ΓΕΡΜΑΝΙΑ - Για αύξηση της εκ περιτροπής εργασίας και των μαζικών απολύσεων τους επόμενους μήνες προειδοποιούν οικονομολόγοι

Απολύσεις και αύξηση της εκ περιτροπής εργασίας (Kurzarbeit) επανέρχονται στο «εργασιακό τοπίο» της Γερμανίας, καθώς «η οικονομική επιβράδυνση βαθμιαία αφήνει το σημάδι της στην αγορά εργασίας». 

Ο κύκλος της ύφεσης φαίνεται ότι ξανανοίγει στην πιο ισχυρή και αναπτυγμένη καπιταλιστικά χώρα της ΕΕ και από τις κορυφαίες του κόσμου, όπως δείχνουν και οι προβλέψεις των τελευταίων μηνών, με το ρυθμό ανάπτυξης να αναθεωρείται συνεχώς προς τα κάτω.

Η αναπτυξιακή απόδοση της Γερμανίας υστερεί σημαντικά τον τελευταίο χρόνο. Ακόμη και στην ομάδα των κρατών της Ευρωζώνης, που δεν διακρίνεται για υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, η Γερμανία έχει υποχωρήσει στις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης με βάση το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ το 2018 και το 2019. 
Για το 2019 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης μόλις 0,8% του ΑΕΠ.

Μέχρι σήμερα «θετικά σημάδια» της γερμανικής καπιταλιστικής οικονομίας θεωρούνταν η αύξηση της απασχόλησης και γενικότερα η «καλή κατάσταση» στην αγορά εργασίας και στην εσωτερική κατανάλωση. 

Ωστόσο, τον τελευταίο μήνα αυτό δείχνει να αλλάζει. Πληθαίνουν οι επιχειρήσεις που ανακοινώνουν μαζικές απολύσεις ή κατάργηση χιλιάδων θέσεων εργασίας, αλλά και οι επιχειρήσεις που επιβάλλουν ή σκέφτονται να επιβάλουν εκ περιτροπής εργασία. 

Πρόκειται για ένα αντεργατικό μέτρο, που - δίπλα στις απολύσεις - αξιοποιήθηκε κατά κόρον κατά την καπιταλιστική κρίση του 2009, όταν είχε μειωθεί ο χρόνος εργασίας και ο μισθός σε 1,4 εκατ. εργαζόμενους στη Γερμανία, χωρίς να υπολογίζονται οι δεκάδες εκατομμύρια με μερική απασχόληση, μίνι τζομπς, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, εργολαβικά συνεργεία, μπλοκάκι κ.ά.

Η «ανησυχία» για την ανοδική τάση της εκ περιτροπής εργασίας και τις απολύσεις καταγράφεται όλο και συχνότερα στα ρεπορτάζ του γερμανικού Τύπου: «Πρόδρομος της ύφεσης», «προειδοποιητικά σημάδια στην αγορά εργασίας», «έρχεται πράγματι κύμα απολύσεων;», αναφέρουν μεταξύ άλλων.

Αυξάνεται η εκ περιτροπής εργασία

 

 

 Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών «Ifo», ήδη σήμερα σχεδόν το 4% των επιχειρήσεων στον τομέα της Μεταποίησης (44.000 εργαζόμενοι) έχουν επιβάλει μείωση ωρών ή ημερών εργασίας με αντίστοιχη μείωση των μισθών, ενώ τους επόμενους τρεις μήνες το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να ανέλθει στο 8,5%. 

 

Πέρυσι μόλις 3% των επιχειρήσεων της μεταποίησης προέβλεπαν αύξηση της εκ περιτροπής εργασίας. Γενικότερα οι βιομηχανικοί επιχειρηματικοί αναμένουν μια απότομη αύξηση της εκ περιτροπής εργασίας.

 

Ιδιαίτερα πλήττεται επί του παρόντος ο βιομηχανικός κλάδος κατασκευής πλοίων, τρένων, αεροσκαφών, μηχανών - ποδηλάτων κλπ., όπου το 30% εφαρμόζουν εκ περιτροπής εργασία και ακολουθεί ο κλάδος των υφασμάτων με 25%. 

Κατά τους επόμενους μήνες, το 16% των αυτοκινητοβιομηχανιών και το 11% της κατασκευής μηχανημάτων - δυο κλάδοι «ατμομηχανές» της γερμανικής οικονομίας - αναμένεται να προχωρήσουν σε αυτό το μέτρο κατά των υπαλλήλων τους.
«Η γερμανική βιομηχανία βρίσκεται σε ύφεση από τα μέσα του περασμένου έτους» και αυτό αρχίζει να επιδρά στους εργαζόμενους, εξηγεί ο ερευνητής του «Ifo», Τίμο Βολμερσχόιζερ.

Ο Βολμερσχόιζερ κάνει λόγο για «αισθητή αύξηση» της εκ περιτροπής εργασίας σε οκτώ κλάδους. Πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες, βιομηχανίες κατασκευής μηχανημάτων και χημικές βιομηχανίες προτίθενται να επιβάλουν στους εργαζομένους τους εκ περιτροπής εργασία τους προσεχείς μήνες, ενώ οι απολύσεις φαίνεται ότι δεν είναι μακριά. 

Στη γερμανική βιομηχανία, ωστόσο, το ποσοστό των επιχειρήσεων συγκεκριμένων κλάδων που πλήττονται είναι τώρα αρκετά υψηλό. Τα «κακά νέα» από αυτές τις βιομηχανίες διαδέχονται το ένα το άλλο. Πρόσφατα ο γερμανικός κολοσσός της χημικής βιομηχανίας «BASF», αλλά και η αυτοκινητοβιομηχανία «Daimler» («Mercedes Benz» κ.ά.) αναθεώρησαν τα προσδοκώμενα κέρδη για το τρέχον έτος σημαντικά χαμηλότερα.

Οι πρώτοι που πληρώνουν τα σπασμένα του εγχώριου και διεθνούς ανταγωνισμού σε αυτό το ατέλειωτο κυνήγι του κέρδους είναι οι εργαζόμενοι. 

Σύμφωνα με τη γερμανική νομοθεσία, οι επιχειρήσεις έχουν το δικαίωμα να μειώσουν τις ώρες ή τις μέρες εργασίας των εργαζομένων και τους μισθούς τους για ένα συγκεκριμένο διάστημα, αποδεικνύοντας «μείωση της παραγωγής». 

Το 60% - 67% της απώλειας του μισθού αναπληρώνεται από τις εισφορές υπέρ ανέργων (Ταμείο Ανεργίας), ωστόσο οι προϋποθέσεις είναι πολύ αυστηρές. Σε κάθε περίπτωση, ξεκαθαρίζεται ότι η εκ περιτροπής εργασία δεν είναι μέτρο για να παρεμποδιστούν απολύσεις, οι οποίες είναι αναπόφευκτες, παρότι συχνά παρουσιάζεται στους εργαζόμενους ως μια εκβιαστική «επιλογή μικρότερου κακού».

Μάλιστα, η συζήτηση για την ανταγωνιστικότητα, τη «μειωμένη» κερδοφορία και τη μείωση του εργασιακού «κόστους» εντείνεται σε μια περίοδο όπου νέες τεχνολογίες (τεχνητή νοημοσύνη, ψηφιοποίηση της παραγωγής, ηλεκτροκίνηση κ.ά.) αξιοποιούνται και θα αξιοποιηθούν ακόμη περισσότερο στο μέλλον. 

Θα μπορούσαν υπό άλλες συνθήκες να βελτιώσουν τη ζωή των εργαζομένων. Να δουλεύουν λιγότερο και να απολαμβάνουν περισσότερα. Εμπόδιο σε αυτή την προοδευτική εξέλιξη της κοινωνίας είναι το καπιταλιστικό κέρδος, ο ανταγωνισμός με άλλα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη για την πρωτοκαθεδρία στις νέες τεχνολογίες, η κούρσα των επενδύσεων, οι επενδύσεις ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε νέες αγορές, ειδικά στην περιοχή Ασία - Ειρηνικός, όλα όσα απαιτούν το «ξεζούμισμα» των εργαζομένων.

Ιδέες εργοδοτών και εργοδοτικών

 

Τα γερμανικά συνδικάτα αντί να διεκδικούν και να οργανώνουν την πάλη ώστε οι νέες τεχνολογίες να μειώσουν τον εργάσιμο χρόνο, με αύξηση παράλληλα των απολαβών (μισθοί, κοινωνικές υπηρεσίες κλπ.), αφού και ο παραγόμενος πλούτος αυξάνεται, υπερασπίζονται την καπιταλιστική κερδοφορία, στέκονται στο πλευρό της κυβέρνησης και των επιχειρηματικών ομίλων.

Με μπροστάρη το ισχυρό Συνδικάτο Μετάλλου (IG Metall), ζητούν από την κυβέρνηση «μετασχηματισμό της εκ περιτροπής εργασίας», ώστε αυτό το αντεργατικό μέτρο να επιβάλλεται και σε επιχειρήσεις που ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες και επομένως «απειλούνται» θέσεις εργασίας. 

Συγκεκριμένα, ζητούν οι επιχειρήσεις που προχωρούν σε ψηφιακό μετασχηματισμό, ηλεκτροκίνηση κλπ., να επιδοτούνται από τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ανέργων για «να θέσουν τους υπεράριθμους υπαλλήλους σε εκ περιτροπής εργασία με ένα οικονομικό βοήθημα», αντί ...να τους απολύσουν. Αυτό, βέβαια, προσωρινά, γιατί αργά ή γρήγορα θα έρθει και η απόλυση (ενδεχομένως και με μικρότερη αποζημίωση).

Τα συνδικάτα σκόπιμα δεν θέτουν στο εργατικό κίνημα το ζήτημα «Γιατί η τεχνολογική πρόοδος απειλεί θέσεις εργασίας;». Υπερασπίζονται τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής όπου η «ευλογία» της τεχνολογικής προόδου μετατρέπεται σε βάσανο και τιμωρία για τους εργαζόμενους. 

Σε μια οικονομία που δεν βασίζεται στο καπιταλιστικό κέρδος, αλλά η παραγωγή οργανώνεται και σχεδιάζεται κεντρικά για να καλύπτει τις λαϊκές ανάγκες, οι νέες τεχνολογίες θα σήμαιναν μειωμένο εργάσιμο χρόνο και άρα διατήρηση των θέσεων εργασίας, βελτίωση του συνολικού βιοτικού επιπέδου, αλλά και μετεκπαίδευση με ευθύνη και έξοδα του κράτους όσων εργαζομένων αντικειμενικά χρειάζεται να μεταφερθούν σε άλλους τομείς της παραγωγής.

Από την πλευρά τους οι εργοδοτικές ενώσεις στη Γερμανία κατέθεσαν ένα παρόμοιο αίτημα στην κυβέρνηση. 

Σε μια περίοδο ύφεσης, η κυβέρνηση και το υπουργείο Εργασίας θα πρέπει να ενεργοποιήσουν γρήγορα το «εργαλείο» της εκ περιτροπής εργασίας, χωρίς αυστηρές προϋποθέσεις, δήλωσε προ ημερών η Ομοσπονδία Γερμανικών Εργοδοτικών Ενώσεων (BDA). 

Ζητούν πιο ευνοϊκούς όρους στην επιβολή της, δηλαδή να πρέπει να αποδείξουν μικρότερη απώλεια παραγωγής και να απαλλαγούν από τις ασφαλιστικές εισφορές επί του ποσού του συμπληρωματικού επιδόματος εκ περιτροπής εργασίας.

Δεκάδες χιλιάδες απολύσεις

 

Τα πρώτα σημάδια κόπωσης της γερμανικής καπιταλιστικής οικονομίας, αλλά και του τεχνολογικού μετασχηματισμού των επιχειρηματικών ομίλων (κυρίως της αυτοκινητοβιομηχανίας) αρχίζουν ήδη να αφήνουν το αποτύπωμά τους στους εργαζόμενους. 

Η μια μετά την άλλη οι γερμανικές εταιρείες - κολοσσοί ανακοινώνουν το τελευταίο διάστημα μαζικές απολύσεις. 

Η «Volkswagen» θα καταργήσει ως το 2023 7.000 θέσεις εργασίας εξαιτίας «επενδύσεων στην ηλεκτροκίνηση». Από τις 12.000 θέσεις εργασίας που θα καταργήσει στην Ευρώπη η «Ford» ως το 2020, οι 5.000 θα είναι στη Γερμανία. 

Το πανίσχυρο μονοπώλιο «Bayer» θα προχωρήσει σε 4.500 απολύσεις, η χημική βιομηχανία - γίγαντας «BASF» θα κάνει 3.000 απολύσεις στις εγκαταστάσεις της στη Γερμανία. 

Η φαρμακευτική εταιρεία «Sanofi» κόβει 144 θέσεις εργασίας μόνο στη Φραγκφούρτη, η «Paypal» ανακοίνωσε 300 περικοπές θέσεων εργασίας στο Βερολίνο και η «Opel» 600 θέσεις σε μια γερμανική πόλη.

Ε. Μ.

 

 

ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ