ΠΑΜΕ: Ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων νοικοκυριών

13-4-2013

Η μεγάλη πλειοψηφία των λαϊκών νοικοκυριών πνίγεται σήμερα από τραπεζικά δάνεια που δεν μπορεί να αποπληρώσει, οι τόκοι μαζεύονται και τα χρέη μεγαλώνουν. Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι, φτωχοί αγρότες και κτηνοτρόφοι βρίσκονται κυριολεκτικά σε απόγνωση, στερούνται ακόμα και στοιχειώδεις ανάγκες για να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους, αντιμετωπίζουν καθημερινά εκβιαστικά και τρομοκρατικά τηλεφωνήματα από εισπρακτικές εταιρείες και δικηγορικά γραφεία. Το σημερινό νομοθετικό πλαίσιο για τη ρύθμιση οφειλών των υπερχρεωμένων νοικοκυριών περιλαμβάνει το λεγόμενο νόμο Κατσέλη, ενώ στο επόμενο διάστημα, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες και τα διάφορα δημοσιεύματα, φαίνεται ότι προωθείται νέος νόμος, ο οποίος θα είναι μάλλον χειρότερος από τον προηγούμενο. Σε κάθε περίπτωση σήμερα ισχύει ο νόμος Κατσέλη και για το 2013 υπάρχει αναστολή πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία των οφειλετών.

• Τι προβλέπει ο νόμος Κατσέλη;

Ο νόμος γενικά προβλέπει τη δυνατότητα ρύθμισης χρεών φυσικών και μόνο προσώπων είτε σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με τις τράπεζες είτε με την παρέμβαση του δικαστηρίου. Η ρύθμιση του δικαστηρίου μπορεί να ορίσει δόσεις των μηνιαίων δόσεων για τέσσερα χρόνια και μετά απαλλαγή, κούρεμα, ρευστοποίηση περιουσίας εκτός από την κύρια κατοικία.

• Ποιοι μπορούν να υπαχθούν στο νόμο;

Όλα τα φυσικά πρόσωπα, μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, άνεργοι κ.λπ., που βρίσκονται χωρίς δόλο σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους. Δεν μπορούν να υπαχθούν οι έμποροι.

• Ποια χρέη αφορά;

Όλες τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, εκτός από αυτές που αναλήφθηκαν το τελευταίο έτος, οφειλές από αδικοπραξία που διαπράχθηκε με δόλο, οφειλές προς το Δημόσιο.

• Ποια είναι η διαδικασία υπαγωγής στο νόμο;

1.Ο οφειλέτης καταθέτει αίτηση προς την/τις τράπεζα/-ες και μέσα σε πέντε ημέρες λαμβάνει βεβαίωση με το ύψος των οφειλών του κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα.

2. Διαμορφώνει και καταθέτει (αυτοπροσώπως ή ταχυδρομικώς ή με courier ή με δικαστικό επιμελητή – προτιμώνται τρόποι που παρέχουν ασφάλεια παράδοσης π.χ. αριθμό πρωτοκόλλου) στους πιστωτές του σχέδιο εξωδικαστικού συμβιβασμού για τη διευθέτηση των οφειλών του. Σε περίπτωση που οι πιστωτές και ο οφειλέτης καταλήξουν σε συμφωνία, αυτή δεσμεύει και τους δύο. Η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι υποχρεωτική.

3. Σε περίπτωση που δεν καταστεί δυνατή η συμφωνία των πιστωτών με τον οφειλέτη, όπως συμβαίνει σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, τότε ο οφειλέτης καταθέτει αίτηση στο Ειρηνοδικείο. Μετά την κατάθεση της αίτησης δίνεται εκ νέου η δυνατότητα δικαστικού συμβιβασμού, ο οποίος όμως στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν επιτυγχάνεται και ακολουθεί η συζήτηση της αίτησης στο ακροατήριο και η έκδοση δικαστικής απόφασης.

• Μπορεί ο οφειλέτης να ενεργήσει μόνος του τη διαδικασία υπαγωγής στο νόμο;

Ναι. Ο οφειλέτης μπορεί να ξεκινήσει και να τελειώσει μόνος του τη διαδικασία υπαγωγής στο νόμο τόσο κατά το στάδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού όσο και κατά το στάδιο της κατάθεσης της αίτησης στο Ειρηνοδικείο και στο ακροατήριο.

Ωστόσο, η περιπλοκότητα των διατάξεων και μια σειρά λεπτομέρειες που πρέπει να προσεχθούν (προθεσμίες κ.λπ.) καθιστούν αναγκαία τη συνδρομή κάποιου φορέα ή δικηγόρου.

Κατά το στάδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού, μπορούν να συνδράμουν διάφοροι φορείς καταναλωτών ή δικηγόρος. Σε περίπτωση που η προσπάθεια εξωδικαστικού συμβιβασμού αποτύχει, ο συνδράμων φορέας ή δικηγόρος πρέπει να συντάξουν σχετική βεβαίωση και μέσα σε έξι μήνες από τη βεβαίωση αυτή πρέπει να κατατεθεί η αίτηση στο Ειρηνοδικείο.

Η σύνταξη, κατάθεση, παρακολούθηση και συζήτηση της αίτησης στο Ειρηνοδικείο γίνεται συνήθως από δικηγόρο.

• Τι αποφασίζει το Δικαστήριο;

Το δικαστήριο εκδίδει απόφαση, µε την οποία υποχρεώνει τον οφειλέτη να καταβάλει µηνιαίως ένα ορισμένο ποσό για τέσσερα χρόνια, ώστε με βάση τα εισοδήματά του και τις βιοτικές ανάγκες του ιδίου και των προστατευόµενων µελών της οικογενείας να του απομένει ένα εισόδημα, για να καλύψει τα έξοδα επιβίωσης. Εφόσον παρέλθουν τα τέσσερα χρόνια και ο οφειλέτης έχει τηρήσει τις υποχρεώσεις του, τότε απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών.

• Τι αποφασίζεται για την ακίνητη περιουσία του οφειλέτη;

Διατάσσεται η ρευστοποίηση της ακίνητης περιουσίας, εφόσον τούτο κρίνεται αναγκαίο για την ικανοποίηση των πιστωτών.

Ο οφειλέτης μπορεί να εξαιρέσει από τη ρευστοποίηση και να «σώσει» την κύρια κατοικία του, εφόσον η αξία της δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο απόκτησης πρώτης κατοικίας προσαυξημένο κατά 50%. Στην περίπτωση αυτή αναλαμβάνει να εξοφλήσει ποσό που ανέρχεται μέχρι το 85% της εμπορικής αξίας της κατοικίας του, σε χρονικό διάστημα μέχρι είκοσι χρόνια και µε το μέσο επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου.

•  Πότε δικάζεται η αίτηση στο Ειρηνοδικείο;

Τα περισσότερα Ειρηνοδικεία είναι σήμερα υπερφορτωμένα. Οι αιτήσεις για τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων νοικοκυριών, προσδιορίζονται σε ορισμένες περιπτώσεις για το 2019 και 2020!

• Τι γίνεται μέχρι να δικαστεί η αίτηση στο Ειρηνοδικείο; Κινδυνεύει η ακίνητη περιουσία του οφειλέτη; Τρέχουν τόκοι; Τι ποσά πρέπει να καταβάλει ο οφειλέτης στις τράπεζες;

Για να σταματήσουν τα καταδιωκτικά μέτρα της τράπεζας (διαταγές πληρωμής, πλειστηριασμοί κ.λπ.), πρέπει να κατατεθεί και αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ή να δοθεί προσωρινή διαταγή από το Δικαστήριο. Πολλές φορές στο πλαίσιο της προσωρινής διαταγής ορίζονται οι μηνιαίες καταβολές, που οφείλει να κάνει ο οφειλέτης προς τις τράπεζες μέχρι την εκδίκαση της αίτησης. Διαφορετικά δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής. Όμως, συμφέρει τον οφειλέτη να καταβάλει στην τράπεζα τις δόσεις που προτείνει στην αίτησή του, οι οποίες συμψηφίζονται στο τέλος. Μέχρι την εκδίκαση της αίτησης σταματούν να τρέχουν οι τόκοι, εκτός από τους τόκους των δανείων που έχουν εμπράγματη εξασφάλιση (π.χ. προσημείωση υποθήκης), δηλαδή κατ’ εξοχήν τα στεγαστικά δάνεια.

• Τι γίνεται με την περιουσία του συζύγου;

Η αναφορά των περιουσιακών στοιχείων του συζύγου στην αίτηση δεν είναι υποχρεωτική, αλλά μόνο τα εισοδήματά του στο πλαίσιο της υποχρέωσης συζυγικής συνεισφοράς για την κάλυψη των οικογενειακών αναγκών.

•  Πώς προστατεύεται ο εγγυητής;

Ο εγγυητής δεν προστατεύεται με την έναρξη της διαδικασίας από τον πρωτοφειλέτη. Πρέπει να ξεκινήσει κι αυτός τη διαδικασία, εφόσον υπάρχουν οι ίδιες προϋποθέσεις.

•  Τελικά συμφέρει η υπαγωγή στο νόμο Κατσέλη;

Εξαρτάται την περίπτωση. Πριν από την έναρξη της διαδικασίας πρέπει να εξετάζονται όλα τα σενάρια.