η ηρωική εξέγερση των Θεσσαλών αγροτών ενάντια στο κράτος καταστολής και τους τσιφλικάδες.
Η επέτειος αυτή, που τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί την κορυφαία επαναστατική εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς.
Η κατάσταση στον Ελληνικό χώρο, τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα είχε πολλές ομοιότητες με τη σημερινή.
Tα τέλη του 19ου αιώνα, η οικονομική καπιταλιστική κρίση αύξησε κατά πολλή την ανεργία και τις τιμές των αγαθών.
Η άθλια πολιτική κατάσταση, η βαριά φορολογία, η ''νεοκαπιταλιστική'' διαφθορά, αναγκάζουν τους νέους σε μετανάστευση.
Ήδη από την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, 200.000 γεωργοί και εργάτες εγκαταλείπουν τη χώρα.
Όπως και σήμερα, οι πολιτικοί αρνούνταν βασικά δικαιώματα, δείχνοντας αλαζονεία.
Αστοί ηγέτες της εποχής όπως Χ. Τρικούπης ήταν αντίθετοι με την απαλλοτρίωση της γης εκστομίζοντας δικαιολογίες του τύπου: δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς γιατί θα χάσουμε ξένους επενδυτές.
Η χώρα «κατέρρεε» από τις συνέπειες της τότε «ελεγχόμενης πτώχευσης» και την υποταγή στους ξένους (Βρετανούς).
Στον αγροτικό τομέα, οι έλληνες τσιφλικάδες, που αντικατέστησαν τους Οθωμανούς, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου, αφού ήταν υποχρεωμένοι να δίνουν στον αφέντη τη μισή παραγωγή και άλλα προϊόντα, ενοίκιο για τη βοσκή των ζώων τους και άλλα πολλά.
Παράλληλα δούλευαν κάτω από άθλιες συνθήκες, ζούσαν σε τρώγλες και ανέχονταν τις ταπεινώσεις από τους μεγαλοκτηματίες.
Όπως ήταν φυσικό, τοπικές εξεγέρσεις άρχισαν σταδιακά να ξεσπούν στη Θεσσαλία, ταυτόχρονα με την άρνηση των καλλιεργητών να δώσουν στους τσιφλικάδες το μέρος από τη σοδειά που διεκδικούσαν.
Κεντρική μορφή των εξεγέρσεων ήταν ο Μαρίνος Αντύπας.
Υπέρμαχος των λαϊκών ελευθεριών και των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, κυρίως των ανθρώπων του μόχθου. Πηγαίνει στα χωριά και ξεσηκώνει στους αγρότες.
Σύνθημά του η Ισότητα, η Αδελφότητα, η Ελευθερία.
Οι τσιφλικάδες αποφασίζουν, μετά από ένα μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο, να τον δολοφονήσουν.
Ο θάνατος του Μαρίνου Αντύπα από όργανο των τσιφλικάδων στις 9 Μαρτίου 1907 χαλύβδωσε το αγωνιστικό φρόνημα των κολίγων.
Η στρατιωτική επανάσταση στο Γουδί στις 15 Αυγούστου 1909, που έφερε στο προσκήνιο πιο δημοκρατικές δυνάμεις, αλλά και οι απεργίες των καπνεργατών του Βόλου, έδωσαν θάρρος στους αγρότες.
Ο Θεσσαλός αξιωματικός Νικόλαος Ζορμπάς, αρχηγός της επανάστασης, ενθάρρυνε τους αγροτικούς συνδέσμους να ασκήσουν πίεση με ψηφίσματα και συλλαλητήρια.
Το κύριο αίτημα είναι ένα: η απαλλοτρίωση της γης, η διανομή των τσιφλικιών στους καλλιεργητές της.
Πρωθυπουργός τότε ήταν ο Στέφανος Δραγούμης. Οι κολίγοι είχαν προγραμματίσει το Σάββατο 6 Μαρτίου Πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα, με αφορμή τη συζήτηση του αγροτικού νομοσχεδίου στη Βουλή.
Από νωρίς το πρωί άρχισαν να συρρέουν στην πόλη διαδηλωτές από τα γύρω χωριά.
Στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιλελέρ, οι χωρικοί θέλησαν να επιβιβασθούν σε τρένο χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο. Ο διευθυντής των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, Πολίτης, που επέβαινε στο τρένο, τους το αρνήθηκε και είπε στις δυνάμεις καταστολής να τους απωθήσουν βίαια.
Η παραπάνω ενέργεια προκάλεσε την οργή των χωρικών και άρχισαν να λιθοβολούν το συρμό, σπάζοντας τα τζάμια των βαγονιών.
Οι στρατιώτες, κατόπιν διαταγής άρχισαν να πυροβολούν με αποτέλεσμα τέσσερις αγρότες να πέσουν νεκροί, ενώ πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν.
Ανάλογη εξέγερση έγινε και στο χωριό Τσουλάρ, με δύο νεκρούς χωρικούς και 15 τραυματίες.
Οι συμπλοκές μεταξύ άοπλων διαδηλωτών και δυνάμεων καταστολής επεκτάθηκαν και στη Λάρισα, όταν οι αγρότες πληροφορήθηκαν τις αιματηρές συγκρούσεις στο Κιλελέρ και το Τσουλάρ.
Ακόμα δύο κολίγοι έπεσαν νεκροί, όταν το ιππικό επιτέθηκε. Το συλλαλητήριο έγινε, τελικά, με ειρηνικό τρόπο στις 3 το μεσημέρι στην Πλατεία της Θέμιδος. Ο φοιτητής Γεώργιος Σχοινάς διάβασε το ψήφισμα της συγκέντρωσης, που απεστάλη στη Βουλή και την Κυβέρνηση.
Για τις εξεγέρσεις στο Κιλελέρ, στο Τσουλάρ και τη Λάρισα, πολλοί διαδηλωτές συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν.
Η εξέγερση του Κιλελέρ ξεσήκωσε κύμα συμπάθειας σε όλη τη χώρα, ενώ αυξήθηκε η κοινωνική πίεση για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος.
Αλλά η λύση αργούσε πολύ. Μετά από κάποια μέτρα το 1911, το 1923, όταν το πρόβλημα της αποκατάστασης των προσφύγων έλαβε εκρηκτικές διαστάσεις, άρχισαν απαλλοτριώσεις τσιφλικιών σε μεγάλη κλίμακα.
Η εξέγερση του Κιλελέρ κατέδειξε πως μόνο με μαζική δράση και αγώνες μπορούν να κερδιθούν δικαιώματα. Μόνο με διαρκή και συντονισμένο αγώνα μπορεί να αλλάξει μια κοινωνία.
Σήμερα στην εποχή του Μνημονίου, του άκρατου νεοφιλελευθερισμού και τον έντονων ταξικών αντιθέσεων, οι θύμησες του Κιλελέρ φαντάζουν πιο ζωντανές από ποτέ.
****************
Ο ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ – Ο ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΣ – Ο ΙΔΕΟΛΟΓΟΣ
Αγωνιστής του αγροτικού κινήματος (1872 – 1907). Μία μεγάλη μορφή του αγροτικού κινήματος που γεννήθηκε στο ορεινό χωριό Φερεντινάτα στην Κεφαλονιά το 1872.
Όταν τελείωσε το Γυμνάσιο πήγε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή.
Ως φοιτητής ήρθε σε στενή επαφή με προοδευτικούς, δημοκρατικούς και σοσιαλιστικούς κύκλους της Αθήνας, που επέδρασαν σημαντικά στον ιδεολογικό του προσανατολισμό.
Όταν ξέσπασε η Κρητική επανάσταση του 1896, ο Αντύπας με άλλους φοιτητές κατέβηκε εθελοντής αγωνιστής στην Κρήτη. Σε μια σύγκρουση όμως με τους Τούρκους, τραυματίστηκε σοβαρά στο στήθος και αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αθήνα.
Το 1897 πήρε δραστήριο μέρος στην οργάνωση λαϊκού συλλαλητηρίου στην πλατεία Ομονοίας, όπου κατηγόρησε τη στάση της Βασιλείας και ζήτησε την εξακολούθηση του πολέμου κατά των Τούρκων μέχρι τέλους.
Το αποτέλεσμα ήταν να συλληφθεί να φυλακιστεί και να δικαστεί στις 8 Ιανουαρίου του 1898. Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε φυλάκιση ενός έτους.
Μετά την αποφυλάκισή του, επέστρεψε στην Κεφαλονιά και εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα “Ανάστασις”, όπου το πρώτο φύλλο της κυκλοφόρησε στις 29 Ιουλίου του 1900.
Το περιεχόμενο του πρώτου φύλλου προκάλεσε την καταδίωξη του Αντύπα και την εισαγωγή του σε δίκη, με αποτέλεσμα τη διακοπή της έκδοσης της εφημερίδας. Όμως από τις 3 Ιουλίου 1904 ως τις 27 Απριλίου 1907 συνεχίστηκε η έκδοσή της χωρίς καμιά διακοπή.
Η κοινωνική και πολιτική του δραστηριότητα δεν περιορίστηκε μόνο στην Κεφαλονιά αλλά ξεδιπλώθηκε και στην Αθήνα. Έπαιρνε ενεργό μέρος στη διοργάνωση συλλαλητηρίων.
Κορύφωση της πολιτικής του δραστηριότητας ήταν η υποψηφιότητά του ως Βουλευτή Κρανιάς κατά τις βουλευτικές εκλογές του 1906.
Το κατεστημένο συσπειρώθηκε εναντίον του και φυσικά χάνει τις εκλογές. Απέτυχε η υποψηφιότητά του με μικρή μειοψηφία, μαζεύοντας 2.550 ψήφους εργατών και χωρικών.
Φεύγει για τον Πυργετό της Θεσσαλίας. Όλη του τη δραστηριότητα και φλόγα από το 1906 την αφιερώνει για το ξύπνημα των σκλάβων της Θεσσαλίας.
Από τη θέση του επιστάτη στα κτήματα του θείου του Σκιαδαρέση, στον Πυργετό της Λάρισας, προπαγανδίζει τις ιδέες του στον τυραννισμένο κόσμο της γης και βάζει μπουρλότο σ’ όλη τη Θεσσαλία.
Μετά την τουρκοκρατία το 1881 τα τσιφλίκια του Αλή Πασά αγοράστηκαν και πέρασαν στα χέρια των Ελλήνων τσιφλικάδων, στους Κεφαλονίτες Αριστείδη Μεταξά από την πλευρά του Πυργετού και του Γεώργιου Σκιαδαρέση με έδρα το Ομόλιο (Λασποχώρι), σύνολο έκτασης 300000 στρέμματα.
Ο Σκιαδαρέσης ήταν πλούσιος γεωπόνος από το Βουκουρέστι. Εκεί πήγε ο ανιψιός του Μαρίνος Αντύπας και τον έπεισε να αγοράσει χωράφια, όπως και έγινε.
Εκεί διόρισε επιστάτες τον Μαρίνο Αντύπα και τον Παναγιώτη Σκιαδαρέση.
Ο Αντύπας άρχισε να ασχολείται με το αγροτικό ζήτημα και τα δικαιώματα των αγροτών που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες στην ύπαιθρο.
Προτείνει να μην εργάζονται την Κυριακή, αλλά να πηγαίνουν τα παιδιά Σχολείο. Άρχισε να τους διδάσκει ανθρώπινα δικαιώματα.
Στις ενέργειές του αυτές είχε την κάλυψη και σύμφωνη γνώμη του θείου του που ήταν ένθερμος υποστηρικτής των αγροτών και άρχισε να παραχωρεί εκτάσεις για βοσκότοπους για να χτίσουν σπίτια και τους χάριζε μέρος της παραγωγής.
Οι αγρότες τον λάτρευαν, οι τσιφλικάδες άρχισαν να ανησυχούν.
Αψήφησε πραγματικά την τρομοκρατία των τσιφλικάδων, με αποτέλεσμα να πέσει θύμα δολοφονίας στον Πυργετό, στις 8 προς 9 Μάρτη του 1907.
Τον δολοφόνησε ο Γιάννης Κυριακός, έμπιστος επιστάτης του μεγαλοκτηματία Αριστείδη Μεταξά., αντί του ποσού των 12000 δρχ .
Έτσι χάθηκε αυτός ο πραγματικός αγωνιστής και διαφωτιστής των κολίγων, η ψυχή της αγροτιάς του Θεσσαλικού κάμπου, πληρώνοντας με τη ζωή του τις ιδέες του.
Οι αρχές κάλυψαν τον δολοφόνο του. Ο θείος του Σκιαδαρέσης, πικραμένος για το χαμό του ανιψιού του πούλησε το τσιφλίκι κι έφυγε.
Ο Αντύπας προαισθάνθηκε το τέλος του κι έλεγε στους αγρότες «Εμένα θα με σκοτώσουν, μα όπου κι αν με βρει το κακό να ΄ρθείτε να με πάρετε, θέλω και νεκρός να είμαι ανάμεσά σας».
Η δολοφονία του Αντύπα έμελλε να γίνει ο προπομπός, η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για την εξέγερση στο Κιλελέρ, την ίδια ημερομηνία με το θάνατό του 3 χρόνια αργότερα στις 6 Μαρτίου 1910.
Ο Θάνατός του προκάλεσε πανελλήνια συγκίνηση. Τάφηκε στο χώρο εκείνο που αγωνίστηκε.
Ο τάφος του βρίσκεται στο χωριό Ομόλιο, εκεί όπου σήμερα είναι τοποθετημένη η προτομή του, στο προαύλιο της νεόδμητης εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου.
Παραθέτουμε ένα μέρος της αρχής από το τελευταίο του άρθρο, με τίτλο “ΤΙ ΕΙΜΑΙ”, που μας δείχνει το “πιστεύω” αυτού του μεγάλου αγωνιστή:
“Είμαι Σοσιαλιστής όνομα και πράγμα, φέρω τον τίτλο μου πιστώς και υπερηφάνως. Πιστεύω ως Παντοκράτορα, ποιητή ορατών τε και αοράτων, την εργασίαν, και ως ομοούσιον και αχώριστον τριάδα της ευτυχίας και της ειρήνης, την Ελευθερία, την Ισότητα και την Αδελφότητα”.
ΠΗΓΗ. 1. iskra
2. kopanakinews
ΒΙΝΤΕΟ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου