Ο Αλ. Υψηλάντης , ο Αρχηγός της Φιλικής δίνει το σύνθημα: «Μάχου υπέρ πίστεως και Πατρίδος».

ΤΡΙΤΗ 25-3-2014

Η επί μεγάλο χρονικό διάστημα δουλεία είχε εκμηδενίσει κάθε μορφής ισορροπία. 

Ο χρηματισμός, έδινε και έπαιρνε.

Τούρκο είδες, γρόσια θέλει

Κι άλλον είδες, κι άλλα θέλει.

Υπό αυτές τις συνθήκες πολλοί έλληνες έφευγαν για το εξωτερικό, κυρίως για τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, δεδομένου ότι εκεί ήταν περισσότερο εύκολη η μόνιμη εγκατάσταση τους.

 Η ιδέα του ξεσηκωμού αν και πολυπόθητη έμοιαζε ονειρική.

Οι προϋποθέσεις για το γενικό ξεσηκωμό δεν ήσαν ‘όπως τις επιθυμούσαν οι διανοούμενοι της εποχής. 

Ο Κοραής επιθυμούσε πρωτίστως την ευρύτερη παιδία. Ο Καποδίστριας περίμενε να δημιουργηθεί το κατάλληλο πολιτικό κλίμα. Τους πρόλαβαν όμως τα γεγονότα και η μεγάλη ανάγκη για αποτίναξη του ζυγού. Η αγανάκτηση όλο και βάθαινε, το οθωμανικό βάσανο είχε ρήξη στη λήθη κάθε τι ελληνικό και κάθε τι ανθρώπινο. Ενάντια σε κάθε λογική ριψοκίνδυνοι τρελοί σαν τον Παπαφλέσσα και τον Κολοκοτρώνη, σήκωσαν πάνω τους την ελληνική επανάσταση. Άλλοτε με το καλό, άλλοτε με το στανιό και πότε με ψέματα και τεχνάσματα κατάφεραν να ορθώσουν το ανάστημα τους καταφέρνοντας θανάσιμο χτύπημα στην καρδιά της οθωμανικής αυτοκρατορίας. 

Η υψηλή πύλη δεν απείχε πολύ από τα γεγονότα.

Ο Δημ. Μπογδανόπουλος στον πρόλογο του βιβλίου του 

«Φιλική Εταιρία» (΄β έκδοση σελ 7), μας δίνει την χαρακτηριστική εικόνα των φλογισμένων για ελευθερία απερίσκεπτων αυτών ανθρώπων: «μια χούφτα δυστυχισμένοι σκλάβοι, άοπλοι, ρακένδυτοι, ανοργάνωτοι, ακέφαλοι, ορθώνονται μπροστά στην μεγαλύτερη αυτοκρατορία της εποχής. Σε έκταση και σε δύναμη…και ο πόλεμος κράτησε χρόνια ολόκληρα. Πόλεμος χωρίς…στρατό ! Λαός ήταν. Λαός χωρίς εφόδια, χωρίς επιμελητεία, χωρίς οπλισμό… Από τόπο σε τόπο ειδήσεις και διαταγές, στέλνονταν με τις πανάρχαιες – από τους Περσικούς πολέμους – φρυκτωρίες. 

Φωτιές – σινιάλα, στις βουνοκορφές, τελειοποιημένες τώρα από τον Κολοκοτρώνη, για να εργάζονται μέρα και νύχτα. Χλωρά κλαριά την ημέρα για να βγάζουν καπνούς. Ξερά για να βγάζουν φλόγες. Ήταν και ο ταλαίπωρος  «Μαξούς (ξεπιτούτου σταλτός), ο πεζοπόρος ταχυδρόμος, που μετέφερε ιδιοχείρως το «χαμπέρι». Μέσα στην απόλυτη δίνη, περνά η πολύχρονη επαναστατική πορεία. Δυστυχία καταστροφή και όλεθρος. Χαμένοι για χαμένοι, ας αποθάνουμε τουλάχιστον ως Έλληνες μαχόμενοι.

Η Ρωσία είχε γίνει το σίγουρο καταφύγιο όλων των Ελλήνων που φεύγανε από την πατρίδα για να γλιτώσουν από τις διώξεις των Οθωμανών. Η Οδησσός είναι ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα. Αποτέλεσε έλξη για αρκετούς ξενιτεμένους Έλληνες. Τα μεγαλύτερα εμπορικά καταστήματα στην Οδησσό ήταν Ελληνικά. Είχαν δημιουργηθεί ήδη Ελληνικοί πολιτιστικοί σύλλογοι ακόμη και σχολεία ελληνικά. Μέσα σε αυτό το ιδανικό περιβάλλον μπόρεσε να δημιουργηθεί και να ανθήσει η φιλική εταιρεία. Γιατί κανείς δεν ξέχασε την πατρίδα ! το μυαλό και η καρδιά σε αυτούς που έμειναν πίσω.

 Κάτι έπρεπε να γίνει… Η Φιλική Εταιρεία φαίνεται αποφασισμένη να εγείρει το αίσθημα των Ελλήνων για ταυτότητα και Ελευθερία. Όπως μας γνωρίζει ο Φιλικός Νικόλαος Υψηλάντης αδελφός του Αλέξανδρου και Δημητρίου Υψηλάντη στα απομνημονεύματα του «το καταστατικό (της εταιρείας) και το πρόγραμμα δράσης ήταν γραμμένο στην απλοελληνική λαϊκή δημοτική γλώσσα για να μπορεί να φτάσει και να γίνει αντιληπτό σε κάθε τσοπάνο». Μοναδική αναγκαιότητα για να μυηθεί κανείς στα μυστικά της εταιρείας ήταν να αποδείξει ότι ήταν Έλληνας. Πίστευε στο ελληνικό ιδεώδες και συναινούσε  στον ανιδιοτελή αγώνα για Ελευθερία. 

Ο ένας μετά τον άλλον οι Έλληνες από το μία άκρη έως την άλλη έδιναν τον όρκο της φιλικής. Ένας όρκος πίστης « ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού». Όρκος εθνικής υπόστασης «έως σου τον γνωρίσω Έλληνα αληθή, θερμό υπερασπιστή της πατρίδος. Όρκος χριστιανικός και δημοκρατικός «να ευλαβόμεν την θρησκεία μου, χωρίς να καταφρονώ τας ξένας. 

Όρκος πατριωτικός: «Ορκίζομαι εις Σε, ω ιερά πλην τρισάθλια Πατρίς!» Όρκος στους σκλαβωμένους προγόνους, που δεν πρόλαβαν να δουν, « Ορκίζομαι στα πικρά δάκρυα τα οποία τόσους αιώνες έχυσαν και χύνουν τα ταλαίπωρα τέκνα». Όρκος Ελευθερίας « εις στην μέλλουσα ελευθερία των ομογενών». Όρκος βαρύς κατάρας και ρίγους « της κατάρας και του αναθέματος των ομογενών μου, αν ίσως λησμονήσω εις μια στιγμήν τας δυστυχίας των».  Ο όρκος δίνονταν μπροστά στις άγιες εικόνες. Δεν υπήρξε ούτε μία προεπαναστατική αλλά και κατά την διάρκεια του αγώνα διακήρυξη που δεν έκανε σαφές, ότι τα κίνητρα της επανάστασης δεν ήταν πολιτικά αλλά εθνικά-πατριωτικά και θρησκευτικά. Ο Αλ. Υψηλάντης , ο Αρχηγός της Φιλικής δίνει το σύνθημα: «Μάχου υπέρ πίστεως και Πατρίδος».(1)

Ένας γενναίος στρατιώτης Πελοποννήσιος, γνωστός δια τα πολεμικά του έργα εις τοις συμπλοκές με τους εχθρούς, επήγε να εξομολογηθεί εις ένα πνευματικόν , να λάβει την Αγίαν Μετάδοσην. (2)

Ο πνευματικός, αφού ήκουσε όλην την εξομολόγηση, του είπε:

- Παιδί μου, δεν ημπορώ να σου δώσω άδειαν Κοινωνίας, σκότωσες άνθρωπον.   

 Ο σρατιώτης το έχαψεν, επήγε κ’ επραπονέθει εις τον Δεσπότην της Μεθώνης, ο Δεσπότης του είπε:

- Έλα την Κυριακή εις την λειτουργίαν.

Επήγε την ώρα της Κοινωνίας. Ο Δεσπότης ορθός εις την  μεγάλην θύραν του ιερού με το δισκοπότηρο λέγει του στρατιώτου:

- Λάβε το δισκοπότηρο, κοινωνήσου μόνος σου, τα χέρια σου είναι πλέον άξια από τα δικά μου να σε κοινωνήσουν. Ημείς δια την ελευθερία της πατρίδος και δόξαν θεού πολεμούμε με δεήσεις, εσείς με τα στήθη σας εις τους κινδύνους. 

 

«Επίσημος Εφημερίς της Συνελεύσεως», τόμος G, 1864, σελ.656

 (1) Η Προκήρυξη

 (2) Απομνημονεύματα ΦΩΤΑΚΟΥ

        (3) Εικόνα - Πιστοποιητικό Φιλικής Εταιρείας

  

ΑΡΘΡΟ : Επιστημονικού Συνεργάτη του Blog