεια (πράγμα δύσκολο για την εποχή) και πέρασε από υλικές και ηθικές δοκιμασίες.

Ο Ρίτσος, στο σανατόριο του «Σωτηρία», όπου νοσηλευόταν, ήρθε κοντά με τον Μαρξισμό και την Αριστερά, πράγματα που επηρέασαν βαθύτατα την ποίησή του και τον τρόπο ζωής του. Αφού πέρασε από διάφορα σανατόρια, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως αυτοδίδακτος σκηνοθέτης στην Εργατική Λέσχη και ως ηθοποιός και χορευτής σε επιθεωρήσεις.

Η αγωνιστική του έφεση και η επαναστατική του φύση τον οδηγούν στην προσχώρηση του κινήματος των «Πρωτοπόρων» και κατόπιν, το 1942, στο ΕΑΜ, ενώ έγινε μέλος και του Κ.Κ.Ε., στο οποίο παρέμεινε πιστός έως τον θάνατό του. Αργότερα αρχίζουν οι εξορίες στη Λήμνο, στη Μακρόνησο και στον Άγιο Ευστράτιο. 

Επιστρέφοντας στην Αθήνα, προσχώρησε στην ΕΔΑ. Το 1956 ταξίδεψε στην ΕΣΣΔ και στην Κούβα. Κατά τη διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών, εξορίστηκε και πάλι, στη Γυάρο, αρχικά, και, κατόπιν, στη Λέρο. 

Με το πέρας της δικτατορίας, στη μεταπολίτευση, ο Ρίτσος, έγινε ευρέως γνωστός, τόσο στον ελλαδικό χώρο, όσο και στο εξωτερικό, ενώ ακολούθησαν πολλές διακρίσεις και βραβεύσεις.

Η Σονάτα του Σεληνόφωτος, ο Επιτάφιος, η Ρωμιοσύνη είναι κάποια από τα μεγαλύτερα ποιήματα του ποιητή, ενώ έχει κάνει και πολλές μεταφράσεις ξένων ποιητών όπως του Ναζίμ Χικμέτ, του Αλεξάνδρου Μπλοκ, του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη, κ.ά.Πολλά ποιήματα του Ρίτσου, έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη, γνωστότερα εξ αυτών: 
Η Ρωμιοσύνη και ο Επιτάφιος αλλά κ.ά.

Ο Γιάννης Ρίτσος τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο ποίησης και το βραβείο Λένιν.

 

Το σπίτι του Γιάννη Ρίτσου, στη Μονεμβασία, και η προτομή του

Βραβεία

•     Πρώτο Κρατικό Βραβείο ποίησης "Η Σονάτα του σεληνόφωτος" (1956)
•     Μέγα διεθνές βραβείο ποίησης (Βέλγιο, 1972)
•     Διεθνές βραβείο "Γκεόργκι Δημητρώφ" (Βουλγαρία, 1975)
•     Mέγα βραβείο ποίησης "Αλφρέ ντε Βινύ" (Γαλλία, 1975)
•     Διεθνές βραβείο "Αίτνα-Ταορμίνα" (Ιταλία, 1976)
•     "Βραβείο Ειρήνης του Λένιν" (ΕΣΣΔ, 1977)
•     Διεθνές βραβείο "Μποντέλο" (1978)

Εργογραφία
Ποιήματα

•     «Τρακτέρ », (1934)
•     «Πυραμίδες», (1935)
•     «Επιτάφιος», (1936)
•     «Το τραγούδι της αδελφής μου», (1937)
•     «Εαρινή συμφωνία», (1938)
•     «Το εμβατήριο του ωκεανού», (1940)
•     «Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής», (1943)
•     «Δοκιμασία», (1943)
•     «Ο σύντροφός μας», (1945)
•     «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», (1952)
•     «Αγρύπνια», (1954)
•     «Πρωινό άστρο», (1955)
•     «Η σονάτα του σεληνόφωτος», (1956)
•     «Χρονικό», (1957)
•     «Αποχαιρετισμός», (1957)
•     «Χειμερινή διαύγεια», (1957)
•     «Πέτρινος χρόνος», (1957)
•     «Οι γειτονιές του κόσμου», (1957)
•     «Οταν έρχεται ο ξένος», (1958)
•     «Ανυπόταχτη πολιτεία», (1958)
•     «Η αρχιτεκτονική των δέντρων», (1958)
•     «Οι γερόντισσες κ' η θάλασσα», (1959)
•     «Υδρία », (1957)
•     «Το παράθυρο», (1960)
•     «Η γέφυρα», (1960)
•     «Ο Μαύρος Αγιος», (1961)
•     «Το νεκρό σπίτι», (1962)
•     «Κάτω απ' τον ίσκιο του βουνού», (1962)

•     «Το δέντρο της φυλακής και οι γυναίκες», (1963)
•     «12 ποιήματα για τον Καβάφη», (1963)
•     «Μαρτυρίες Α», (1963)
•     «Παιχνίδια τ'ουρανού και του νερού», (1964)
•     «Φιλοκτήτης», (1965)
•     «Ρωμιοσύνη», (1966)
•     «Μαρτυρίες Β», (1966)
•     «Ορέστης», (1966)
•     «Όστραβα», (1967)
•     «Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα», (1972)
•     «Η Ελένη», (1972)
•     «Χειρονομίες», (1972)
•     «Τέταρτη διάσταση», (1972)
•     «Η επιστροφή της Ιφιγένειας», (1972)
•     «Χρυσόθεμις», (1972)
•     «Ισμήνη», (1972)
•     «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», (1973)
•     «Διάδρομος και σκάλα», (1973)
•     «Γκραγκάντα», (1973)
•     «Σεπτήρια και Δαφνηφόρια», (1973)
•     «Ο αφανισμός της Μήλος», (1974)
•     «Υμνος και θρήνος για την Κύπρο», (1974)
•     «Καπνισμένο τσουκάλι», (1974)
•     «Κωδωνοστάσιο», (1974)
•     «Χάρτινα », (1974)
•     «Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη», (1974)
•     «Η Κυρά των Αμπελιών», (1975)
•     «Η τελευταία προ Ανθρώπου Εκατονταετία», (1975)
•     «Τα επικαιρικά», (1975)
•     «Ημερολόγιο εξορίας», (1975)
•     «Μαντατοφόρες», (1975)
•     «Θυρωρείο», (1976)
•     «Το μακρινό», (1977)
•     «Γιγνεσθαι», (1977)
•     «Βολιδοσκόπος», (1978)
•     Τοιχοκολλητής, (1978)
•     Τροχονόμος, (1978)
•     Η Πύλη, (1978)
•     Το σώμα και το αίμα, (1978)
•     Μονεβασιώτισσες, (1978)
•     Το τερατώδες αριστούργημα, (1978)
•     Φαίδρα, (1978)
•     Λοιπόν;, (1978)
•     «Το ρόπτρο»,(1978)
•     Μια πυγολαμπίδα φωτίζει τη νύχτα, (1978)
•     «Γραφή Τυφλού»,(1979)
•     Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού, (1980)
•     Διαφάνεια, (1980)
•     Πάροδος, (1980)
•     Μονόχορδα, (1980)
•     «Τα ερωτικά»,(1981)
•     Συντροφικά τραγούδια, (1981)
•     Υπόκωφα, (1982)
•     Μονοβασιά, (1982)
•     Το χορικό των σφουγγαράδων, (1983)
•     Τειρεσίας, (1983)
•     Με το σκούντημα του αγκώνα, (1984)
•     Ταναγραίες, (1984)
•     «Ανταποκρίσεις», (1987)
•     3Χ111 Τρίστιχα, (1987)
•     Αργά πολύ αργά μέσα στη νύχτα, (1991)

Συλλογές

•     «Ποιήματα - Α τόμος», (1961)
•     «Ποιήματα - Β τόμος», (1961)
•     «12 ποιήματα για τον Καβάφη», (1963)
•     «Μαρτυρίες - Σειρά 1η», (1963)
•     «Ποιήματα - Γ τόμος», (1964)
•     «Μαρτυρίες - Σειρά 2η», (1966)
•     «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», (1973)
•     «Ποιήματα - Δ τόμος», (1975)

Θεατρικά

•     «Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα », (1942)
•     «Πέρα απ'τον ίσκιο των κυπαρισσιών», (1947)
•     «Τα ραβδιά των τυφλών», (1959)
•     «Ο λόφος με το συντριβάνι»

Μεταφράσεις

•     «Α.Μπλόκ: Οι δώδεκα», (1957)
•     «Ανθολογία Ρουμανικής ποίησης», (1961)
•     «Αττίλα Γιόζεφ: Ποιήματα», (1963)
•     «Μαγιακόφσκι: Ποιήματα», (1964)
•     «Ντόρας Γκαμπέ: Εγώ, η μητέρα μου και ο κόσμος», (1965)
•     «Ιλία 'Ερεμπουργκ: Το δέντρο», (1966)
•     «Ναζίμ Χικμέτ: Ποιήματα», (1966)
•     «Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών», (1966)
•     «Νικόλας Γκιλλιέν: Ο μεγάλος ζωολογικός κήπος», (1966)
•     «Α.Τολστόη : Η γκρινιάρα κατσίκα», (1976)
•     «Φ.Φαριάντ: Ονειρα με χαρταετούς και περιστέρια», (1988)
•     «Χο τσι Μινχ: Ημερολόγιο της φυλακής»

Ταξιδιωτικά

•     «Εντυπώσεις από τη Σοβιετική Ενωση», (1956)
•     «Ιταλικό τρίπτυχο», (1982)

Μεταφράσεις του έργου του

    Εκτεταμένη ποιητική απόδοση των έργων του Ρίτσου έχει εκδοθεί (δίγλωσση) στην περσική γλώσσα από τον Πέρση ποιητή Φερεϊντούν Φαριάντ, φίλο του Ρίτσου, που πήρε για την εργασία του αυτή το Ελληνικό Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης το 2006.

ΒΙΝΤΕΟ.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ - ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ



ΠΗΓΗ. el.wikipedia