Η NASA επιστρέφει στη Σελήνη

Το σύμπλεγμα της «Πύλης» (δεξιά με το κιτρινωπό προστατευτικό) και του διαστημοπλοίου «Ωρίων», σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, όπως τα έχει φανταστεί η NASA. Σε δεύτερο πλάνο μια άκατος, που έχει αποσυνδεθεί από το σύμπλεγμα, κατευθύνεται για προσσελήνωση.


 «Θα πάμε στη Σελήνη την επόμενη δεκαετία με τρόπο που δεν έχουμε ξαναπάει. Θα πάμε με καινοτόμες νέες τεχνολογίες και συστήματα για να εξερευνήσουμε περισσότερες περιοχές στην επιφάνειά της απ' ό,τι θεωρούσαμε ποτέ δυνατό. 

Αυτήν τη φορά όταν πάμε στη Σελήνη, θα μείνουμε. Και μετά θα χρησιμοποιήσουμε ό,τι μάθαμε στη Σελήνη για να κάνουμε το επόμενο γιγάντιο βήμα: Να στείλουμε αστροναύτες στον Αρη». 

Αυτή η δήλωση του διευθυντή της NASA, Τζιμ Μπράιντενσταϊν, συνοψίζει τους στόχους της υπηρεσίας αεροδιαστημικής των ΗΠΑ, με βάση την «Οδηγία-1 Διαστημικής Πολιτικής» του Προέδρου Τραμπ. 
Βεβαίως, οι ΗΠΑ είχαν ξαναβάλει στόχο να επιστρέψουν στη Σελήνη πριν από μια δεκαετία, αλλά αυτήν τη φορά φαίνεται ότι μάλλον θα προχωρήσουν, καθώς ο ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστικών κέντρων εντείνεται και στο Διάστημα, με συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα.

Είναι αλήθεια ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές με τους οποίους ήταν εξοπλισμένα τα σκάφη της NASA στις επανδρωμένες αποστολές «Απόλλων» της περιόδου 1969 - 1972 ωχριούν απέναντι και στην απλούστερη σημερινή αριθμομηχανή. 

Η τεχνολογική πρόοδος που μεσολάβησε είναι τεράστια. Σήμερα, για παράδειγμα, υπάρχει η δυνατότητα με εκτυπωτή 3D να κατασκευαστούν πάνω στη Σελήνη εξαρτήματα μηχανημάτων και δομικές κατασκευές, κάτι που αποτελούσε επιστημονική φαντασία πριν από 50 χρόνια.

Προσκλήσεις

Καλλιτεχνική απεικόνιση αποστολής προσεδάφισης της NASA στη Σελήνη στο πλαίσιο της «Οδηγίας-1 για τη Διαστημική Πολιτική» των ΗΠΑ

Μια σημαντική διαφορά αυτής της νέας αμερικανικής πορείας προς τη Σελήνη και παραπέρα είναι ότι γίνεται μεν κατά βάση με κρατικά κονδύλια, αλλά με πολύ λιγότερη άμεση συμμετοχή της NASA και πολύ μεγαλύτερη των μονοπωλίων του αεροδιαστημικού τομέα και άλλων επιχειρήσεων απ' ό,τι στο παρελθόν. 





Η NASA εδώ και καιρό απευθύνει προσκλήσεις προς διάφορες εταιρείες όχι μόνο για να κατασκευάσουν σκάφη και συσκευές που έχει προγραμματίσει και σχεδιάσει, αλλά και για να προτείνουν οι ίδιες λύσεις, που αν κριθούν αποτελεσματικές από τη NASA, θα τους αποδοθούν συμβόλαια ώστε να τις κατασκευάσουν. 

Το δέλεαρ για να πάρουν το επιχειρηματικό ρίσκο, πέρα από το ίδιο το συμβόλαιο, είναι το ότι θα αποκτήσουν καλή θέση στην υπό εκκόλαψη διαδικασία εμπορικής αξιοποίησης του Διαστήματος, με μεταλλευτικές, βιομηχανικές, ερευνητικές και τουριστικές δραστηριότητες, αλλά και (κυρίως) στρατιωτικής αξιοποίησης σε συνθήκες οξυμένου ανταγωνισμού. 

Βεβαίως, αυτός ο τρόπος οργάνωσης του διαστημικού προγράμματος εισάγει αμφιβολίες ως προς την τήρηση του χρονοπρογραμματισμού του, καθώς κανείς δεν εξασφαλίζει ότι θα υπάρξει για κάθε κρίκο του το απαραίτητο ενδιαφέρον από τις εταιρείες και ότι αυτές θα ανταποκριθούν έγκαιρα με λειτουργικές λύσεις.

Από τις αμερικανικές εταιρείες που ανταποκρίθηκαν σε σχετικό κάλεσμα της NASA, η υπηρεσία επέλεξε 9 για να υποβάλουν προσφορές σχετικά με υπηρεσίες παράδοσης φορτίων στην επιφάνεια της Σελήνης την επόμενη δεκαετία, σε ένα πρόγραμμα συνολικού ύψους 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. 

Με εξαίρεση το μονοπώλιο «Λόκχιντ Μάρτιν», οι υπόλοιπες εταιρείες δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της NASA, οι αποστολές φορτίων μπορούν να ξεκινήσουν ακόμη και μέσα στο 2019. 

Τον περασμένο Οκτώβρη, η υπηρεσία αεροδιαστημικής των ΗΠΑ είχε απευθύνει πρόσκληση προς τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις να προτείνουν όργανα και τεχνολογίες για τη μελέτη της Σελήνης. 

Από τις προτάσεις αυτές επέλεξε 12 φορτία με τεχνολογίες για να δοκιμαστούν, ώστε να επιλεγούν εκείνες που θα αξιοποιηθούν αργότερα για την πιο σταθερή ροή οργάνων, πειραματικών συσκευών και άλλων φορτίων προς τη Σελήνη. 

Ανάμεσα στις τεχνολογίες αυτές ξεχωρίζουν αρκετές που σχετίζονται με τον εντοπισμό υδρογόνου στην επιφάνεια και στην εξώσφαιρα του δορυφόρου και εκείνες για την τροφοδοσία σεληνιακής βάσης με Ενέργεια και τη δημιουργία συστήματος φάρων πλοήγησης για σκάφη σε τροχιά ή κατευθυνόμενα για προσσελήνωση.

Η NASA έχει απευθύνει και διεθνή πρόσκληση συμμετοχής στο πρόγραμμά της, αφενός για να μοιραστεί το κόστος και αφετέρου για να ενισχύσει το μέτωπο απέναντι σε ανάλογα σχέδια ανταγωνιστών (Κίνας, Ρωσίας). 

Η πρώτη διεθνής συμμετοχή για την κατασκευή επανδρωμένου τροχιακού σταθμού γύρω από τη Σελήνη, ως πρώτο βήμα για την εξερεύνηση του βαθέος Διαστήματος και ειδικότερα του Αρη, ήταν αυτή του Καναδά, που ανακοινώθηκε πριν από ένα μήνα. 

Ο Καναδάς ήταν η τρίτη χώρα, μετά τη Σοβιετική Ενωση και τις ΗΠΑ, που πέντε χρόνια αργότερα από την ΕΣΣΔ, το 1962, έθεσε σε τροχιά γύρω από τη Γη έναν τεχνητό δορυφόρο. 

Ο Καναδάς συμμετέχει στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και είναι ο προμηθευτής του ρομποτικού βραχίονα του σταθμού. Προς το παρόν υπάρχουν διακηρύξεις και άλλων δυνάμεων σχετικά με βλέψεις προς τη Σελήνη, αλλά ακόμη λιγότερο χειροπιαστές από τις αμερικανικές.

Σταθμοί

Το πρόγραμμα της NASA προβλέπει τη χρήση του νέου διαστημοπλοίου «Ωρίων», που θα μπορεί να μεταφέρει μέχρι 4 αστροναύτες σε απόσταση εκατοντάδων χιλιάδων χιλιομέτρων από τη Γη και να τους φέρει πίσω. 

Τα ταξίδια αυτά διαρκούν μέρες αντί για ώρες, όπως εκείνα προς χαμηλή γήινη τροχιά. 
Η εκτόξευση του σκάφους θα γίνεται με το νέο αμερικανικό ισχυρό πύραυλο Space Launch System (Σύστημα Διαστημικής Εκτόξευσης). 

Ο πύραυλος SLS, ύψους περίπου 100 μέτρων, θα μπορεί αρχικά να στείλει φορτίο 26 τόνων στη Σελήνη, ενώ στην πορεία θα φτάσει τους 45 τόνους. 

Η πρώτη μη επανδρωμένη πτήση, που προβλέπεται να γίνει το 2020, θα φτάσει αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα πέρα από το φεγγάρι και θα διαρκέσει τρεις βδομάδες. Θα ακολουθήσουν - ξεκινώντας από το 2022 - επανδρωμένες πτήσεις, αρχικά με μια περιφορά γύρω από τη Σελήνη και στη συνέχεια προς τον σταθμό που θα έχει ήδη εγκατασταθεί σε τροχιά γύρω της. 

Ο σταθμός αυτός, που θα ονομάζεται «Πύλη» (Gateway), θα είναι μικρού μεγέθους, αλλά θα διευκολύνει την πρόσβαση προς την επιφάνεια του φεγγαριού, ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει και ενδιάμεσο σταθμό προς το βαθύ Διάστημα. 

Η «Πύλη» θα αξιοποιεί ένα σύστημα ηλεκτρικής προώθησης (κινητήρα ιόντων) τροφοδοτούμενο με Ενέργεια από το φως του ήλιου, με τη βοήθεια φωτοβολταϊκών συστοιχιών. Δοκιμή του κινητήρα αυτού αναμένεται να γίνει το 2022.

Παράλληλα με την πρόοδο του προγράμματος σχετικά με την τριπλέτα «Orion» - SLS - «Gateway», θα εξελίσσονται πτήσεις μεταφοράς υλικών και στη συνέχεια αστροναυτών στην επιφάνεια της Σελήνης, οι οποίοι θα παραμένουν εκεί όλο και περισσότερο, με τελικό στόχο τη δημιουργία μόνιμου βιώσιμου σταθμού πάνω στο δορυφόρο. 

Εξαρτήματα των εγκαταστάσεων και μέσων μεταφοράς (ρόβερ) προβλέπεται να κατασκευαστούν επιτόπου με υλικά που προσφέρει η ίδια η Σελήνη. 

Η NASA έχει προτείνει (στις εταιρείες) τη σχεδίαση και κατασκευή ενός επαναχρησιμοποιήσιμου συστήματος ακάτων προσσελήνωσης. 

Η πρώτη δοκιμή αυτού του συστήματος προγραμματίζεται για το 2024 και μια δεύτερη το 2026, πριν χρησιμοποιηθεί για την πρώτη επανδρωμένη αποστολή το 2028. 

Η δεκαετία του 2030 θα είναι, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της NASA, εκείνη στην οποία θα πραγματοποιηθεί επανδρωμένη αποστολή στον Αρη, με αξιοποίηση όλων των τεχνολογιών και γνώσεων που θα έχουν αποκτηθεί κατά την επιστροφή στη Σελήνη.

 

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ 

www.nasa.gov

ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ