23 προς 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974 - Η κατάρρευση της Χούντας

Σύνταξη -  Κώστας Μπετινάκης
 

Είναι κάποιες ημερομηνίες τόσο καθοριστικές για την ιστορία ενός τόπου, ωστόσο το πέρασμα του χρόνου τις ξεθωριάζει.

  

Στην κατηγορία αυτή κατατάσσεται και η ημερομηνία αποκατάστασης της Δημοκρατίας, η κατάρρευση της Χούντας δηλαδή, πριν από 44 ακριβώς χρόνια.   

Σήμερα που η Ελλάδα διέρχεται και πάλι κρίσιμη περίοδο, με χαώδη οικονομική κατάσταση να επικρατεί, η σημερινή επέτειος δεν γνωρίζει την αίγλη που της αξίζει.

 Κι όμως θα πρέπει για τους νέους, που δεν έζησαν τις ιστορικές εκείνες στιγμές, να γίνει συνείδηση πως η επέτειος αποκατάστασης της Δημοκρατίας αποτελεί ένα ορόσημο που θα κραυγάζει «Ποτέ πια συνταγματική εκτροπή, ποτέ πια πολιτική ανωμαλία». 

   

Ημέρα χαρμολύπης η 24η Ιουλίου για τους Έλληνες, που γιόρτασαν τότε ενωμένοι την επιστροφή στη συνταγματική ομαλότητα, αλλά και συνειδητοποίησης πως άλλο ένα κομμάτι του ελληνισμού αποσπάσθηκε από τον εθνικό χώρο.   

Μετά τη θλιβερή επτάχρονη παρένθεση της στρατιωτικής χούντας, που εκτός από την κατάργηση των ατομικών ελευθεριών στοίχισε με την άφρονα πολιτική την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, η χώρα επέστρεψε στον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.

 Ο Ιούλιος του 1974 σημαδεύτηκε από τη μεγάλη εθνική κρίση, με αφετηρία την πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου.   
Τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1974, το αεροσκάφος του Γάλλου (τότε) προέδρου Βαλερί Ζισκάρ ντʼ Εστέν προσγειώνεται στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, μεταφέροντας από το Παρίσι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

 

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε κληθεί από έκτακτη σύνοδο της τότε (ημιπαράνομης ακόμη από τη χούντα) πολιτικής ηγεσίας να συγκροτήσει κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.

Η υποδοχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με τον κόσμο να πανηγυρίζει στους δρόμους, αποτελεί πάνδημο λαϊκό ξέσπασμα μετά την επτάχρονη δικτατορία, αλλά και την εισβολή και την τραγωδία της Κύπρου.

Οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας προσπάθησαν τότε να θεμελιώσουν το δημοκρατικότερο από όσα είχαν προηγηθεί πολίτευμα.

Μετά τη συγκρότηση της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας και την προσπάθεια άμεσης αντιμετώπισης των συνεπειών της κυπριακής τραγωδίας, νομιμοποιήθηκαν όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί, περιλαμβανομένου του Κ.Κ.Ε., που βρισκόταν εκτός νόμου από το 1947. 

Προκηρύχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη της Εʼ Αναθεωρητικής Βουλής και αποφασίστηκε διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τον οριστικό προσδιορισμό της μορφής του πολιτεύματος.

Ιστορικές στιγμές

H αντίστροφη όμως μέτρηση για την κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας άρχισε στην ουσία με το πραξικόπημα στην Kύπρο, στις 15 Ιουλίου 1974. Πέντε μέρες αργότερα, με την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στο νησί, τίποτα δεν μπορούσε να την αποτρέψει.

Στις 23 Ιουλίου 1974, πανικόβλητη από το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο, η Χούντα της Αθήνας καταρρέει. Οι ηγέτες της χούντας, όντας σε απόγνωση από τις συνέπειες των εθνικών εγκλημάτων τους και την απόβαση του «Αττίλα» στην Kύπρο, απομονωμένοι στο εσωτερικό αλλά και διεθνώς, καλούν σε σύσκεψη την προδικτατορική πολιτική ηγεσία.

Σ' αυτό συνέτεινε και η έντονη φημολογία ότι προετοιμάζεται ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος. Mια από τις φήμες έφερε τον διοικητή του Γ΄ Σώματος Στρατού στρατηγό Nτάβο να κατεβαίνει με θωρακισμένες δυνάμεις από τη Θεσσαλονίκη προς την πρωτεύουσα.

H φημολογία επεκτάθηκε, όταν ξένοι ραδιοσταθμοί μετέδιδαν διακήρυξη-τελεσίγραφο 250 αξιωματικών. Mε αυτή ζητούσαν να σχηματιστεί κυβέρνηση υπό την προεδρία του K. Καραμανλή.

Στη σύσκεψη εκείνη της 23ης Ιουλίου, με τη συμμετοχή στρατιωτικών και πολιτικών εν μέσω παλινωδιών, αποφασίζεται κατ' αρχάς η ανάθεση σχηματισμού κυβέρνησης στον Π. Κανελλόπουλο. Τελικά, όμως, θα προτιμηθεί από τη χουντική στρατιωτική ηγεσία η πρόταση Αβέρωφ να προσκληθεί ο K. Καραμανλής από το Παρίσι.

Την ίδια ημέρα στην Κύπρο παραιτείται από την προεδρία ο διορισμένος από την αθηναϊκή Χούντα Νίκος Σαμψών και τη θέση του παίρνει ο Γλαύκος Κληρίδης.

Η πολιτική μεταβολή στην Ελλάδα -σύμφωνα με όλες τις γνωστές ιστορικές πηγές - είχε αποφασιστεί στις 21 Ιουλίου 1974 από τη στρατιωτική ηγεσία της χούντας, όταν ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Γρ. Μπονάνος και οι επικεφαλής των τριών κλάδων (Στρατός, Αεροπορία, Ναυτικό) Γαλατσάνος, Παπανικολάου και Αραπάκης αποφάσισαν να αυτονομηθούν από τον Ιωαννίδη, ο οποίος μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν ο αόρατος δικτάτορας, και να κινηθούν για την πολιτικοποίηση του καθεστώτος.

Στις 25 Ιουλίου 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απηύθυνε διάγγελμα στον ελληνικό λαό ζητώντας από τους πολίτες να επιδείξουν πολιτική ωριμότητα τις δύσκολες εκείνες ώρες.

Παράλληλα, στη Γενεύη άρχισαν την ίδια ημέρα οι ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης στο Κυπριακό. Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μαύρος.

Στις 30 Ιουλίου 1974 στη Γενεύη επήλθε συμφωνία για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο αλλά και την αναγνώριση ύπαρξης δύο χωριστών διοικήσεων. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν.

Στις 15 Αυγούστου, σε νέο διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, ο Κ. Καραμανλής δήλωσε ότι «η ένοπλος αντιμετώπισις των Τούρκων εις Κύπρον καθίστατο αδύνατος και λόγω αποστάσεως και λόγω των γνωστών τετελεσμένων γεγονότων». Η κατάπαυση του πυρός στην Κύπρο οριστικοποιήθηκε την 16η Αυγούστου 1974.

    




                         
                   








ΠΗΓΗ. zougla.gr