ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22-4-2016
Μέσα από σειρά γεγονότων οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι, για να έχουν ό,τι χρειάζονται οι πολλοί, πρέπει να τα πάρουν από τους λίγους και στον ενεστώτα χρόνο, οι εργάτες από το κεφάλαιο.
Να καταργηθεί δηλαδή η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Και αυτό δεν είναι ουτοπία αν το αποφασίσουν οι εργάτες. Το τίμημα είναι οι σκληροί και μακροχρόνιοι αγώνες...».
Βαρύ και παρακινδυνευμένο το συλλογικό εγχείρημα του Εργατικού Κέντρου Λαυρίου, των θεατρικών ομάδων «Εξόρυξη» και ΠΑΜΕ και του Κώστα Φιλιούση, που αποφάσισαν με περίσσιο θάρρος να φτιάξουν μια κινηματογραφική ταινία με θέμα το πλούσιο σε αγώνες εργατικό κίνημα της περιοχής τους.
Επέλεξαν, δε, για να εκφραστούν καλλιτεχνικά, την πιο σύνθετη αλλά και την πιο σημαντική απ' όλες τις τέχνες, το σινεμά, ζωτικό εργαλείο στον αγώνα για τη διαπαιδαγώγηση των μαζών.
Η αρχική σκέψη τριγύριζε το είδος του ντοκιμαντέρ, η κατάληξη όμως ανέδειξε μια στρατευμένη ταινία μυθοπλασίας, μια ταινία από τους εργάτες για τους εργάτες, εργάτες όμως που δεν κλαψουρίζουν για τα δεινά τους αλλά αγωνίζονται οργανωμένα για να απαλλαγούν από αυτά.
Η ταινία «Ουτοπία 1961» αφηγείται την πολύμηνη σύγκρουση των μεταλλωρύχων του Λαυρίου με τη «Γαλλική Εταιρεία», για ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς. Αυτά διαδραματίστηκαν στις αρχές του 1961 - τη δεκαετία που οι εργάτες άρχισαν σιγά σιγά με τους αγώνες τους να κατακτούν δικαιώματα.
«Επιλέξαμε τον κινηματογράφο ως μέσο για να καταθέσουμε την άποψή μας γιατί ο δημιουργός έχει στη διάθεσή του πληθώρα εκφραστικών μέσων, που του δίνουν τη δυνατότητα να "πει" με σαφήνεια αυτό που θέλει. Και νομίζω ότι ο θεατής της ταινίας προσλαμβάνει με ευκρίνεια αυτό που θέλουμε να πούμε.
Ο κινηματογράφος επίσης είναι το μέσον που μπορεί να διαδώσει πλατιά το μήνυμα, φυσικά κάτω από προϋποθέσεις», λέει ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης της ταινίας, Κώστας Φιλιούσης.
Το σενάριο της ταινίας βασίστηκε στο βιβλίο «Το εργατικό κίνημα του Λαυρίου τη δεκαετία του 1960», του Κωνσταντίνου Πόγκα, ενός από τους πρωτεργάτες της μεγάλης απεργίας.
Ο συγγραφέας μάλιστα πραγματοποιεί στην ταινία εμφανίσεις «καμέο» για να υπενθυμίζει στον θεατή ότι αυτά που παρακολουθεί συνέβησαν στην πραγματικότητα. «Πάντως, από τη στιγμή που είχαμε το γεγονός και το στόχο, η ανάπτυξη και η καταγραφή του μύθου δεν παρουσίασαν ιδιαίτερες δυσκολίες», μας λέει ο σκηνοθέτης.
Ενα
θεμελιώδες στοιχείο αφορά στον τρόπο παραγωγής της ταινίας, με την
ενεργό και ισότιμη συμβολή και συμμετοχή διαφόρων ομάδων.
Εδώ ο όρος συλλογική παραγωγή μοιάζει να αποκτά την πραγματική του διάσταση. «Ο κινηματογράφος βέβαια είναι ένα ακριβό μέσο.
Ωστόσο, μέσα από τη συλλογικότητα, με μια εταιρεία που διαθέτει τα μέσα παραγωγής, με εθελοντές από δυο θεατρικές ομάδες κι ένα Εργατικό Κέντρο, πραγματοποιήσαμε την ταινία με ελάχιστο κόστος», συμπληρώνει ο σκηνοθέτης, Κώστας Φιλιούσης.
Από την αρχή, όσοι συμμετείχαν στην ταινία, πίστεψαν στην προσπάθεια και αγάπησαν αυτό που έκαναν.
Ο Γιώργος Δρίβας, από τη θεατρική ομάδα «Εξόρυξη», αναφέρει: «Συμμετείχαμε γιατί μας έγινε πρόσκληση από τον κ. Φιλιούση να βοηθήσουμε στο γύρισμα μιας ταινίας για την απεργία των μεταλλωρύχων στο Λαύριο το 1961.
Το θέμα των κοινωνικών και ταξικών αγώνων του Λαυρίου πάντα μας άγγιζε. Ετσι θεωρήσαμε ότι θα πρέπει να βοηθήσουμε στο εγχείρημα. Εξάλλου, θα ήταν τιμή μας να συμβάλουμε στο να αναδειχθεί η αγωνιστική ιστορία του τόπου μας».
Ολοι λειτουργούσαν με προθυμία και πειθαρχία. «Ενα δύσκολο κομμάτι ήταν εκείνο της επιλογής των χαρακτήρων. Από τη στιγμή όμως που ο καθένας πήρε το ρόλο του, τα πράγματα κύλησαν ομαλά γιατί από τους περισσότερους ζητούσα την αναπαράσταση της καθημερινότητάς τους», αναφέρει ο Κώστας Φιλιούσης, και συνεχίζει:
«Εξάλλου, τα μέλη της θεατρικής ομάδας "Εξόρυξη" και του ΠΑΜΕ έχουν διατρέξει πολλά θεατρικά χιλιόμετρα... Με λίγες πρόβες κατανόησαν τους κώδικες της κινηματογραφικής παρουσίας. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε αφορούσαν στις σκηνογραφικές και ενδυματολογικές παρεμβάσεις. Και οι περισσότερες σκηνογραφικές παρεμβάσεις έγιναν ψηφιακά».
«Δεν ήταν δύσκολη η αντιμετώπιση των σκηνών πλήθους;», τον ρωτάμε.
«Είναι ευτύχημα για ένα σκηνοθέτη να έχει σκηνές πλήθους, ειδικά όταν οι συμμετέχοντες πιστεύουν σε αυτό που κάνουν - όπως συνέβη στη δική μας περίπτωση.
Μπορεί να υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες, που όμως παρέχουν τη δυνατότητα εναλλακτικών αφηγηματικών επιλογών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τις σκηνές πλήθους είναι το κόστος.
Τη λύση σε αυτό το τεράστιο πρόβλημα την έδωσε το Εργατικό Κέντρο Λαυρίου», απαντά ο Κώστας Φιλιούσης, ενώ ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λαυρίου, Βάλσαμος Συρίγος, προσθέτει: «Τα γυρίσματα γίνονταν Σαββατοκύριακο και κράτησαν 4 μήνες - παράλληλα με τους κοινωνικούς αγώνες.
Το ΕΚ Λαυρίου, μέσα από αυτήν την προσπάθεια, άνοιξε δρόμους ώστε τα σωματεία να αναπτύξουν πολύπλευρη δράση, να αγκαλιάσουν την εργατική - λαϊκή οικογένεια.
Η προσπάθεια άφησε σημαντική παρακαταθήκη: Μάθαμε την ιστορία των μεταλλωρύχων, κάναμε βήματα με πολλούς νέους συναδέλφους που πια συμμετέχουν στα σωματεία και μετά απ' αυτή την προσπάθεια χτίσαμε θεατρική ομάδα στο Εργατικό Κέντρο».
ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Μέσα από σειρά γεγονότων οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι, για να έχουν ό,τι χρειάζονται οι πολλοί, πρέπει να τα πάρουν από τους λίγους και στον ενεστώτα χρόνο, οι εργάτες από το κεφάλαιο.
Να καταργηθεί δηλαδή η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Και αυτό δεν είναι ουτοπία αν το αποφασίσουν οι εργάτες. Το τίμημα είναι οι σκληροί και μακροχρόνιοι αγώνες...».
Βαρύ και παρακινδυνευμένο το συλλογικό εγχείρημα του Εργατικού Κέντρου Λαυρίου, των θεατρικών ομάδων «Εξόρυξη» και ΠΑΜΕ και του Κώστα Φιλιούση, που αποφάσισαν με περίσσιο θάρρος να φτιάξουν μια κινηματογραφική ταινία με θέμα το πλούσιο σε αγώνες εργατικό κίνημα της περιοχής τους.
Επέλεξαν, δε, για να εκφραστούν καλλιτεχνικά, την πιο σύνθετη αλλά και την πιο σημαντική απ' όλες τις τέχνες, το σινεμά, ζωτικό εργαλείο στον αγώνα για τη διαπαιδαγώγηση των μαζών.
Η αρχική σκέψη τριγύριζε το είδος του ντοκιμαντέρ, η κατάληξη όμως ανέδειξε μια στρατευμένη ταινία μυθοπλασίας, μια ταινία από τους εργάτες για τους εργάτες, εργάτες όμως που δεν κλαψουρίζουν για τα δεινά τους αλλά αγωνίζονται οργανωμένα για να απαλλαγούν από αυτά.
Η ταινία «Ουτοπία 1961» αφηγείται την πολύμηνη σύγκρουση των μεταλλωρύχων του Λαυρίου με τη «Γαλλική Εταιρεία», για ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς. Αυτά διαδραματίστηκαν στις αρχές του 1961 - τη δεκαετία που οι εργάτες άρχισαν σιγά σιγά με τους αγώνες τους να κατακτούν δικαιώματα.
 |
«Επιλέξαμε τον κινηματογράφο ως μέσο για να καταθέσουμε την άποψή μας γιατί ο δημιουργός έχει στη διάθεσή του πληθώρα εκφραστικών μέσων, που του δίνουν τη δυνατότητα να "πει" με σαφήνεια αυτό που θέλει. Και νομίζω ότι ο θεατής της ταινίας προσλαμβάνει με ευκρίνεια αυτό που θέλουμε να πούμε.
Ο κινηματογράφος επίσης είναι το μέσον που μπορεί να διαδώσει πλατιά το μήνυμα, φυσικά κάτω από προϋποθέσεις», λέει ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης της ταινίας, Κώστας Φιλιούσης.
Το σενάριο της ταινίας βασίστηκε στο βιβλίο «Το εργατικό κίνημα του Λαυρίου τη δεκαετία του 1960», του Κωνσταντίνου Πόγκα, ενός από τους πρωτεργάτες της μεγάλης απεργίας.
Ο συγγραφέας μάλιστα πραγματοποιεί στην ταινία εμφανίσεις «καμέο» για να υπενθυμίζει στον θεατή ότι αυτά που παρακολουθεί συνέβησαν στην πραγματικότητα. «Πάντως, από τη στιγμή που είχαμε το γεγονός και το στόχο, η ανάπτυξη και η καταγραφή του μύθου δεν παρουσίασαν ιδιαίτερες δυσκολίες», μας λέει ο σκηνοθέτης.
Η συλλογικότητα νίκησε τα εμπόδια
Εδώ ο όρος συλλογική παραγωγή μοιάζει να αποκτά την πραγματική του διάσταση. «Ο κινηματογράφος βέβαια είναι ένα ακριβό μέσο.
Ωστόσο, μέσα από τη συλλογικότητα, με μια εταιρεία που διαθέτει τα μέσα παραγωγής, με εθελοντές από δυο θεατρικές ομάδες κι ένα Εργατικό Κέντρο, πραγματοποιήσαμε την ταινία με ελάχιστο κόστος», συμπληρώνει ο σκηνοθέτης, Κώστας Φιλιούσης.
Από την αρχή, όσοι συμμετείχαν στην ταινία, πίστεψαν στην προσπάθεια και αγάπησαν αυτό που έκαναν.
Ο Γιώργος Δρίβας, από τη θεατρική ομάδα «Εξόρυξη», αναφέρει: «Συμμετείχαμε γιατί μας έγινε πρόσκληση από τον κ. Φιλιούση να βοηθήσουμε στο γύρισμα μιας ταινίας για την απεργία των μεταλλωρύχων στο Λαύριο το 1961.
Το θέμα των κοινωνικών και ταξικών αγώνων του Λαυρίου πάντα μας άγγιζε. Ετσι θεωρήσαμε ότι θα πρέπει να βοηθήσουμε στο εγχείρημα. Εξάλλου, θα ήταν τιμή μας να συμβάλουμε στο να αναδειχθεί η αγωνιστική ιστορία του τόπου μας».
Ολοι λειτουργούσαν με προθυμία και πειθαρχία. «Ενα δύσκολο κομμάτι ήταν εκείνο της επιλογής των χαρακτήρων. Από τη στιγμή όμως που ο καθένας πήρε το ρόλο του, τα πράγματα κύλησαν ομαλά γιατί από τους περισσότερους ζητούσα την αναπαράσταση της καθημερινότητάς τους», αναφέρει ο Κώστας Φιλιούσης, και συνεχίζει:
«Εξάλλου, τα μέλη της θεατρικής ομάδας "Εξόρυξη" και του ΠΑΜΕ έχουν διατρέξει πολλά θεατρικά χιλιόμετρα... Με λίγες πρόβες κατανόησαν τους κώδικες της κινηματογραφικής παρουσίας. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε αφορούσαν στις σκηνογραφικές και ενδυματολογικές παρεμβάσεις. Και οι περισσότερες σκηνογραφικές παρεμβάσεις έγιναν ψηφιακά».
«Δεν ήταν δύσκολη η αντιμετώπιση των σκηνών πλήθους;», τον ρωτάμε.
«Είναι ευτύχημα για ένα σκηνοθέτη να έχει σκηνές πλήθους, ειδικά όταν οι συμμετέχοντες πιστεύουν σε αυτό που κάνουν - όπως συνέβη στη δική μας περίπτωση.
Μπορεί να υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες, που όμως παρέχουν τη δυνατότητα εναλλακτικών αφηγηματικών επιλογών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τις σκηνές πλήθους είναι το κόστος.
Τη λύση σε αυτό το τεράστιο πρόβλημα την έδωσε το Εργατικό Κέντρο Λαυρίου», απαντά ο Κώστας Φιλιούσης, ενώ ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λαυρίου, Βάλσαμος Συρίγος, προσθέτει: «Τα γυρίσματα γίνονταν Σαββατοκύριακο και κράτησαν 4 μήνες - παράλληλα με τους κοινωνικούς αγώνες.
Το ΕΚ Λαυρίου, μέσα από αυτήν την προσπάθεια, άνοιξε δρόμους ώστε τα σωματεία να αναπτύξουν πολύπλευρη δράση, να αγκαλιάσουν την εργατική - λαϊκή οικογένεια.
Η προσπάθεια άφησε σημαντική παρακαταθήκη: Μάθαμε την ιστορία των μεταλλωρύχων, κάναμε βήματα με πολλούς νέους συναδέλφους που πια συμμετέχουν στα σωματεία και μετά απ' αυτή την προσπάθεια χτίσαμε θεατρική ομάδα στο Εργατικό Κέντρο».
- Η «Ουτοπία 1961», που αναδεικνύει τον τιτάνιο αγώνα των μεταλλωρύχων του Λαυρίου - ο οποίος δεν είναι γνωστός - προβάλλεται στην «Αλκυονίδα» σε Α' προβολή, καθημερινά στις 21.15.
ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου