Γροιλανδία - Ένας απέραντος σκουπιδότοπος από τα ραδιενεργά απόβλητα των Αμερικάνικων βάσεων

    Του Πάνου Αλεπλιώτη*

Η Γροιλανδία είναι ήδη μια τεράστια Αμερικάνικη βάση. Οι Αμερικάνικες βάσεις στην Γροιλανδία έχουν αφήσει πίσω τους επικίνδυνα ραδιενεργά απόβλητα. 

Πολύ πριν από την πρόταση του πρόεδρου των ΗΠΑ να αγοράσει την Γροιλανδία είχαν προλάβει οι Αμερικάνοι να γεμίσουν το νησί με επικίνδυνα ακόμη και ραδιενεργά απόβλητα χωρίς να έχουν σκοπό να τα καθαρίσουν ή να τα μεταφέρουν.

Το ρεπορτάζ του κρατικού καναλιού TV2 της Δανίας είναι αποκαλυπτικό όπως και οι φωτογραφίες που δείχνουν την καταστροφή που άφησαν πίσω τους τα Αμερικάνικα στρατεύματα.

Κατ’ αρχήν έριξαν εκατοντάδες βαρέλια ντίζελ στις λίμνες για να προλάβουν την εκκόλαψη των κουνουπιών που ενοχλούσαν το προσωπικό της βάσης στο φιόρδ Søndre Strøm τις δεκαετίες του 60 και 70, καταστρέφοντας έτσι τα αυγά τους . 

Ταυτόχρονα ρυπάνθηκαν οι λίμνες για πάρα πολλά χρόνια, καταγγέλλουν οι βουλευτές της Γροιλανδίας Vittus Qujaukitsoq och Aleqa Hammond σε έκθεση τους προς το κοινοβούλιο της Δανίας. Οι λίμνες ακόμη αναδύουν δυσάρεστες οσμές από τα ντίζελ απόβλητα.

Η συμφωνία της ντροπής

Η κυβέρνηση της Δανίας την δεκαετία του 50 δέχτηκε να μην καθαρίσουν οι Αμερικάνοι στρατιώτες τις όποιες ζημιές και τα απόβλητα της βάσης που θα δημιουργούσαν χωρίς βέβαια να γνωρίζουν τι θα επακολουθήσει. 

Έδειξαν έτσι και οι κυβερνήσεις της Δανίας την αδιαφορία τους στον λαό της Γροιλανδίας. Απόρροια της συμφωνίας είναι η κατάσταση στην παλιά βάση Ikateq στην Ανατολική Γροιλανδία που οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν λίγο μετά τον Β’ΠΠ. 

Η Δανία είναι υποχρεωμένη να καθαρίσει και να εξυγιάνει το περιβάλλον. Άρχισε μόλις το 2018 και ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς.

 Εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις στην Ανατολική Γροιλανδία

« Αμερικάνικα λουλούδια»

«Αμερικάνικα λουλούδια» έτσι ονομάζουν οι Γροιλανδοί την κληρονομιά των σκουριασμένων εγκαταστάσεων που άφησαν οι Αμερικάνοι στρατιωτικοί. 30.000 κάτοικοι έστειλαν επιστολή διαμαρτυρίας πριν μερικά χρόνια στον Πρόεδρο των ΗΠΑ ζητώντας να καθαριστούν τα απόβλητα και τα ερείπια χωρίς φυσικά να εισακουστούν.

Απόβλητα της βάσης Søndre Strøm Fjord που έκλεισε το 1992

Εικόνα από την ίδια βάση

 Χημικά απόβλητα της ίδιας βάσης

 Εγκαταλειμμένο πυροσβεστικό όχημα

Όχι μόνο στην επιφάνεια

Δεν υπάρχουν μόνο τα επιφανειακά απόβλητα δυστυχώς, γράφουν στην αναφορά τους οι βουλευτές Vittus Qujaukitsoq och Aleqa Hammond. Όταν εγκατέλειψαν το αεροδρόμιο που χρησιμοποιούσαν για τις κατασκοπευτικές τους δραστηριότητες την δεκαετία του 50 υποσχέθηκαν αυτό τουλάχιστον να το καθαρίσουν. 

Μετά από χρόνια εμφανίστηκε τουρίστας στον Δανό διοικητή του αεροδρομίου με μια χειροβομβίδα αμερικάνικης κατασκευής σε μιά περιοχή που λειτουργεί σαν κάμπινγκ σήμερα.

Στην έρευνα που ακολούθησε αποδείχθηκε πως το κάμπινγκ ήταν τόπος απόθεσης παλιών πυρομαχικών και οι Αμερικάνοι τα είχαν απλά σκεπάσει με χώμα χωρίς φυσικά να ενημερώσουν τις Αρχές.

Οι αμερικάνικες εγκαταστάσεις

Τα τελευταία 75 χρόνια οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ στην Γροιλανδία έχουν κατασκευάσει πολλές εγκαταστάσεις με την άδεια αλλά μερικές φορές με άγνοια των κυβερνήσεων της Δανίας. Μετά τον Β’ΠΠ κατασκέυασαν 9 αεροδρόμια, 6 σταθμούς ραντάρ, μια Ναυτική βάση, 8 σταθμούς επικοινωνιών, 3 σταθμούς επιστημονικής Έρευνας και 21 μετεωρολογικούς σταθμούς. Συνολικά 50 εγκαταστάσεις. Οι 32 από αυτούς έχουν αφήσει επικίνδυνα απόβλητα γεγονός που ανάγκασε την Γροιλανδία να προσφύγει στον ΟΗΕ.

Σταθμός ραντάρ Dye 2. Εγκαταλείφθηκε το 1982

 

Søndre Strømfjord. Παλιά εγκατάσταση καυσίμων

Σύμφωνα με την έκθεση των Γροιλανδών βουλευτών υπάρχουν προβλήματα αποβλήτων σε όλη την ακτή της Γροιλανδίας και μέσα στον πάγο της ξηράς όπου οι ΗΠΑ έχουν θάψει μυστικά συστοιχίες από πυραύλους και κάποιες εγκαταστάσεις ραντάρ.

– Πάνω, κάτω σε όλη στην παράκτια περιοχή μας υπάρχουν απόβλητα στις μικρές ή μεγαλύτερες στρατιωτικές εγκαταστάσεις τους και στους πάγους άφησαν εγκαταστάσεις που βαθμιαία βυθίζονται ακόμη πιό βαθειά στον πάγο, αναφέρουν οι βουλευτές.

Βόμβες υδρογόνου-ραδιενεργά απόβλητα

Το ίχνος του αεροπλάνου Β52 όταν κατέπεσε στον πάγο και κατόπιν βυθίστηκε στην θάλασσα

Το 1968 ένα πολεμικό αεροπλάνο Β52 κατέπεσε στην περιοχή Thule στον πάγο ξηράς. Μετέφερε 4 βόμβες υδρογόνου και μόλυνε την περιοχή. Τα συμβατικά στοιχεία των βομβών ανατινάχτηκαν και τα ραδιενεργά στοιχεία σκορπίστηκαν στον πάγο. Κομμάτια του αεροπλάνου βυθίστηκαν μέσω του πάγου στην θάλασσα.

Πολλοί από τους Δανούς εργαζόμενους που οι Αμερικάνοι προσέλαβαν για να εξυγιάνουν την περιοχή διηγούνται πως αρρώστησαν παρόλο πολλά χρόνια μετά τον καθαρισμό.

Ο φόβος πως η ραδιενέργεια εκλύεται ακόμη στον βυθό της θάλασσας και μολύνει και την επιφάνεια αλλά και την ξηρά επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι οι ντόπιοι παρατηρούν παραμορφωμένες φώκιες αλλά και ταράνδους.

Καυτά απόβλητα κάτω από τον πάγο

Βαθιά κάτω από τον πάγο ξηράς βρίσκονται τα υπολείμματα της μυστικής Αμερικάνικης βάσης Camp Century 240 χιλιόμετρα από την περιοχή που κατέπεσε το Β52 . Η βάση χτίστηκε μεταξύ 1958-1966 και αποτελείται από υπόγεια τούνελ με αίθουσες, κατοικίες και εργαστήρια κάτω από τον πάγο.

Τα τούνελ, μήκους 3 χιλιομέτρων κατασκευάστηκαν υπόγεια και καλύφθηκαν με μεταλλικές πλάκες που σκεπάστηκαν με την σειρά τους με χιόνι.

Η επιφάνεια της μυστικής βάσης Camp Century

Οι κατασκευές έγιναν χωρίς η Δανία να έχει δώσει την εγκρισή της.

Οι ΗΠΑ είχαν καταθέσει το αίτημα τους και πριν πάρουν απάντηση άρχισαν να χτίζουν τις εγκαταστάσεις. Ο τότε πρωθυπουργός της Δανίας το έμαθε το 1959 σε δεξίωση της Αμερικάνικης πρεσβείας από τον πρέσβη των ΗΠΑ.

Στην υπόγεια μυστική βάση προστέθηκε και ένας Ατομικός αντιδραστήρας για παραγωγή ενέργειας. Η Δανία μετά από πιέσεις έδωσε την συγκατάθεσή της μόλις το 1966 όταν η βάση ήταν ήδη έτοιμη.

Εγκαταστάσεις των Δανών επιστημόνων για παρατηρήσεις της μυστικής υπόγειας βάσης

Δανοί επιστήμονες επισκέπτονται την μυστική βάση μια φορά τον χρόνο και προσπαθούν με ραντάρ να εντοπίσουν την ακριβή τοποθεσία και την κατάσταση που βρίσκεται.

-Μπορούμε να δούμε την διακλάδωση των τούνελ σε βάθος 45 με 55 μέτρα. Διακρίνουμε διαρροές, από κάποια βλάβη ενδεχόμενα, που αποτελούνται από νερό, υγρά αποχέτευσης, γλυκόλη, αλλά και υγρά από τον αντιδραστήρα αναφέρουν στην έκθεση τους τον Ιούνιο. 

Δεν γνωρίζουμε αν έχει μεταφερθεί ο αντιδραστήρας αλλά έχουν διαπιστωθεί ραδιενεργά υγρά. Η βάση έχει μετατοπιστεί από τις κινήσεις του πάγου 232 (!) μέτρα από το 1959.

Εικόνες ραντάρ που δείχνουν την μετακίνηση της βάσης

Ο ΟΗΕ ανησυχεί

Τα απόβλητα των Αμερικάνικων βάσεων ανησυχούν τις υπηρεσίες του ΟΗΕ. Ο υπεύθυνος ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσον αφορά τα επικίνδυνα απόβλητα Baskut Tuncak, αναφέρει στην έκθεσή του:

“Από την εποχή του «ψυχρού» πολέμου οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ έχουν εγκαταστήσει δεκάδες βάσεις και έχουν εγκαταλείψει διαφορετικά είδη αποβλήτων μεταξύ των οποίων και ραδιενεργά απόβλητα.Η μείωση του όγκου των πάγων λόγω της κλιματικής αλλαγής θα έχει σαν αποτέλεσμα όλα τα απόβλητα κάποια στιγμή να έρθουν στην επιφάνεια”.

Ανατολική Γροιλανδία…

Απομάκρυνση βαρελιών ντίζελ του σταθμού Station Nord από τις υπηρεσίες της Δανίας 2011

Η Δανία έχει υπολογίσει ότι για τα επόμενα χρόνια πρέπει να διαθέτει 3 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο για να εξυγιάνεις τις υπόγειες εγκαταστάσεις των ΗΠΑ.

Η δε αντίδραση των ΗΠΑ στο αίτημα της Γροιλανδίας να συνδράμουν στον καθαρισμό ήταν η πρόταση του προέδρου τους να αγοράσει την Γροιλανδία….

Ο λαός της Γροιλανδίας κακοποιείται και από τις κυβερνήσεις  της Δανίας που επέτρεψε όλες τις εγκληματικές παρεμβάσεις των ΗΠΑ σε δικό της έδαφος αλλά ιδιαίτερα από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ που μετέτρεψαν την Γροιλανδία σε μια ραδιενεργό χαβούζα

* Πάνος Αλεπλιώτης - Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία. Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000.

ΠΗΓΗ. atexnos.gr