Τα διαμάντια είναι παντοτινά - Η Φάμπρικα (ΒΙΝΤΕΟ)

Το 1974 κυκλοφόρησε ένας δίσκος-σταθμός στην ελληνικη δισκογραφία: Ήταν οι «Μετανάστες» του Γιάννη Μαρκόπουλου σε στίχους του Γιώργου Σκούρτη. 




 Ο δίσκος ηχογραφήθηκε στα στούντιο της Columbia στο διάστημα Μάιος-Ιούνιος 1974 (πριν την πτώση της χούντας δηλαδή) με ερμηνευτές την Βίκυ Μοσχολιού και τον Λάκη Χαλκιά και οργανοπαίκτες τους Κώστα Παπαδόπουλο μπουζούκι, Αριστείδη Μόσχο σαντούρι, Μάριο Κώστογλου κιθάρα, Χάρη Καλέα πιάνο, Νίκο Κεχαγιά μπάσο και Σπύρο Λιβιεράτο κρουστά.

 

Τα τραγούδια στηρίζονται πάνω σε ιστορίες του συγγραφέα Γιώργου Σκούρτη και αποτελούν ένα αφιέρωμα στους Έλληνες μετανάστες. 

Τραγούδια που εκφράζουν τον πόνο και την πίκρα των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τον τόπο τους αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, αλλά κι αυτών που έμειναν πίσω περιμένοντας το γυρισμό.

Το άλμπουμ ακούστηκε πολύ τους πρώτους μήνες (και τα πρώτα χρόνια) της Μεταπολίτευσης, βγάζοντας μεγαλειώδη τραγούδια. Δύο τουλάχιστον απ’ αυτά τα κομμάτια συγκαταλέγονται μεταξύ των ωραιοτέρων ελληνικών τραγουδιών πέραν από εποχές και είδη. 

Το συγκλονιστικό (για πόσα τραγούδια μπορείς να πεις αυτή τη λέξη και να έχει 100% νόημα;) 
«Μιλώ για τα παιδιά μου» με τη Βίκυ Μοσχολιού και το απίστευτο ζεϊμπέκικο 
«Η φάμπρικα» με τον Λάκη Χαλκιά.

«Φάμπρικα» είναι βεβαίως το εργοστάσιο. Ανάγεται στη λατινική λέξη faber, που είναι ο ξυλουργός και γενικά ο χειρώνακτας τεχνίτης. 

Η λέξη είναι δάνειο από τα ιταλικά, και στα νεότερα χρόνια σπάνια χρησιμοποιείται στην κυριολεξία της, ως «εργοστάσιο». Δύο από τα τρία μεγάλα λεξικά μας (όχι ο Μπαμπινιώτης) χαρακτηρίζουν, και σωστά, «παρωχημένη». 

Έχει πάθει αυτό που και άλλες δάνειες λέξεις έπαθαν όταν ήρθαν στη θέση τους οι αυτόχθονες θεσμικές: πήρε μεταφορική σημασία, και έπαθε δείνωση. «Φάμπρικα» σημαίνει πια κυρίως «μιαν επινόηση, ένα κόλπο, συχνά δόλιο ή αθέμιτο, που χρησιμοποιεί κάποιος για να πετύχει κάτι» π.χ. καινούργια φάμπρικα για να μαζέψουν λεφτά.

[Δεν ήταν βέβαια το πρώτο τραγούδι που μίλησε για τις φάμπρικες, μάλιστα ήρθε σε μια εποχή που η μετανάστευση προς τη Γερμανία είχε μειωθεί κατά πολύ σε σχέση με τις προηγούμενες δύο δεκαετίες. 

Αυτές τις προηγούμενες δεκαετίες τις εκφράζει περισσότερο το τραγούδι του Καζαντζίδη (στίχοι Κώστα Βίρβου) για τις φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγίου τις στοές. Πρώτος όμως ύμνησε τη δουλειά στις φάμπρικες ο Βασίλης Τσιτσάνης στο ομώνυμο τραγούδι, έναν ύμνο της εργατικής τάξης, που είναι πιο γνωστό με τον πρώτο στίχο του («Σφυρίζει η φάμπρικα«) ή από το ρεφρέν του, «Γεια σου περήφανη κι αθάνατη εργατιά»].

Στο τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου, ο Λάκης Χαλκιάς ερμηνεύει υποδειγματικά τους στίχους του Γιώργου Σκούρτη: «Η φάμπρικα, η φάμπρικα δεν σταματά / δουλεύει νύχτα μέρα», περιγράφοντας πολύ παραστατικά τις εμπειρίες των γκασταρμπάιτερ, των Ελλήνων εργατών στις γερμανικές φάμπρικες. 

Είναι η σκληρή δουλειά για την επιβίωση, οι εργάτες-επιστάτες που επιβλέπουν άλλους εργάτες, η κουβέντα με το διπλανό που δεν επιτρέπεται, γιατί δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε χρήμα για χάσιμο, ο άνθρωπος που αλλοτριώνεται και γίνεται μια μηχανή δίπλα σε μηχανές, ένας ανώνυμος αριθμός σε μια απρόσωπη παραγωγική διαδικασία.

Και σε όλη αυτή την ιστορία, δυο λόγια για την ερμηνευτική δεινότητα του Χαλκιά: «Στη φωνή του Λάκη Χαλκιά συνωθούνται όλα τα τεχνικά και συναισθηματικά φορτία στον υψηλότερο βαθμό. 

Φωνή καθαρή, λαμπερή, στεντόρεια, με απόλυτη άρθρωση (δεν φεύγει σύμφωνο και τα φωνήεντα στρογγυλά, σαν συμπαντικές σφαίρες) και βεβαίως εκφραστικότητα, πάθος, λεβεντιά, αντρίκια έκφραση (υπάρχουν και γυναίκες που τραγουδούν «αντρίκια», μην δοθεί άλλο νόημα στη λέξη)… 

 


Είναι απίστευτα τα «τσακίσματα» της φωνής του Χαλκιά, προκειμένου να βγει αυτό που βγαίνει. Είναι ανεπανάληπτη η ερμηνεία του, είναι μοναδικός ο τρόπος που χειρίζεται το μελωδικό βάρος του άσματος. 

Δεν υπάρχει δεύτερος. Δεν μπορεί να υπάρξει δεύτερος… Πρόκειται [ίσως] για τον μεγαλύτερο εν ζωή λαϊκό τραγουδιστή. 
Γιατί η φωνή του παραμένει μεγάλη, δυνατή και εκφραστική. Μία φωνή απαιτήσεων.»



ΠΗΓΗ. kanali6.com.cy

ΒΙΝΤΕΟ.