Της Μάρθας Κίσκιλα
Τι είναι αυτό που το λένε ψυχή;
Αυτή η ερώτηση έκανε τον ερημίτη μοναχό Μπασούι Τοκούσο να ασχοληθεί από μικρή κιόλας ηλικία με την τεχνική διαλογισμού του ζεν.
Το ζεν δεν είναι φιλοσοφία ή θρησκεία. Πρόκειται για ένα προσωπικό βίωμα και μέσα από την εξάσκησή του «κατακτά» κανείς την ελευθερία και τη χαρά του να είναι πλήρης, να είναι αληθινά ο εαυτός του.
Ο Μπασούι Τοκούσο είχε εκπαιδευτεί από μικρός στον διαλογισμό, αλλά ήταν δυσαρεστημένος με την τεχνική διαλογισμού του ζεν στην Ιαπωνία, γι’ αυτό έβαλε στόχο να ζωής να βρει νέες πρακτικές που θα του διασφαλίσουν εσωτερική πνευματικότητα.
Τα προβλήματα που είχε εντοπίσει ήταν από τη μία υπήρχαν μοναχοί και δάσκαλοι που ήταν έντονα προσκολλημένοι στο τελετουργικό κι από την άλλη υπήρχαν αυτοί που είχαν υπερβολική ελευθερία.
Στόχος του ήταν να βρει την χρυσή τομή κι αυτός ήταν κι ο λόγος που αφιερώθηκε σε έναν μοναχικό τρόπο ζωής, σκεπτόμενος πάντα ένα διαχρονικό ερώτημά:
«Ποιος είναι αυτός που ακούει, βλέπει και καταλαβαίνει;».
Τα πρώτα χρόνια
Ο Μπασούι Τοκούσο γεννήθηκε το 1327 στο Sagami (σημερινό Kanagawa) της Ιαπωνίας σε μια εποχή που η Ιαπωνία βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο.
Η μητέρα του είχε δει όνειρο ότι κυοφορούσε δαίμονα και για να σπάσει την κατάρα τον εγκατέλειψε σε ένα χωράφι, όταν ήταν μωρό. Ένας υπηρέτης βρήκε το βρέφος στο κτήμα και το μεγάλωσε σαν δικό του.
Σε ηλικία επτά ετών πέθανε ο πατέρας του κι ο ίδιος αρχίζει να βασανίζεται από ερωτήματα που αφορούσαν την ψυχή, την θνητή φύση του ανθρώπου και την μοναξιά.
Μαθαίνει να ζει μέσα στον στοχασμό του και ξεκινάει να ασχολείται με αυτήν την τεχνική διαλογισμού, όταν πια συνειδητοποιεί ότι η ψυχή είναι αβέβαιη λόγω του έμφυτου κενού της.
Όταν ο Τοκούσο ήταν είκοσι, αποφάσισε να ακολουθήσει τον δρόμο του μοναχισμού και πάει σε γνωστό βουδιστικό μοναστήρι για να μαθητεύσει δίπλα σε έναν μεγάλο δάσκαλο του ζεν.
Τοκούσο ο αντισυμβατικός
Ωστόσο δεν βιάστηκε να χειροτονηθεί μοναχός για να απαγγέλλει ψαλμούς, αλλά προτίμησε να προτίμησε να επικεντρωθεί στον διαλογισμό και τον ασκεί με τέτοιο τρόπο που έμοιαζε περισσότερο με «καταναγκαστικό ασκητισμό».
Εγκαταλείπει τον δάσκαλο του και αποφασίζει να βρει έναν σοφότερο βουδιστή μοναχό, με απώτερο στόχο να ανακαλύψει έναν τρόπο διαλογισμού που θα σημαδέψει τις επόμενες δεκαετίες.
Τελικά βρίσκει έναν μοναχό που ζει 20 χρόνια εντελώς απομονωμένος σε ένα βουνό και εντυπωσιάζεται από τον τρόπο ζωής του.
Κατά την πρώτη συνάντηση ο μοναχός Tokukei ξαφνιάζεται από την εμφάνιση του Τοκούσο, που είχε ξυρισμένο κεφάλι και φορούσε κανονικά ρούχα.
Όταν τον ρώτησε γιατί δεν φοράει την παραδοσιακή ενδυμασία των μοναχών (χαρακτηριστική ρόμπα) εκείνος δήλωσε ότι δεν έχει ανάγκη από τα τελετουργικά κι ότι ψάχνει κάτι ανώτερο από αυτό. Μάλιστα εξέφρασε τον πραγματικό σκοπό της αναζήτησής του, την επιθυμία του να επιτύχει φώτιση προς όφελος άλλων.
Αυτό το έκανε τους δύο άνδρες να αποκτήσουν μια ισχυρή φιλία από την πρώτη τους κιόλας συνάντηση.
Αποφασίζει να ακολουθήσει τον ίδιο ασκητικό δρόμο, αν και ο δάσκαλος και ερημίτης μέντορας του τον συμβουλεύει να λύσει πρώτα τα θρησκευτικά ζητήματά του πριν αποσυρθεί από τα εγκόσμια. Τον προτρέπει να μαθητεύσει δίπλα σε έναν ακόμα σοφότερο δάσκαλο του βουδισμού και ο πιστός μαθητής σπεύδει να ακολουθήσει τη συμβουλή.
Αρχίζει να ταξιδεύει σε όλη την Ιαπωνία και η φήμη του ως σοφός δάσκαλος άρχισε να διαδίδεται από στόμα σε στόμα.
Το 1378 εγκαταστάθηκε για λίγο στην επαρχία Κάι, όπου στήνει το δικό του ερημητήριο.
Ωστόσο γρήγορα καταλαβαίνει πως το ακροατήριο του αυξανόταν με γοργούς ρυθμούς και δεν μπορούσε πια να ζήσει σαν ερημίτης. Πολλοί ήταν αυτοί που τον επισκέπτονταν καθημερινά για να πάρουν μια ιδέα από τις απόψεις του και τον τρόπο ζωής του.
Έτσι παίρνει την απόφαση να μετακινηθεί ξανά στο βουνό, όπου ίδρυσε ένα ναό που ονόμασε Kogakuan στον οποίο έζησε και δίδαξε για το υπόλοιπο της ζωής του.
Ο Μπάσουι ποτέ δεν ήθελε να αναφέρεται στο Kogakuan αποκαλώντας τον ναό ή μοναστήρι, ωστόσο αποδέχεται την προσφώνηση «δάσκαλος», παρόλο που συνεχίζει να ζει ερημίτης.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Μπασούι μετέφερε τη σοφία του στους εκατοντάδες μαθητές που τον επισκέπτονταν και διψούσαν για γνώση. Μάλιστα συνήθιζε να διδάσκει σε κήπους και στην ύπαιθρο.
Το 1387, σε ηλικία των 61 ετών, καθώς έκανε την τεχνική διαλογισμού του ζεν μαζί με τους μαθητές τους, γύρισε προς αυτούς και φώναξε δύο φορές:
«Κοιτάξτε ευθεία.
Τι είναι εκεί; Αν το βλέπετε όπως είναι, ποτέ δεν θα κάνετε λάθος». Έπειτα πέθανε.
Η διδασκαλία του
Ο Μπασούι ήθελε να είναι μακριά από τα αυστηρά τελετουργικά των μοναχών και τις παραδοσιακές διδασκαλίες του παρελθόντος. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργήσει την δική του τεχνική διαλογισμού του ζεν.
Για τους δυτικούς οι διαφορές αυτές του βουδισμού μπορεί να φαντάζουν μικρές, αλλά για τον βουδισμό και το ζεν η συνεισφορά του παραμένει τεράστια.
Ειδικότερα, ο Μπασούι απέρριψε την προσκόλληση στο τελετουργικό του δόγματος και την ίδια στιγμή την ελευθερία έκφρασης των τυπικών του βουδισμού, βρίσκοντας τον τρίτο δρόμο της εσωτερικής ισορροπίας.
Στόχος του ήταν να ακολουθήσει το μονοπάτι που οδηγεί σε δύο βασικούς σκοπούς, να κατέχεται από συμπόνια προς όλα τα όντα και να θέλει να τα βοηθήσει να σωθούν.
Η οριοθέτηση αυτών των δύο στόχων αποτελεί το ιδανικό στο Μαχαγιάνα Βουδισμό. Στον Μαχαγιάνα Βουδισμό μετά από άπειρες ζωές ο δάσκαλος κατορθώνει κάποτε να μπει στην πολυπόθητη νιρβάνα (λύτρωση, απελευθέρωση), που στο Μαχαγιάνα Βουδδισμό σημαίνει ένωση με το «Απόλυτο».
Όπως αναφέρει μάλιστα και ο ίδιος σε μια από τις λιγοστές επιστολές του:
«Αν το μυαλό σου παραμείνει προσκολλημένο σε οποιαδήποτε μορφή συναισθήματος ή επηρεάζεται από τη λογική και την εννοιολογική σκέψη, τότε θα είσαι τόσο μακριά από την πραγματική αντίληψη όσο είναι ο ουρανός από τη γη».
ΠΗΓΗ. tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου