ΔΕΥΤΕΡΑ 27-6-2016
Ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και προσφυγικές ροές εκθέτουν χιλιάδες γυναίκες και παιδιά στα κυκλώματα εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων
«Σύγχρονη μορφή δουλείας», «σοβαρό έγκλημα», «παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Με φράσεις όπως οι παραπάνω περιγράφεται το trafficking, δηλαδή η εμπορία και διακίνηση ανθρώπων, σε ευρωπαϊκές οδηγίες και εθνικές νομοθεσίες, σε καμπάνιες, ψηφίσματα και διακηρύξεις διεθνών και άλλων οργανισμών.
Ωστόσο, με όσο μελανές αποχρώσεις κι αν χρωματίζονται οι περιγραφές, η πραγματικότητα φαίνεται να τις ξεπερνά.
Το ζήτημα απασχόλησε πρόσφατα και την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της ελληνικής Βουλής, η οποία σε συνεδρίασή της, στις 16 Ιούνη 2016, αποφάσισε τη σύσταση υποεπιτροπής για «την καταπολέμηση της Εμπορίας και της Εκμετάλλευσης Ανθρώπων».
Στον ορισμό του trafficking περιλαμβάνεται η πρόσληψη, μεταφορά, διακίνηση, στέγαση ή υποδοχή προσώπων με σκοπό την εκμετάλλευσή τους.
Ο σκοπός αυτός μπορεί να επιτυγχάνεται με την απειλή ή τη χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, με απαγωγή, απάτη, παραπλάνηση, κατάχρηση εξουσίας ή εκμετάλλευση της ευάλωτης θέσης στην οποία βρίσκονται τα θύματα, ακόμα και με πληρωμή ή αποδοχή χρημάτων ή άλλων απολαβών για την εξασφάλιση της συναίνεσής τους.
Η εκμετάλλευση των θυμάτων αφορά κατά κύριο λόγο τις διάφορες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Υπάρχει όμως και trafficking, με σκοπό την καταναγκαστική παροχή εργασίας, την επαιτεία, την αφαίρεση και εμπορία οργάνων
.
Είναι κοινή η παραδοχή ότι οι αριθμοί και τα στατιστικά δεν αποδίδουν τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Εξίσου κοινή είναι η εκτίμηση πως οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία των θυμάτων του trafficking.
Συγκεκριμένα, οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν το 80% των καταγεγραμμένων θυμάτων και γίνονται, κατά κύριο λόγο, αντικείμενο εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση.
Σύμφωνα
με τον ΟΗΕ και το αρμόδιο τμήμα του (United Nations Office on Drugs and
Crime) η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών παγκοσμίως, σε ποσοστό πάνω από το
90%, έχουν υιοθετήσει νομοθεσία που ποινικοποιεί την εμπορία και
διακίνηση ανθρώπων. Ομως, παρά το γεγονός ότι δεν λείπουν οι νομοθετικές
προβλέψεις και ρυθμίσεις, ο αριθμός των καταδικαστικών αποφάσεων
παραμένει ιδιαίτερα χαμηλός.
Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία που αναφέρονται σε σχετική έκθεση του Οργανισμού, που δημοσιεύτηκε το 2014: Από το 2010 έως το 2012 το 40% των χωρών κατέγραψαν λιγότερες από 10 καταδίκες το έτος, ενώ 15% των χωρών δεν κατέγραψαν καμία καταδίκη.
Οσον αφορά τις μορφές της εκμετάλλευσης, ο ΟΗΕ επισημαίνει ότι ενώ η πλειοψηφία των θυμάτων του trafficking υπόκεινται σε σεξουαλική εκμετάλλευση, καταγράφεται αύξηση και σε άλλες μορφές.
Τέτοια μορφή είναι το εργασιακό trafficking, το οποίο εντοπίζεται σε κλάδους όπως η μεταποίηση, οι κατασκευές, οι υπηρεσίες καθαριότητας, οι υπηρεσίες εστίασης, η κλωστοϋφαντουργία, οι οικιακές εργασίες.
Eκτιμά ότι στην κατηγορία αυτή ανήκει το 40% των θυμάτων που εντοπίστηκαν από το 2010 έως το 2012. Την εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνει και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO).
Σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, σχεδόν 21 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή 3 στους 1.000 παγκοσμίως, είναι θύματα εργασιακού trafficking σε όλο τον κόσμο. Στην ΕΕ και στις οικονομίες που χαρακτηρίζονται ως ανεπτυγμένες, ο αριθμός των εργατών αυτών υπολογίζεται σε 1,5 εκατομμύριο.
Εν ολίγοις, η εμπορία και διακίνηση ανθρώπων αποφέρει μεγάλα κέρδη και παράλληλα συνεπάγεται μικρό ρίσκο για τα κυκλώματα που επιδίδονται σε αυτήν.
Η παραπάνω γενική εικόνα ισχύει και για τη χώρα μας. Η Ελλάδα είναι τόσο χώρα προορισμού όσο και χώρα διέλευσης θυμάτων trafficking, όμως τα αναγνωρισμένα θύματα είναι λιγότερα από 100 κάθε χρόνο.
Οπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, η κυρίαρχη μορφή της εμπορίας είναι αυτή που έχει στόχο τη σεξουαλική εκμετάλλευση, με την πλειοψηφία των θυμάτων να είναι γυναίκες.
Δε λείπουν όμως και οι περιπτώσεις εργασιακού trafficking, με τα θύματα να χρησιμοποιούνται σε εποχικές αγροτικές εργασίες, όπως στη συγκομιδή καλλιεργειών.
Αξίζει, ακόμα, να σημειωθεί, προκειμένου να γίνει σαφέστερο το εύρος στο οποίο εκτείνεται το πρόβλημα, ότι στη χώρα μας έχουν καταγραφεί και περιπτώσεις εμπορίας οργάνων και συγκεκριμένα εμπορίας ωαρίων από γυναίκες βουλγαρικής καταγωγής, θύματα trafficking.
Στις σημερινές συνθήκες, οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές δημιουργούν ακόμα πιο πρόσφορο έδαφος για την παραπέρα όξυνση του προβλήματος. Χιλιάδες γυναίκες και παιδιά, πολλά από τα οποία ασυνόδευτα, εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους κυνηγημένοι από τον πόλεμο και τη φτώχεια, ταξιδεύουν αντιμετωπίζοντας χίλιους δυο κινδύνους, προσπαθούν απελπισμένα να περάσουν τα κλειστά σύνορα για να φτάσουν σε χώρες της Ευρώπης.
Γίνονται, με λίγα λόγια, εύκολα θύματα για τα κυκλώματα δουλεμπορίας και σωματεμπορίας.
Η απουσία της μέριμνας του κράτους και των υπηρεσιών του για τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, αλλά και η υποκατάσταση της ευθύνης του από τη δράση των ΜΚΟ, δίνει εκρηκτικές διαστάσεις στο πρόβλημα.
Ενώ
η σεξουαλική εκμετάλλευση και τα κυκλώματα πορνείας αποτελούν το
μεγαλύτερο κίνδυνο για τις γυναίκες που πέφτουν θύματα εμπορίας και
διακίνησης, η πολιτική της ΕΕ και των κυβερνήσεων των κρατών - μελών της
μόνο φρένο δεν μπορεί να βάλει στην κατάσταση αυτή.
Κι αυτό γιατί δίπλα στην καταδίκη της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των γυναικών θυμάτων trafficking, αποδέχεται την «εκούσια» πορνεία.
Συζητώντας πάνω σε σχετική Εκθεση, το Ευρωκοινοβούλιο κατατάσσει τις διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση με την πορνεία και τη σεξουαλική εκμετάλλευση σε δυο διαφορετικά μοντέλα:
Το πρώτο μοντέλο αντιμετωπίζει την πορνεία ως παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών, δεν ποινικοποιεί την πορνεία, αλλά ορισμένες από τις δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτή.
Το δεύτερο μοντέλο υποστηρίζει ότι η πορνεία καθαυτή προάγει την ισότητα των φύλων, ενισχύοντας το δικαίωμα της γυναίκας να ελέγχει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται το σώμα της.
«Οι υπέρμαχοι αυτού του μοντέλου υποστηρίζουν ότι η πορνεία αποτελεί μία ακόμα μορφή εργασίας και ότι ο καλύτερος τρόπος προστασίας των εκδιδόμενων γυναικών είναι η βελτίωση των "συνθηκών εργασίας" τους και η αναγωγή της πορνείας σε επαγγελματική "σεξουαλική εργασία"», σημειώνει το Ευρωκοινοβούλιο στην Εκθεση που υιοθέτησε το Φλεβάρη του 2014.
«Συνεπώς, στο πλαίσιο αυτού του μοντέλου ρύθμισης, η πορνεία και οι σχετικές με αυτήν δραστηριότητες είναι νόμιμες και ρυθμισμένες και οι γυναίκες είναι ελεύθερες να προσλαμβάνουν διαχειριστές, οι οποίοι είναι γνωστοί και ως μαστροποί», αναφέρει στο ίδιο κείμενο.
Τελικά, η ΕΕ, ανεξάρτητα από τα διαφορετικά μοντέλα και προσεγγίσεις στα κράτη - μέλη της, αποδέχεται τη διάκριση της πορνείας σε «καταναγκαστική» και σε «εκούσια». Με τον πλαστό αυτό διαχωρισμό αξιοποιεί την «καταναγκαστική» πορνεία σαν μοχλό για να επεκτείνει τη «νόμιμη».
Προβάλλει την πορνεία σαν μια δυνητική «επιλογή» για τις γυναίκες, μια επιλογή που μπορεί να γίνεται ελεύθερα και όχι κάτω από καταναγκασμό.
Ομως, οι μορφές του φυσικού καταναγκασμού, η βία, οι απειλές και οι εκβιασμοί που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες θύματα του trafficking εκδηλώνονται και έχουν το επιδιωκόμενο για τα εγκληματικά κυκλώματα αποτέλεσμα, πάνω στο πρόσφορο έδαφος του κοινωνικού και οικονομικού καταναγκασμού.
Το έδαφος αυτό καλλιεργείται συστηματικά από την επίθεση στα κοινωνικά δικαιώματα, αλλά και στις συνειδήσεις, ανοίγοντας το δρόμο και στο «σύγχρονο δουλεμπόριο».
Ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και προσφυγικές ροές εκθέτουν χιλιάδες γυναίκες και παιδιά στα κυκλώματα εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων
«Σύγχρονη μορφή δουλείας», «σοβαρό έγκλημα», «παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Με φράσεις όπως οι παραπάνω περιγράφεται το trafficking, δηλαδή η εμπορία και διακίνηση ανθρώπων, σε ευρωπαϊκές οδηγίες και εθνικές νομοθεσίες, σε καμπάνιες, ψηφίσματα και διακηρύξεις διεθνών και άλλων οργανισμών.
Ωστόσο, με όσο μελανές αποχρώσεις κι αν χρωματίζονται οι περιγραφές, η πραγματικότητα φαίνεται να τις ξεπερνά.
Το ζήτημα απασχόλησε πρόσφατα και την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της ελληνικής Βουλής, η οποία σε συνεδρίασή της, στις 16 Ιούνη 2016, αποφάσισε τη σύσταση υποεπιτροπής για «την καταπολέμηση της Εμπορίας και της Εκμετάλλευσης Ανθρώπων».
Στον ορισμό του trafficking περιλαμβάνεται η πρόσληψη, μεταφορά, διακίνηση, στέγαση ή υποδοχή προσώπων με σκοπό την εκμετάλλευσή τους.
Ο σκοπός αυτός μπορεί να επιτυγχάνεται με την απειλή ή τη χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, με απαγωγή, απάτη, παραπλάνηση, κατάχρηση εξουσίας ή εκμετάλλευση της ευάλωτης θέσης στην οποία βρίσκονται τα θύματα, ακόμα και με πληρωμή ή αποδοχή χρημάτων ή άλλων απολαβών για την εξασφάλιση της συναίνεσής τους.
Η εκμετάλλευση των θυμάτων αφορά κατά κύριο λόγο τις διάφορες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Υπάρχει όμως και trafficking, με σκοπό την καταναγκαστική παροχή εργασίας, την επαιτεία, την αφαίρεση και εμπορία οργάνων
.
Είναι κοινή η παραδοχή ότι οι αριθμοί και τα στατιστικά δεν αποδίδουν τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Εξίσου κοινή είναι η εκτίμηση πως οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία των θυμάτων του trafficking.
Συγκεκριμένα, οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν το 80% των καταγεγραμμένων θυμάτων και γίνονται, κατά κύριο λόγο, αντικείμενο εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση.
Στο απυρόβλητο τα κυκλώματα
Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία που αναφέρονται σε σχετική έκθεση του Οργανισμού, που δημοσιεύτηκε το 2014: Από το 2010 έως το 2012 το 40% των χωρών κατέγραψαν λιγότερες από 10 καταδίκες το έτος, ενώ 15% των χωρών δεν κατέγραψαν καμία καταδίκη.
Οσον αφορά τις μορφές της εκμετάλλευσης, ο ΟΗΕ επισημαίνει ότι ενώ η πλειοψηφία των θυμάτων του trafficking υπόκεινται σε σεξουαλική εκμετάλλευση, καταγράφεται αύξηση και σε άλλες μορφές.
Τέτοια μορφή είναι το εργασιακό trafficking, το οποίο εντοπίζεται σε κλάδους όπως η μεταποίηση, οι κατασκευές, οι υπηρεσίες καθαριότητας, οι υπηρεσίες εστίασης, η κλωστοϋφαντουργία, οι οικιακές εργασίες.
Eκτιμά ότι στην κατηγορία αυτή ανήκει το 40% των θυμάτων που εντοπίστηκαν από το 2010 έως το 2012. Την εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνει και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO).
Σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, σχεδόν 21 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή 3 στους 1.000 παγκοσμίως, είναι θύματα εργασιακού trafficking σε όλο τον κόσμο. Στην ΕΕ και στις οικονομίες που χαρακτηρίζονται ως ανεπτυγμένες, ο αριθμός των εργατών αυτών υπολογίζεται σε 1,5 εκατομμύριο.
Εν ολίγοις, η εμπορία και διακίνηση ανθρώπων αποφέρει μεγάλα κέρδη και παράλληλα συνεπάγεται μικρό ρίσκο για τα κυκλώματα που επιδίδονται σε αυτήν.
Η παραπάνω γενική εικόνα ισχύει και για τη χώρα μας. Η Ελλάδα είναι τόσο χώρα προορισμού όσο και χώρα διέλευσης θυμάτων trafficking, όμως τα αναγνωρισμένα θύματα είναι λιγότερα από 100 κάθε χρόνο.
Οπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, η κυρίαρχη μορφή της εμπορίας είναι αυτή που έχει στόχο τη σεξουαλική εκμετάλλευση, με την πλειοψηφία των θυμάτων να είναι γυναίκες.
Δε λείπουν όμως και οι περιπτώσεις εργασιακού trafficking, με τα θύματα να χρησιμοποιούνται σε εποχικές αγροτικές εργασίες, όπως στη συγκομιδή καλλιεργειών.
Αξίζει, ακόμα, να σημειωθεί, προκειμένου να γίνει σαφέστερο το εύρος στο οποίο εκτείνεται το πρόβλημα, ότι στη χώρα μας έχουν καταγραφεί και περιπτώσεις εμπορίας οργάνων και συγκεκριμένα εμπορίας ωαρίων από γυναίκες βουλγαρικής καταγωγής, θύματα trafficking.
Στις σημερινές συνθήκες, οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές δημιουργούν ακόμα πιο πρόσφορο έδαφος για την παραπέρα όξυνση του προβλήματος. Χιλιάδες γυναίκες και παιδιά, πολλά από τα οποία ασυνόδευτα, εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους κυνηγημένοι από τον πόλεμο και τη φτώχεια, ταξιδεύουν αντιμετωπίζοντας χίλιους δυο κινδύνους, προσπαθούν απελπισμένα να περάσουν τα κλειστά σύνορα για να φτάσουν σε χώρες της Ευρώπης.
Γίνονται, με λίγα λόγια, εύκολα θύματα για τα κυκλώματα δουλεμπορίας και σωματεμπορίας.
Η απουσία της μέριμνας του κράτους και των υπηρεσιών του για τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, αλλά και η υποκατάσταση της ευθύνης του από τη δράση των ΜΚΟ, δίνει εκρηκτικές διαστάσεις στο πρόβλημα.
Καταναγκασμός και «επιλογή»
Κι αυτό γιατί δίπλα στην καταδίκη της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των γυναικών θυμάτων trafficking, αποδέχεται την «εκούσια» πορνεία.
Συζητώντας πάνω σε σχετική Εκθεση, το Ευρωκοινοβούλιο κατατάσσει τις διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση με την πορνεία και τη σεξουαλική εκμετάλλευση σε δυο διαφορετικά μοντέλα:
Το πρώτο μοντέλο αντιμετωπίζει την πορνεία ως παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών, δεν ποινικοποιεί την πορνεία, αλλά ορισμένες από τις δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτή.
Το δεύτερο μοντέλο υποστηρίζει ότι η πορνεία καθαυτή προάγει την ισότητα των φύλων, ενισχύοντας το δικαίωμα της γυναίκας να ελέγχει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται το σώμα της.
«Οι υπέρμαχοι αυτού του μοντέλου υποστηρίζουν ότι η πορνεία αποτελεί μία ακόμα μορφή εργασίας και ότι ο καλύτερος τρόπος προστασίας των εκδιδόμενων γυναικών είναι η βελτίωση των "συνθηκών εργασίας" τους και η αναγωγή της πορνείας σε επαγγελματική "σεξουαλική εργασία"», σημειώνει το Ευρωκοινοβούλιο στην Εκθεση που υιοθέτησε το Φλεβάρη του 2014.
«Συνεπώς, στο πλαίσιο αυτού του μοντέλου ρύθμισης, η πορνεία και οι σχετικές με αυτήν δραστηριότητες είναι νόμιμες και ρυθμισμένες και οι γυναίκες είναι ελεύθερες να προσλαμβάνουν διαχειριστές, οι οποίοι είναι γνωστοί και ως μαστροποί», αναφέρει στο ίδιο κείμενο.
Τελικά, η ΕΕ, ανεξάρτητα από τα διαφορετικά μοντέλα και προσεγγίσεις στα κράτη - μέλη της, αποδέχεται τη διάκριση της πορνείας σε «καταναγκαστική» και σε «εκούσια». Με τον πλαστό αυτό διαχωρισμό αξιοποιεί την «καταναγκαστική» πορνεία σαν μοχλό για να επεκτείνει τη «νόμιμη».
Προβάλλει την πορνεία σαν μια δυνητική «επιλογή» για τις γυναίκες, μια επιλογή που μπορεί να γίνεται ελεύθερα και όχι κάτω από καταναγκασμό.
Ομως, οι μορφές του φυσικού καταναγκασμού, η βία, οι απειλές και οι εκβιασμοί που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες θύματα του trafficking εκδηλώνονται και έχουν το επιδιωκόμενο για τα εγκληματικά κυκλώματα αποτέλεσμα, πάνω στο πρόσφορο έδαφος του κοινωνικού και οικονομικού καταναγκασμού.
Το έδαφος αυτό καλλιεργείται συστηματικά από την επίθεση στα κοινωνικά δικαιώματα, αλλά και στις συνειδήσεις, ανοίγοντας το δρόμο και στο «σύγχρονο δουλεμπόριο».
Ευτυχία ΧΑΪΝΤΟΥΤΗ
ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου