"Non merci!" Μεγάλη αναταραχή λόγω εργασιακού «Μεσαίωνα»!

ΤΕΤΑΡΤΗ 6-4-2016

Της Ελοντί Κ. Αγάθου *




Το νομοσχέδιο της υπουργού Εργασίας της Γαλλίας, Μιριάμ Ελ Κομρί, έρχεται να προστεθεί στην ήδη μεγάλη λίστα των μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης Ολάντ, η οποία συνεχίζει το έργο των προκατόχων της. 

Δηλαδή, ενός άτυπου γαλλικού «μνημονίου», το οποίο εγκαινιάζεται επί εποχής Σαρκοζί (2010-2011) με τις διαδοχικές μεταρρυθμίσεις στις συντάξεις και συνεχίζεται: 

Νόμος Μακρόν (που «φιλελευθεροποιεί» όλη την οικονομία και περιορίζει τα συνδικαλιστικά δικαιώματα), συστηματική καταστροφή όλων των δημοσίων υπηρεσιών και κατάρρευση της Κοινωνικής Ασφάλισης (η μόνη εξαίρεση στις περικοπές δημοσίων δαπανών αφορά στις στρατιωτικές δαπάνες και τις δαπάνες «ασφαλείας» ιδιαίτερα μετά τα δυο τρομοκρατικά χτυπήματα), μεταρρυθμίσεις υπέρ των εργοδοτών (πιστώσεις φόρων και κρατικές επιχορηγήσεις ύψους 60 δισ. ευρώ για το έτος 2013-2014 στις επιχειρήσεις για την «προαγωγή της ανταγωνιστικότητας και την δημιουργία θέσεων εργασίας»).

Μην ξεχνάμε επίσης και το πλαίσιο του κράτους «έκτακτης ανάγκης»: Τις ποινικές διώξεις και φυλακίσεις συνδικαλιστών, τη μαζική καταστολή, τον (πλέον «επίσημο») ρατσισμό του κράτους (η στέρηση της ιθαγένειας, με πολύ θολά κριτήρια, είναι πλέον εγγεγραμένη στο γαλλικό Σύνταγμα).

Το πολυνομοσχέδιο έχει πολλές διατάξεις τις οποίες δεν μπορούμε να αναλύσουμε εδώ. Θα περιοριστούμε λοιπόν στα γενικά χαρακτηριστικά του.

Ο νέος νόμος στοχεύει στην αύξηση του χρόνου εργασίας, την ελαστικοποίηση της εργασίας και τη μείωση των απολαβών των εργαζομένων με στόχο την αύξηση των κερδών.

Μερικά παραδείγματα:

• Αύξηση του ανώτατου ορίου ημερήσιας εργασίας από 10 σε 12 ώρες με απλή συμφωνία εντός της επιχείρησης

• Αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από 44 ώρες σε 46 ώρες για 12 συνεχόμενες βδομάδες,

• Μείωση των προσαυξήσεων για τις υπερωρίες (οι προσαυξήσεις μειώνονται από 25% και 50% ανάλογα τις ώρες εργασίας και τον κλάδο, σε 10%)

• Επέκταση του «ημερήσιου ποσού» (forfait journalier) σε όσους εργοδότες το επιθυμούν (οι εργαζόμενοι αμοίβονται με βάση το «’ημερήσιο ποσό»” και όχι με βάση τις ώρες εργασίας αλλά ούτε τις υπερωρίες).

Αλλο παράδειγμα είναι η ρύθμιση του χρόνου εργασίας για 3 χρόνια. Ως τώρα, λόγω του θεσμοθετημένου 35ωρου, οι επιχειρήσεις είχαν δικαίωμα να ρυθμίζουν τον χρόνο εργασίας από τη μια βδομάδα στην άλλη, για να μη πληρώνουν υπερωρίες. 

Εάν ένας εργαζόμενος δούλευε 40 ώρες μια βδομάδα και την επόμενη βδομάδα δούλευε 30 ώρες, δεν πληρωνόταν με υπερωρίες ούτε του επιτρεπόταν, λόγω αυτού, να πάρει ρεπό. 

Αυτή τη στιγμή, χωρίς κλαδική ή εταιρική συμφωνία, η ρύθμιση αυτή μπορεί να γίνει μέχρι και για 4 βδομάδες, ενώ με συμφωνία – εταιρική ή κλαδική – η ρύθμιση μπορεί να επιτρέπεται ως και 1 χρόνο. 
Με τον νόμο Ελ Κομρί, προβλέπεται η δυνατότητα να γίνονται οι ρυθμίσεις για 3 χρόνια.

Μέσα στο γενικότερο πλαίσιο κρίσης, ανεργίας, μείωσης των κοινωνικών δαπανών, ορισμένες διατάξεις θα συμβάλλουν στο να γίνει η αβεβαιότητα και η επισφάλεια στην εργασία και στις συνθήκες διαβίωσης, ο κανόνας. 

Για παράδειγμα, με τον νέο νόμο το κατώτατο όριο για τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης (24 ώρες την βδομάδα) αναιρείται. 

Οι απολαβές σε αυτό το καθεστώς θα καθιστούν για τους εργαζόμενους αυτούς αδύνατη την εύρεση σπιτιού. 
Να σημειώσουμε εδώ ότι το 82% των εργαζομένων μερικής απασχόλησης στη Γαλλία είναι γυναίκες.

Επίσης ο νέος νόμος στοχεύει στη περαιτέρω απορρύθμιση μειώνοντας την προστασία του εργαζομένου. Ο ρυθμιστικός ρόλος των επιθεωρητών εργασίας περιορίζεται. 

Για παράδειγμα, ενώ παλιότερα ο νόμος όριζε πως για οποιαδήποτε αύξηση ημερήσιου ωραρίου χρειάζεται η άδεια του επιθεωρητή εργασίας, στον νέο νόμο δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο. 

Ο ρόλος του ιατρού εργασίας αλλάζει: Ως τώρα ήταν υπεύθυνος για την υγεία του εργαζομένου με ιδιαίτερο βάρος στη πρόληψη, και για να διατηρήσει ο εργαζόμενος τη θέση του σε περίπτωση προβλημάτων προτείνοντας μέτρα προσαρμογής στη δουλειά του. 

Ο νέος νόμος αλλάζει την αποστολή του και τώρα είναι υπεύθυνος για τη πιστοποίηση «της ικανότητας του εργαζομένου να ασκήσει οποιαδήποτε από τα υπάρχοντα καθήκοντα εντός της επιχείρησης» και να «διασφαλίσει τη συμβατότητα της υγείας του εργαζόμενου με τη θέση που του έχει ανατεθεί». 
Πρόκειται σαφώς για επιλογή των εργαζόμενων με βάση την υγεία τους, χωρίς καμία πρόληψη ασφαλών συνθηκών εργασίας.

Εργασιακή «γαλέρα» και άγρια καταστολή


Ένα άλλο χαρακτηριστικό του νέου νομοσχεδίου είναι η αλλαγή του ρόλου των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συνδικάτων.

 Καταργείται η εργασιακή νομοθεσία που περιόριζε ως τώρα τον χρόνο εργασίας και τους μισθούς, δηλαδή προστάτευε τον εργαζόμενο από εργοδοτικές καταχρήσεις. 

Εφόσον οι ρυθμίσεις θα γίνονται εντός κάθε επιχείρησης θα εξαρτώνται από τις εκάστοτε ισορροπίες ισχύος μεταξύ εργοδοσίας και εργαζομένων εντός της κάθε επιχείρησης ή κλάδου. 

Στις επιχειρήσεις όπου ο συσχετισμός δυνάμεων δεν είναι ευνοϊκός για τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα, οι εργαζόμενοι, εκ των πραγμάτων, θα δουλεύουν περισσότερο και με χαμηλότερους μισθούς.

Να σημειώσουμε εδώ πως το νέο νομοσχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα οι μέχρι τώρα υποχρεωτικές ετήσιες διαπραγματεύσεις για τους μισθούς, να οργανώνονται πλέον κάθε τρία χρόνια, με κλαδική συμφωνία.

Επίσης ο νέος νόμος εισάγει σοβαρότατες αλλαγές στην μορφή των διαπραγματεύσεων εντός κάθε επιχείρησης. Εως τώρα τα συνδικάτα μπορούσαν να καταγγείλουν μονομερώς μια συμφωνία εντός της επιχείρησης. 

Σε αυτή τη περίπτωση τα συνδικάτα είχαν 3μηνη προθεσμία πριν την επαναδιαπραγμάτευση, γεγονός που τους επέτρεπε να προετοιμαστούν, να ενημερώσουν και να κινητοποιήσουν τους εργαζομένους. 
Με τον νέο νόμο, το σύνολο των εταιρικών συμφωνιών ισχύουν έως και 5 χρόνια. Στη συνέχεια η συμφωνία θεωρείται άκυρη και παύει να ισχύει. Η 3μηνη προθεσμία δεν υφίσταται πλέον.

Τέλος με τον νέο νόμο, οι αποφάσεις εντός της κάθε επιχείρησης θα μπορούν να επιβάλλονται με «δημοψήφισμα», ακόμα κι αν δεν συμφωνεί το 70% των εκπροσώπων των εργαζομένων. 

Μέχρι τώρα, ο νόμος προέβλεπε πως μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία εντός της κάθε επιχείρησης μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του 50% των εκπροσώπων των εργαζομένων. 

Με τον νέο νόμο, όχι μόνο οι συμφωνίες θα μπορούν να επιτευχθούν με τη σύμφωνη γνώμη του 30% των εκπροσώπων, αλλά επίσης, σε περίπτωση διαφωνίας, η διεύθυνση της επιχείρησης θα μπορεί πλέον να επιτελεί συμφωνίες οργανώνοντας «δημοψηφίσματα» των εργαζομένων.

Φυσικά και δεν πρόκειται για «άμεση δημοκρατία»…

Το μέτρο δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες να βάλουν το πιστόλι κατευθείαν στον κρόταφο των εργαζομένων. Όπως έγινε και στη περίπτωση της Air France, θα αρκεί να ρωτήσουν το προσωπικό αν προτιμά να χάσει τη δουλειά του ή να συνεχίσει να δουλεύει, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες εργασίας…

Εν κατακλείδι παρακάμπτεται συνολικά και «δομικά», ο συνδικαλισμός.

Τέλος ο νέος νόμος εισάγει διατάξεις που μειώνουν το κόστος των απολύσεων και διευκολύνουν τις απολύσεις. 

Μέχρι τώρα στις περιπτώσεις όπου ένας εργαζόμενος απολύεται για ανικανότητα λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας, ο νόμος προβλέπει πως το ελάχιστο της αποζημίωσης είναι 12 μήνες μισθού. Με τον νόμο Ελ Κομρί, το ποσό μειώνεται σε 6 μήνες.

Επίσης με τον νέο νόμο δεν θα υπάρχουν πλέον ελάχιστες αποζημιώσεις στις περιπτώσεις αδικαιολόγητων απολύσεων, ενώ ως τώρα, σε περίπτωση παράνομης απόλυσης, οι απολυμένοι έπαιρναν το λιγότερο αποζημίωση ισοδύναμη με έξι μήνες μισθού.

Τέλος, όσον αφορά τις απολύσεις για οικονομικούς λόγους: 

Εως τώρα στις περιπτώσεις όπου μια απόλυση για «οικονομικούς» λόγους θεωρηθεί άκυρη, o εργαζόμενος δικαιούται επανένταξη στην αγορά εργασίας. 

 Όταν αυτό δεν είναι εφικτό – για παράδειγμα δεν υπάρχει θέση που να αντιστοιχεί με τα προσόντα του – ο νόμος προβλέπει ποσό αποζημίωσης ίσο με τουλάχιστον 12 μηνιαίους μισθούς. 
Με τον νέο νόμο, το όριο θα είναι 6μηνο και μόνο για τους εργαζόμενους με 2 χρόνια προύπηρεσία.

Ο νόμος επίσης διευκολύνει τις απολύσεις. 

Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις μεταβίβασης επιχειρήσεων, έως τώρα, όταν μια επιχείρηση πουλούσε το σύνολο ή ένα μέρος των δραστηριοτήτων της, οι θέσεις και οι συμβάσεις εργασίας μεταφέρονταν αυτόματα στη δομή στην οποία είχε γίνει η μεταβίβαση. 

Πλέον, με το νομοσχέδιο, ο νόμος επιτρέπει στη δομή να δέχεται μόνο ένα μέρος των εργαζομένων και να απολύει τους υπόλοιπους. 

Επίσης ο νόμος περιέχει διάταξη για τις περιπτώσεις εργαζόμενων που αρνούνται αλλαγές στα συμβόλαια τους: Θα επιτρέπεται να απολυθούν.

Πιο συγκεκριμένα, έως τώρα, σε περίπτωση οικονομικών δυσκολιών, οι εργοδότες μπορούσαν να διαπραγματευτούν συμφωνία «διατήρησης της απασχόλησης» με τα συνδικάτα (για παράδειγμα μειώσεις μισθών ή αύξησης του χρόνου εργασίας) όμως εάν ένας εργαζόμενος αρνούνταν τη συμφωνία, είχε νομική προστασία και μπορούσε να αμφισβητήσει την απόλυση. 

Με τον νέο νόμο, ο εργαζόμενος που αρνείται την τροποποίηση του συμβολαίου του μετά από συμφωνία μπορεί να απολυθεί. 

 Να σημειώσουμε εδώ, ότι η συγκεκριμένη διάταξη δεν περιορίζεται σε προβληματικές επιχειρήσεις με οικονομικές δυσκολίες: Με τον νέο νόμο, αλλάζουν και τα κριτήρια που θεωρούνται έγκυρα σε νομικό επίπεδο για να δικαιολογούν τις απολύσεις. 
Ενώ παλιότερα οι μαζικές απολύσεις για «οικονομικούς» λόγους ήταν έγκυρες στις περιπτώσεις κλεισίματος ή αναδιοργάνωσης της επιχείρησης, τεχνολογικών μεταβολών ή οικονομικών δυσκολιών, πλέον κριτήρια για νόμιμες απολύσεις θα θεωρούνται και οι μειώσεις του «κύκλου εργασίας», του αριθμού παραγγελιών, ακόμα και για λίγους μήνες. Αυτά τα κριτήρια όμως είναι δύσκολο να εξακριβωθούν. 

Η συνέπεια είναι η διευκόλυνση των απολύσεων.

Με λίγα λόγια οι διατάξεις του νέου νομοσχεδίου στοχεύουν στη δημιουργία ενός ευέλικτου και πλήρως εκμεταλλεύσιμου εργατικού δυναμικού, στη παράκαμψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμφωνιών προς όφελος ιδιωτικών συμφωνιών μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, στις ανεξέλεγκτες απολύσεις και στην απουσία νομικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων του εργοδότη. 

Ο περαιτέρω κατακερματισμός των μισθολογικών συνθηκών και η διαίρεση των εργαζομένων θα καθιστά πιο δύσκολες τις κοινές κινητοποιήσεις.


Κοινωνική κατακραυγή και θερμός πρώτος γύρος κινητοποιήσεων


Ο νόμος Ελ Κομρί πυροδότησε αμέσως την κοινωνική κατακραυγή. 

Λίγες μέρες μετά τη δημοσιοποίηση του, συνδικαλιστές και μέλη διάφορων οργανώσεων λανσάρουν την petition «k;», απαιτώντας την άμεση κατάργηση του. Πλέον έχει ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο υπογραφών. 

Τα καλέσματα για κινητοποιήσεις από μαθητές, φοιτητές και εργαζόμενους πολλαπλασιάζονται. 

Στις 9 Μαρτίου, 500.000 διαδηλωτές κατακλύζουν τους δρόμους σε όλη τη Γαλλία. Απέναντι στη συνεχώς αυξανόμενη κοινωνική οργή ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Manuel Valls, επικαλούμενος την ανάγκη «επεξεργασίας» του νομοσχεδίου, ανακοίνωσε την αναβολή της παρουσίασής του στο υπουργικό συμβούλιο για τα τέλη Μαρτίου. 

Η εντατικοποίηση των αγώνων όμως συνεχίζεται παρά το καθεστώς έκτακτης ανάγκης. 
Η κυβέρνηση προσπαθεί να κερδίσει χρόνο κάνοντας έκκληση για «κοινωνικό διάλογο» ενώ τα ρεφορμιστικά συνδικάτα απαιτούν από τη πλευρά τους «αλλαγές» του νομοσχεδίου.

Στις 14 Μαρτίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε κάποιες αλλαγές σε ορισμένες διατάξεις του νομοσχεδίου, οι οποίες φυσικά δεν αλλάζουν την ουσία του. 

Στις 17 Μαρτίου, οι μαθητές και οι φοιτητές κάλεσαν σε Πανγαλλική Ημέρα Δράσης, ενώ ανακοινώνονται ημερομηνίες απεργιών σε διάφορους κλάδους. Την ίδια μέρα η κυβέρνηση ανακοινώνει αυξήσεις για τους δημοσίους υπαλλήλους (της τάξης του 0,6%!!!).

Οι πορείες στις 18 Μαρτίου δέχονται ανευ προηγουμένου καταστολή, με δεκάδες τραυματίες. Στην περίπτωση μάλιστα της πορείας στο Στρασβούργο, οι διαδηλωτές δέχθηκαν πλαστικές σφαίρες από τις δυνάμεις καταστολής. Στις 24 Μαρτίου, ημέρα παρουσίασης του νομοσχεδίου στο Υπουργικό Συμβούλιο: Νέα ημέρα μαζικών κινητοποιήσεων.

Την Πέμπτη 31 Μαρτίου ημέρα απεργίας, πάνω από 1.000.000 διαδηλωτές κατακλύζουν τους δρόμους παρά την καταρρακτώδη βροχή. Σε πολλές πόλεις οι διαδηλώσεις μετατρέπονται σε συγκρούσεις με την αστυνομία. 

Το απόγευμα της ίδιας μέρας γίνεται κατάληψη της πλατείας République στο Παρίσι, από χιλιάδες διαδηλωτές, ενώ γίνεται εκκένωση της πλατείας από τις δυνάμεις καταστολής στις 6 το πρωί. Λίγες ώρες αργότερα γίνεται κάλεσμα επανακατάληψης της πλατείας.

Οι μαθητές και οι φοιτητές καλούν σε νέο γύρo κινητοποιήσεων, με καλέσματα για πορείες σε όλη τη Γαλλία για τις 5 και 9 Απρίλη. Και η συνέχεια αναμένεται (τουλάχιστον) ενδιαφέρουσα…

 “»Ποια η διαφορά ανάμεσα στο σκλάβο και στον εργαζόμενο?
Ο σκλάβος θέλει να ελευθερωθεί «

Παράρτημα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Tolbiac) στο Παρίσι:
«Η κατάσταση είναι εξαιρετική.
Που θα σκορπίσουμε τις στάχτες του παλιού κόσμου?»

* Η Ελοντί Κ.Αγάθου είναι οικονομολόγος. Ζει και σπουδάζει στο Παρίσι.

ΠΗΓΗ. toperiodiko.gr