Κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες ο τελευταίος δίσκος, που επιμελήθηκε ο Θάνος Μικρούτσικος
«Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία», συνήθιζε να μας λέει ο Θάνος Μικρούτσικος. Και ήταν αυτός που μέσα από τη μελοποίηση του Καββαδία μάς βοήθησε να κατανοήσουμε την παρακίνηση του ποιητή.
«Είμαστε εδώ, για να κάνουμε δυνατό και ρεαλιστικό το αδύνατο. Και μόνο έτσι, η πιο όμορφη θάλασσα θα έρθει, ακόμα κι αν αυτή τη στιγμή φαίνεται μακριά στον ορίζοντα...».
Αυτός ο στίχος του Νίκου Καββαδία έμελλε να είναι και ο τίτλος του τελευταίου δίσκου που επιμελήθηκε ο Θάνος Μικρούτσικος, πριν «φύγει» από τη ζωή. Αλλωστε, αυτόν τον στίχο τον έκανε και ο ίδιος πράξη με τη ζωή του και το έργο του, αφού δεν σταμάτησε ποτέ να χορεύει πάνω στο φτερό του καρχαρία ακόμα και τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του, στέλνοντας το δικό του μήνυμα: Παλεύουμε, ονειρευόμαστε έως την τελευταία στιγμή.
Τον Μάη του 2019 ο Θάνος Μικρούτσικος έδωσε στο Μέγαρο Μουσικής δύο συναυλίες προσπαθώντας να προσεγγίσει το πιο δημοφιλές του έργο, τη μελοποιημένη ποίηση του Νίκου Καββαδία, μέσα από μια καινούρια ματιά (3 πιάνα, 3 φωνές και πνευστά).
Πρόκειται για την τελευταία προσέγγιση του συνθέτη και απαιτεί από τους μουσικούς μεγάλη πειθαρχία, δυνατότητες αυτοσχεδιασμού και υψηλές δεξιοτεχνικές ικανότητες. Είναι η κατάληξη των συνεχών αναζητήσεων του συνθέτη όλα τα χρόνια που μεσολάβησαν από τη σύνθεση των τραγουδιών μέχρι σήμερα. Για τον Θ. Μικρούτσικο, η θάλασσα, το πλοίο, το ταξίδι, τα λιμάνια είναι το πεδίο που χρησιμοποιεί ο Καββαδίας για να πει άλλα πράγματα, πολύ σημαντικά και διαχρονικά.
Αυτή
η ηχογράφηση του Μεγάρου περιέχεται στον καινούριο δίσκο, που
κυκλοφορεί από το ogdoo music group. Στο πλευρό του βρίσκονταν σπουδαίοι
καλλιτέχνες. Τραγουδούν οι Ρίτα Αντωνοπούλου, Χρήστος Θηβαίος και Κώστας Θωμαΐδης. Στο πιάνο, εκτός από τον συνθέτη, είναι οι Θοδωρής Οικονόμου και Μάξιμος Δράκος. Στα πνευστά ο Θύμιος Παπαδόπουλος.
Με αφορμή την κυκλοφορία του δίσκου είχαμε τη χαρά να συζητήσουμε με δύο αγαπημένους του φίλους, αγαπημένους του συνεργάτες, «πρόσωπα της ευρύτερης οικογένειας» όπως τους αποκαλούσε, τον Θύμιο Παπαδόπουλο και τον Κώστα Θωμαΐδη, οι οποίοι μαζί με την οικογένεια του συνθέτη έχουν και την ευθύνη του πολύ πλούσιου αρχείου του.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι στο επίσημο κανάλι του Θ. Μικρούτσικου στο «youtube» κάθε Τρίτη και Παρασκευή ανεβαίνουν στιγμιότυπα από το αρχείο: Ντοκουμέντα με ανέκδοτα τραγούδια και ηχογραφήσεις, εμβληματικές συνεργασίες, πρώτες εκτελέσεις, ολόκληρα άλμπουμ και ζωντανές εμφανίσεις.
«Τον θεωρώ πολύ σπουδαίο αυτόν τον δίσκο. Ο Θάνος έλεγε με ενθουσιασμό, είναι ό,τι καλύτερο! Και τελικά, είχε δίκιο... Είχε καταφέρει με την απίστευτη ενεργητικότητα και το πάθος του να παρασύρει όλους μας. Είχαμε δώσει τεράστια προσοχή στις πρόβες και στη μελέτη αντίστοιχα, σαν να δίναμε σόλο κονσέρτο. Είχε καταφέρει να μας εμπνεύσει», λέει ο Θύμιος Παπαδόπουλος, όταν ζητάμε να μας πουν ποια ήταν τα συναισθήματά τους πάνω στη σκηνή.
«Περίπου 20 - 25 μέρες πριν τη συναυλία, ο Θάνος μάς έστειλε ένα μήνυμα. Είναι πολύ σημαντικές αυτές οι συναυλίες, γι' αυτό και θα ηχογραφηθούν, γιατί μπορεί να είναι οι τελευταίες μας... Το διάβασα και μου κόπηκαν τα γόνατα. Στις πρόβες έβλεπες ότι η αρρώστια είχε περπατήσει.
Οταν όμως βγήκε πάνω στη σκηνή είχε τέτοιο πάθος και ορμή, σαν έφηβος. Αυτό παρέσυρε και εμάς. Θεωρώ ότι υπερβήκαμε όλοι τον εαυτό μας.
Μας είχε βάλει φτερά στην πλάτη και πετούσαμε. Παιξίματα, ερμηνείες, όλα τόσο καλά βαλμένα στη θέση τους. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ.
Ηταν μια συναυλία αναφοράς...», προσθέτει ο Κώστας Θωμαΐδης.
Ο Θ. Παπαδόπουλος είχε συμμετάσχει και στην ηχογράφηση των «Γραμμών των Οριζόντων» και του Μεγάρου το 2005, που πάλι είχε παρουσιαστεί ολόκληρος ο Καββαδίας. «Παρ' όλα αυτά είχα πολύ μεγάλο τρακ λόγω της συγκεκριμένης εκτέλεσης, που ήταν απόλυτα καινούρια...
Πώς θα τα καταφέρουμε;
Τι αποφάσεις για τις ενορχηστρώσεις θα παρθούν;
Πώς θα συνυπάρχουν τα τρία πιάνα και πώς θα καταφέρουμε να δέσουμε όλοι μαζί;
Τέτοιες σκέψεις περνούσαν από το μυαλό μου... Ο Θάνος μάς έδωσε τεράστια έμπνευση. Το αντιμετωπίσαμε σα να ήταν καινούριο έργο...».
Ο Κ. Θωμαΐδης από εκείνη τη βραδιά θυμάται πολύ έντονα το φινάλε. «Τα χειροκροτήματα, η τεράστια αποθέωση στο πρόσωπο του Θάνου. Και μετά έβγαλε και εμάς στη σκηνή... Οταν τελείωσε η γιορτή του φινάλε, ήρθε και μας αγκάλιασε και γίναμε ένα κουβάρι...».
Ο Θ. Παπαδόπουλος, στη συνέχεια, δούλεψε μαζί με τον Θ. Μικρούτσικο το υλικό. «Αυτό που ακούσαμε μετά ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Ο Θάνος έλεγε ότι είναι η καλύτερη εκτέλεση των τραγουδιών του Καββαδία. Είχε καταφέρει από τον καθένα μας να βγάλει το καλύτερο, αλλά και η εκτέλεση του Θάνου στους "7 νάνους" είναι μια από τις κορυφαίες του.
Αρχικά, ακούσαμε τις ηχογραφήσεις και των δύο ημερών και συναντηθήκαμε, για να δούμε πώς θα προχωρήσουμε. Αποφασίσαμε τελικά να χρησιμοποιήσουμε κάποια κομμάτια από τη μία μέρα και κάποια από την άλλη.
Αφήσαμε τον ηχολήπτη Σωτήρη Παπαδόπουλο να δουλέψει, για να δούμε πώς θα λειτουργήσει το, κατά τη γνώμη μας, ιδανικό υλικό από τις 2 μέρες. Μας ικανοποίησε αυτό που ακούγαμε ως πρωτογενές υλικό και πήραμε την απόφαση να μείνει όσο πιο live γινόταν. Και θέλω να μείνω λίγο σε αυτό, όσο κι αν είναι τεχνικό, μιας και ως παραγωγός έχω κάνει πάρα πολλούς δίσκους.
Σε πολλούς από τους δίσκους, που ονομάζουμε live, έχουν γίνει τόσες πολλές επεμβάσεις και διορθώσεις, που τελικά από την πολλή επέμβαση μόνο τα χειροκροτήματα μένει να είναι ζωντανά. Είμαι πολύ περήφανος, γιατί σε αυτόν τον δίσκο πετύχαμε το 100%. Δεν διορθώσαμε τίποτα. Είναι μια πραγματικά ζωντανή ηχογράφηση!».
Ο συγκεκριμένος δίσκος περιλαμβάνει τη νέα οπτική του συνθέτη πάνω στον Καββαδία. Από το 1979 που πρωτοκυκλοφόρησε ο «Σταυρός του Νότου» το έργο είναι «ζωντανό» και εξελίσσεται. Ετσι, ο συνθέτης το 1991 μας δίνει τις «Γραμμές των Οριζόντων», μια δεύτερη και εμπλουτισμένη εκδοχή, την οποία την εξελίσσει στη ζωντανή ηχογράφηση του Μεγάρου το 2005.
Ο Κ. Θωμαΐδης μάς θυμίζει ότι ο πατέρας του Θάνου τού διάβαζε από τα μικράτα του ποίηση. Ετσι, γνώρισε τον Καββαδία. «Ο ήχος του Καββαδία του είχε αποτυπωθεί.
Από τις πρώτες ηχογραφήσεις του για τη σειρά "Πορεία 090" του Τάσου Ψαρρά, που αποτέλεσε και την αφορμή, για να μελοποιήσει Καββαδία, βρισκόταν σε διαρκή συνομιλία με τον ποιητή. Ετσι, σε κάποια αλλάζει ο ρυθμός, σε άλλα ο αρμονικός σκελετός και φυσικά μπαίνουν και οι αυτοσχεδιασμοί.
Ο Θάνος ήξερε πάρα πολύ κάθε φορά τι ήταν αυτό που ήθελε να βγάλει. Σκέψου για παράδειγμα τα 3 πιάνα. Πότε έπαιζαν σαν ένα πιάνο, πότε ο καθένας το δικό του μέρος και πότε ο ένας κόντρα στον άλλον».
Ο Θ. Παπαδόπουλος σημειώνει ότι παρότι ο Θ. Μικρούτσικος ήταν λάτρης της ποίησης, θεωρούσε ότι και το μουσικό κομμάτι πρέπει να εξελίσσεται και μας έφερε και ο ίδιος ένα παράδειγμα από τις συναυλίες του Μεγάρου. «Πήρε δύο εκπληκτικούς πιανίστες και εμένα στα πνευστά. Μας "καταπίεζε" με απίστευτες πάρτες και από την άλλη μας "απελευθέρωνε" για το πώς θα αυτοσχεδιάσουμε.
Ακόμα, η μελοποίηση του Καββαδία έχει δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: την έλλειψη στιχουργικού ρεφρέν και την κυκλικότητα στη μελωδία. Αυτή η κυκλικότητα στη μελωδία και την αρμονία επιτρέπει να ξαναδείς την εκτέλεση με διαφορετικό τρόπο. Σε προκαλεί, για παράδειγμα, να το δεις με έναν πιο τζαζίστικο τρόπο.
Ο Θάνος ήδη από τη δεκαετία του '80 είχε αρχίσει να του δίνει άλλα "αρώματα". Συζητούσε με διάφορους μουσικούς, εμένα, τον Τουλιάτο, τον Λιντς, τον Φακανά και άλλους πώς θα παίζονται αυτά τα κομμάτια με έναν πιο εναλλακτικό τρόπο. Μην ξεχνάμε ότι του άρεσε πολύ και ο πειραματισμός».
Στην ερώτηση δε για το πώς έχει γίνει κατορθωτό το συγκεκριμένο έργο να περνά σε διαφορετικές γενιές ως ένα έργο δικό τους και όχι ως ένα έργο μνήμης, ο Κ. Θωμαΐδης μας υπενθυμίζει ότι, «ο Θάνος μέσα από τη μελοποίησή του κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει, να ξεκλειδώσει τα "κρυμμένα" του Καββαδία...
Κατάκτησε το αδύνατο. Πίστεψε στις καταγεγραμμένες δυνατότητές σου και προσπάθησε να τις υπερβείς. Λυπήσου αυτούς που δεν ονειρεύονται...
Πέρσι άκουσα από το διπλανό σπίτι να τραγουδάνε το "Μαχαίρι", μια παρέα 20χρονων. Πράγματι, αυτά τα κομμάτια έχουν περάσει στη νέα γενιά. Και μακάρι, οι νέοι δημιουργοί να πατήσουν πάνω σε ό,τι τους παραδόθηκε και να ανοίξουν τα φτερά τους, για να δημιουργήσουν τα δικά τους τραγούδια, τις δικές τους μουσικές. Και αυτή είναι η παρακαταθήκη του Θάνου και άλλων μεγάλων συνθετών».
Σε λίγες μέρες συμπληρώνεται ένας χρόνος από τον χαμό του Θ. Μικρούτσικου... Στην κουβέντα μας, βέβαια, ήταν σαν να είναι «παρών». Οι ιστορίες και οι αναμνήσεις πολλές. Επιλέγουμε να κρατήσουμε δύο λόγια από τον καθένα.
«Ηταν μεγάλος δάσκαλος. Τέτοια γενναιοδωρία προς τους συνεργάτες του δεν έχω δει από άλλον άνθρωπο», αναφέρει συγκινημένος ο Κ. Θωμαΐδης, ενώ ο Θ. Παπαδόπουλος σημειώνει: «Είναι τόσα πολλά που μας άφησε πριν φύγει, που ακόμα νιώθω ότι όσες συναυλίες έχουν γίνει μέχρι στιγμής, ο δίσκος αυτός, δεν είναι για τον Θάνο, είναι από τον Θάνο...».
- Οποιος επιθυμεί μπορεί να κάνει την παραγγελία του και να αποκτήσει το cd μέσα από τις σελίδες «ogdoo.gr», «Public», «Ιανός», «Πατάκη» και «reload». Ακόμα, μπορεί να το βρει και στα παραπάνω καταστήματα («Public», «Ιανός» και «Πατάκης»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου