Οι εξελίξεις στα λιμάνια και η πάλη του εργατικού κινήματος

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27-12-2013

 Η COSCO έχει αναπτύξει αξιόλογη κερδοφορία τα 3 χρόνια λειτουργίας του ΣΕΜΠΟ, φτάνοντας το 2012 πάνω από 19,56 εκατ. ευρώ κέρδη προ φόρων. Αυτά τα κέρδη όμως είναι το αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς και της βαθιάς εκμετάλλευσης εκατοντάδων εργαζομένων της COSCO και άλλων εργολάβων που δραστηριοποιούνται στο σταθμό εμπορευματοκιβωτίων

Επιδίωξη της αστικής τάξης είναι η αναβάθμιση της Ελλάδας ως διεθνούς διαμετακομιστικού κέντρου εμπορευμάτων, ενεργειακών πόρων και προσώπων, από την Ασία προς την Ευρώπη, επιδιώκοντας να αναβαθμίσει το ρόλο της στην περιοχή της Ν/Α Μεσογείου και το μερίδιό της από την ιμπεριαλιστική λεία σε βάρος των λαών.Τα λιμάνια αποτελούν κλειδί στην ανάπτυξη μιας τέτοιας δραστηριότητας και ειδικά στην ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών που εξασφαλίζουν μεγαλύτερες ταχύτητες, ενεργειακή οικονομία και μικρότερο κόστος. 
Η αστική τάξη είναι σε τροχιά ολοκλήρωσης και επέκτασης μιας σειράς τέτοιων υποδομών. 
Επιπλέον, η παγκόσμια μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων (ε/κ) βρίσκεται σε διαρκή άνοδο, ακόμα και σε συνθήκες κρίσης, φτάνοντας το 2011 τα 600 εκατ. ε/κ. 
Ετσι, οι σύγχρονοι λιμενικοί σταθμοί ε/κ που έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετούν πλοία μεγάλης χωρητικότητας (άνω των 15.000 ε/κ), αποκτούν προβάδισμα στον ανταγωνισμό.
Απ' αυτή τη σκοπιά ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η πολιτική της ΕΕ για τα λιμάνια. Υπάρχουν πρόσφατες οδηγίες και ανακοινώσεις που προωθούν την απελευθέρωση των λιμενικών υπηρεσιών, ενισχύουν τη γραμμή της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των μονοπωλίων. 
Η ΕΕ υλοποιεί το 74% του συνολικού της εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου μέσω των λιμανιών. 
Γι' αυτό δίνει βαρύτητα στην ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών μέσα από τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών και στη χρηματοδότηση των μονοπωλίων με 29 δισ. ευρώ μέσα από το μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη».

Ολες οι εξελίξεις που αφορούν στα λιμάνια, στις μεταφορές συνολικότερα, καθρεφτίζουν με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο ότι η ανάπτυξη δεν έχει αταξικό περιεχόμενο, δεν είναι «ανάπτυξη για όλους»

Σ' αυτό το πλαίσιο, ΕΕ και κυβέρνηση μελετούν και σχεδιάζουν παρεμβάσεις στο νομοθετικό πλαίσιο για τη λιμενική πολιτική και τη φορτοεκφόρτωση. 

Η ΕΕ αυτή την περίοδο εκσυγχρονίζει τους βασικούς άξονες για τη λιμενική της πολιτική, παρουσιάζοντας την Αναθεωρημένη Λιμενική Πολιτική. 

Ρυθμίσεις που μαζί με τους λοιπούς αντεργατικούς νόμους θα χτυπήσουν βαθύτερα δικαιώματα και κατακτήσεις των εργαζομένων, αλλά και τους μικρομεσαίους, διευκολύνοντας τη συγκέντρωση αυτών των υπηρεσιών στα χέρια των μονοπωλίων.

 Επιδίωξη είναι τα λιμάνια με το σύνολο της δραστηριότητάς τους (ναυτιλία, λιμενεργασία, ναυπηγοεπισκευή) να αποτελούν οικονομικές ζώνες χωρίς κανένα εργατικό - ασφαλιστικό - συνδικαλιστικό δικαίωμα, αλλά με ειδικό φορολογικό καθεστώς για τις επιχειρήσεις. 

Οπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην COSCO.

Το λιμάνι του Πειραιά στο επίκεντρο

Στο λιμάνι του Πειραιά εκδηλώνονται αντιθέσεις και ανταγωνισμοί, με ευρύτερα γεωπολιτικά και οικονομικά κίνητρα. 
Αυτή είναι η αφετηρία του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ, Κίνας, ΕΕ και Ρωσίας για τις λιμενικές υποδομές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επιφυλάξεις της ΕΕ για την επέκταση της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά και την πώληση της πλειοψηφίας των μετοχών του ΟΛΠ στο κινεζικό μονοπώλιο ως μοναδικού διαχειριστή. 
Σ' αυτό το έδαφος κοντράρεται και η ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ, σε μια αντιπαράθεση στοιχισμένη στα συμφέροντα των μονοπωλίων, όμως ξένη και επικίνδυνη για τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα.

Η παρουσία της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά και μια σειρά συμπληρωματικά έργα (π.χ. σιδηρόδρομος) αξιοποιούνται ως «υπόδειγμα» επένδυσης από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Ως εργαλείο ανάπτυξης από το οποίο τάχα θα ωφεληθούν οι πάντες. 
Γίνεται μοχλός πίεσης για την πλειοψηφία του λαού μας που υποφέρει, που τον τσακίζει η ανεργία. 
Προωθείται ως πρότυπο επένδυσης για όλα τα λιμάνια της χώρας. 
Στο επίκεντρο είναι η τελευταία συμφωνία ΟΛΠ - COSCO για την επέκταση του κινεζικού μονοπωλίου στο δυτικό τμήμα της Προβλήτας ΙΙΙ και την εκτέλεση επένδυσης ύψους 230 εκατ. ευρώ που θα αυξήσει την εγγυημένη δυναμικότητα του σταθμού ε/κ της COSCO από τα 3.700.000 ε/κ ετησίως στα 4.750.000 ε/κ. 

Σε αντάλλαγμα, ο ΟΛΠ, και κατ' επέκταση το ελληνικό Δημόσιο, παραιτείται από το δικαίωμα να εισπράττει το «εγγυημένο αντάλλαγμα», ανεξάρτητα από την πορεία κερδοφορίας της COSCO, ενώ από πάνω θα ακριβοπληρώσει την Προβλήτα Πετρελαιοειδών που θα φτιάξει η COSCO για λογαριασμό του ΟΛΠ.

Επιπλέον, ικανοποιούνται και οι Ελληνες εφοπλιστές που έχουν συμφέρον από την ανάπτυξη της λειτουργίας της COSCO στην Ελλάδα. 
Αυτή την εποχή χτίζουν 184 πλοία στα ναυπηγεία της Κίνας, διαμορφώνοντας έναν κύκλο επενδύσεων 17 δισ. δολαρίων την τελευταία επταετία, με αντάλλαγμα γερή χρηματοδότηση από τις κινεζικές τράπεζες και μεταφορικό έργο.

Ανάπτυξη για τα μονοπώλια, δυστυχία για το λαό

Η COSCO έχει αναπτύξει αξιόλογη κερδοφορία τα 3 χρόνια λειτουργίας του σταθμού ε/κ φτάνοντας το 2012 πάνω από 19,56 εκατ. ευρώ κέρδη προ φόρων. 
Αυτά τα κέρδη όμως είναι το αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς και της βαθιάς εκμετάλλευσης εκατοντάδων εργαζομένων της COSCO και άλλων εργολάβων που δραστηριοποιούνται στο σταθμό ε/κ.
Π.χ., η Σύμβαση εργαζόμενου στον βασικό εργολάβο της COSCO, την DIAKINIS PORT SA, προβλέπει ότι κάθε εργαζόμενος θα δουλεύει 12 μέρες το μήνα και χωρίς ωράριο, με 58 ευρώ μεροκάματο και με κάθε ώρα πάνω του 8ωρου να θεωρείται «οικειοθελής παραμονή στο χώρο εργασίας»! 
Τέρμα επιδόματα, αργίες, υπερωρίες, ενώ η συνδικαλιστική οργάνωση και η απεργία αποτελούν απαγορευμένες λέξεις.
Πάνω από 6 εργατικά ατυχήματα έχουν δει το φως της δημοσιότητας σε αρκετές εφημερίδες, όμως τα έχει φάει το σκοτάδι της έρευνας. 

Ενώ το να κάνουν οι χειριστές την ανάγκη τους σε μπουκάλι για να μη σταματήσει η παραγωγή είναι πλέον συνήθεια. 
Τα παραδείγματα αυτά δείχνουν ίσως με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τι σημαίνει ανάπτυξη για τους καπιταλιστές, ανάπτυξη που πηγάζει από τη βάρβαρη εκμετάλλευση των εργαζομένων.
Ούτε φυσικά η παραπέρα ανάπτυξη της λιμενικής δραστηριότητας στον Πειραιά θα λύσει προβλήματα για το λαό. 
Θα ενισχύσει την κερδοφορία των επιχειρήσεων και οπωσδήποτε την τάση συγκέντρωσης στον κλάδο της λιμενεργασίας, της φορτοεκφόρτωσης και κάθε άλλης υποστηρικτικής δραστηριότητας (κατασκευές υποδομών, εφοδιασμός πλοίων, συντήρηση και επισκευή πλοίων, προμήθεια καυσίμων, καινοτομία - νέες τεχνολογίες), σμπαραλιάζοντας όμως κάθε μικρή επιχείρηση.
Οι όποιες θέσεις εργασίας δημιουργηθούν θα στηρίζονται σ' αυτούς τους βάρβαρους όρους εκμετάλλευσης. Μόνοι ωφελημένοι θα είναι οι επιχειρηματικοί κολοσσοί που δραστηριοποιούνται στον κλάδο και στους συναφείς τομείς, στις θαλάσσιες μεταφορές και τις σχετικές υποδομές.

Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ αδιέξοδη για τους εργάτες

Οι εργαζόμενοι να μην πέσουν στην παγίδα που στήνει ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι μπορεί να διαπραγματευτεί με ωφέλιμους για το λαό όρους μια σειρά συμφωνίες αν γίνει κυβέρνηση.
 Η κωλοτούμπα του από το 2009, που φώναζε στα κάγκελα με βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ότι θα ακυρώσει τη σύμβαση ΟΛΠ - COSCO, είναι η συνεπής προσαρμογή του στη φιλοδοξία του να αναλάβει το τιμόνι της κυβερνητικής εξουσίας και να σεβαστεί τις διακρατικές συμφωνίες, όπως κυνικά ομολόγησε ο Τσίπρας στη συνάντησή του με την ΟΜΥΛΕ, πριν 1,5 μήνα.
Είναι δεσμευμένος στις στρατηγικές επιλογές της ΕΕ και στην πολιτική της ανταγωνιστικότητας.
 Γι' αυτό οι εργαζόμενοι πρέπει να κρατούν μικρό καλάθι όταν ακούν από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ότι ένα δημόσιο λιμάνι, ανταγωνιστικό και κερδοφόρο, θα προστατέψει τις θέσεις απασχόλησης και τις ΣΣΕ, θα οδηγήσει σε ανάπτυξη συναφείς κλάδους και την ευρύτερη περιοχή. 
Συνειδητά κρύβουν ότι η ανάπτυξη της κερδοφορίας σημαίνει ανάπτυξη της εκμετάλλευσης.
Ο ΟΛΠ την τελευταία 5ετία της κρίσης καταγράφει επενδύσεις και εκσυγχρονισμούς στο ΣΕΜΠΟ (Προβλήτα Ι), στην κρουαζιέρα, στο car terminal, που τον καθιστούν συνεχώς κερδοφόρο και με αυξημένο ανταγωνισμό λιμάνι. 
Εχει εξασφαλίσει ήδη νέα επένδυση σε σταθμό κρουαζιέρας ύψους 120 εκατ. ευρώ με συγχρηματοδότηση από την ΕΕ. 
Ο ΟΛΠ στην Ευρώπη είναι στα πρώτα λιμάνια επιβατικής κίνησης, 3ο λιμάνι κρουαζιέρας και 10ο λιμάνι car terminal.
Ομως, οι εργαζόμενοι με συγκροτημένα δικαιώματα μειώθηκαν σε μια τετραετία κατά 28% (από 1.671 το 2008 σε 1.206 το 2012) και οι μισθοί μειώθηκαν κατά μέσο όρο 40%. 
Το 2009 η διοίκηση του ΟΛΠ προχώρησε σε πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά του αλλά και να διευκολύνει την παράδοση της Προβλήτα ΙΙ στην COSCO. 
Τη θέση τους παίρνουν «εργολαβικοί» εργαζόμενοι (καβοδέτες, φορτοεκφορτωτές, καθαριότητα, φύλαξη κ.ά.) χωρίς συλλογικά δικαιώματα και με πενιχρούς μισθούς. Αυτή η πορεία της απασχόλησης ενισχύεται συνεχώς.

Η λύση είναι στην ανασύνταξη του κινήματος

Ολες οι εξελίξεις που αφορούν στα λιμάνια, στις μεταφορές συνολικότερα, καθρεφτίζουν με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο ότι η ανάπτυξη δεν έχει αταξικό περιεχόμενο, δεν είναι «ανάπτυξη για όλους». 
Η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα προχωρήσει το ΤΑΙΠΕΔ την προκήρυξη ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ στις αρχές του 2014, ενώ το φως της δημοσιότητας είδαν πληροφορίες για 129 διαθεσιμότητες - απολύσεις από τα λιμάνια της Πάτρας, του Βόλου, του Ηρακλείου.
Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να υποκύψουν στις αυταπάτες ότι μπορούν να υπάρξουν λύσεις προς όφελός τους χωρίς μέτωπο στα μονοπώλια και την ΕΕ. Να βγάλουν συμπεράσματα. Η λογική του μικρότερου κακού και των λύσεων «από τα πάνω» είναι καταστροφή. 
Οι ΣΣΕ που έχουν υπογράψει οι δυνάμεις των ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ, ΑΠ σε όλα τα λιμάνια της χώρας, ενσωματώνοντας όλους τους αντεργατικούς νόμους, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αφοπλισμού του εργατικού κινήματος στον κλάδο.
Να συλλογιστούν καλά ότι δοκιμάστηκε η τακτική των συνδικαλιστικών πλειοψηφιών της ΟΜΥΛΕ, της ΟΦΕ, των Λιμενεργατών, που όχι μόνο δεν εμπόδισε τις αντεργατικές εξελίξεις αλλά αναδείχτηκε σε χρήσιμο εργαλείο. 
Εβαλαν πλάτη κρατώντας τους εργαζόμενους στη γωνία, απορρίπτοντας τις μαζικές διαδικασίες και τους κοινούς αγώνες σε όλα τα λιμάνια της χώρας, απορρίπτοντας την ανάγκη οργάνωσης της πάλης για κλαδική ΣΣΕ, για θεσμικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα. Με τη στάση τους ενισχύουν την παραίτηση, τη μοιρολατρία, ότι «με τους αγώνες δε γίνεται τίποτα». 
Καλλιεργούν τη λογική του μικρότερου κακού, σύροντας τη νέα βάρδια των εργατών στα λιμάνια στη λογική «δουλειά να είναι και όπως να είναι».

Οι κομμουνιστές όμως και οι πρωτοπόροι εργάτες στα λιμάνια πρέπει να παλέψουμε να μην περάσει η απογοήτευση και η αναδίπλωση. 
Ο συμβιβασμός δεν είναι μονόδρομος. Μπορούμε να έχουμε αγώνες με προοπτική, να εμποδίσουμε εξελίξεις. 
Να θυμίσουμε ότι η συνδικαλιστική οργάνωση των λιμενεργατών ήταν αποτέλεσμα σκληρής ταξικής πάλης (είχε και νεκρούς, Πειραιάς 1923, Καλαμάτα 1934). 
Αυτή η παρακαταθήκη έχει τεράστια σημασία για τη νέα βάρδια εργατών στα λιμάνια, για τους εργάτες στην COSCO. Σ' αυτή την πάλη οδηγούμαστε ανεπίστρεπτα.

Λιμάνια - λαϊκή περιουσία

Δεν είναι μονόδρομος οι εξελίξεις. Τα λιμάνια μπορούν να γίνουν πόλοι ανάπτυξης υπέρ του λαού, όταν μαζί με όλα τα μέσα παραγωγής γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία, ώστε η παραγωγή να οργανώνεται με αποκλειστικό κριτήριο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.
Απαραίτητο σήμερα είναι οι εργαζόμενοι στα λιμάνια να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους. Να ξεμπερδεύουν με τις αυταπάτες που τους θέλουν στη γωνία και για λύσεις «εντός των τειχών». 
Να πιέσουν τώρα για μαζικές διαδικασίες και για οργάνωση αγώνων σε όλα τα λιμάνια. 
Να επιμείνουν για συζήτηση και οργάνωση σε κάθε χώρο μέσα από γενικές συνελεύσεις. 
Να αξιοποιήσουν κάθε μορφή που διευκολύνει την οργάνωση διεκδικήσεων, όπως επιτροπές αγώνα κ.ά.
Να υιοθετήσουν αιτήματα που ακουμπούν στις πραγματικές τους ανάγκες. 
Να μπει φραγμός στην πορεία των ιδιωτικοποιήσεων και σε κάθε σκέψη για απολύσεις ή διαθεσιμότητες. Είναι επιτακτικό να συνδυαστεί η πάλη ενάντια στις απολύσεις και στις ιδιωτικοποιήσεις με την πάλη για δουλειά με δικαιώματα, για κλαδική ΣΣΕ που να καλύπτει τους εργαζόμενους ανεξάρτητα από τις σχέσεις απασχόλησης, συνδικαλιστική οργάνωση που να αγκαλιάζει το σύνολο των εργαζομένων, χωρίς διαχωρισμούς. 

Αιτήματα δηλαδή που ενώνουν την πάλη των εργαζομένων όλου του κλάδου.
Η πορεία των εξελίξεων στα λιμάνια αφορά το σύνολο της εργατικής τάξης και του λαού που υποφέρει. 
Γιατί τα λιμάνια έχουν στρατηγική σημασία στην άμυνα της χώρας, στο εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο, στις μεταφορές εμπορευμάτων και επιβατών. 
Απ' αυτή τη σκοπιά, είναι μονόδρομος η πάλη για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος και η ανάπτυξη της κοινωνικής συμμαχίας να περιλαμβάνει και την πάλη ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις των λιμανιών, να ανοίγει το δρόμο για λιμάνια κοινωνική ιδιοκτησία. 
Οι κομμουνιστές θα δώσουμε τον καλύτερο μας εαυτό και γι' αυτή την υπόθεση.

Νίκος ΜΑΥΡΟΚΕΦΑΛΟΣ
Μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ


ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ