Ψυχολογικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορονοϊού - Διαχείριση κρίσης

Της Δρ. Καλλιόπης Μέγαρη


Είναι σημαντικό στη φάση που βρισκόμαστε να τηρούμε τους κανόνες υγιεινής και να είμαστε υποστηρικτικοί όχι μόνο στους ανθρώπους που είναι άρρωστοι, αλλά και σ’ αυτούς που έχουν άγχος. 
Ο πανικός είναι κακός σύμβουλος και δεν μας οδηγεί στο να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις. 
Δεν πανικοβαλλόμαστε, το διαχειριζόμαστε. 

Η κρίση είναι μια παροδική κατάσταση η οποία αποσταθεροποιεί το άτομο, το οποίο έρχεται αντιμέτωπο με μια απειλητική περίσταση, που την αντιλαμβάνεται ως σημαντική. 

Επιπλέον, εκείνη τουλάχιστον τη στιγμή που συμβαίνει, δεν μπορεί ούτε να την αποφύγει ούτε να την επιλύσει με τις συνήθεις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που διαθέτει (Caplan, 1964). 

Συνήθως, πρόκειται για μια συναισθηματικά απειλητική κατάσταση που συνδέεται με αλλαγές και στις κοινωνικές συνθήκες στις οποίες το άτομο ζει.

Στην περίπτωση της ολοένα και αυξανόμενης εξάπλωσης του κορονοϊού, αντιμετωπίζουμε μια κατάσταση κρίσης, η οποία προκαλεί αναστάτωση, άγχος, αποδιοργάνωση και εσωτερική ένταση. 

Επιπλέον, υπάρχει αδυναμία του ατόμου να αντιμετωπίσει το αγχογόνο γεγονός και να προσαρμοστεί σε αυτό (φαινομενικά μοιάζει ‘άλυτο’ πρόβλημα), επιπρόσθετη πολύ μεγάλη αναστάτωση και αναζήτηση τρόπων ανακούφισης από την ένταση. 

Για τον κορονοϊό έχουμε σχετικά μειωμένη γνώση γιατί είναι μια ασθένεια που εμφανίστηκε πρόσφατα και μελετάται ακόμα.

Χαρακτηριστικά της κρίσης:

    Η κρίση ξεκινά με ένα αγχογόνο ή επικίνδυνο γεγονός (προβλέψιμο ή απρόβλεπτο). Στην περίπτωση του κορονοϊού αντιμετωπίζουμε μια απρόβλεπτη και επικίνδυνη ασθένεια.

    Έχει μια συγκεκριμένη χρονική διάρκεια.

    Δημιουργεί μια κατάσταση ανισορροπίας και αποδιοργάνωσης στο άτομο.

    Το άτομο ερμηνεύει γνωστικά το συμβάν ή το αξιολογεί, γι’ αυτό και κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά. Ο κάθε άνθρωπος βιώνει και αντιλαμβάνεται με το δικό του τρόπο την κρίση και χρησιμοποιεί διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης. Από την πλήρη αδιαφορία ως την υπέρμετρη ενασχόληση.

    Η κρίση κλονίζει την ικανότητα του ατόμου να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την κατάσταση.

Τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι η αβεβαιότητα, ο φόβος για το άγνωστο και το άγχος, η αβοηθησία, η απελπισία και ενδεχομένως η άρνηση. 

Οι αρνητικές συμπεριφορές που εμφανίζονται είναι ο στιγματισμός, το υπέρμετρο άγχος, η αποφυγή και η φτωχή ψυχοκοινωνική προσαρμογή. 

Οι άνθρωποι συνήθως τείνουν να ανησυχούν για τους νέους κινδύνους περισσότερο από τους γνωστούς, υπάρχει έντονος ο φόβος μετάδοσης και διάδοσης της νόσου.

Ο σκοπός είναι πώς μπορεί να μειωθεί το άγχος και ποιες είναι οι ψυχολογικές συνέπειες της τοποθέτησης σε καραντίνα.

 Έρευνα που δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο του 2020 στο περιοδικό Lancet, κατάληξε στο συμπέρασμα πως οι άνθρωποι που είναι σε καραντίνα μπορεί να παρουσιάσουν ως συνέπειες τη διαταραχή μετατραυματικού στρες, τη σύγχυση, το θυμό και επίσης είναι ευάλωτοι σε κάθε τραυματικό γεγονός.

Ανάμεσα στους αγχογόνους παράγοντες περιλαμβάνονταν η χρονική διάρκεια της καραντίνας (όσο μεγαλύτερη, τόσο περισσότερο το άγχος) ο φόβος της μόλυνσης, η απογοήτευση, η βαρεμάρα και το στίγμα (Brooks, Webster, Smith, Woodland, Wessely, Greenberg, & Rubin, 2020).

Ο Dr. Baruch Fischhoff καθηγητής στο Carnegie Mellon University αναφέρει σε συνέντευξη του (American Psychological Association) ότι υπάρχει αυξημένο άγχος από τη μια μεριά, αλλά από την άλλη σε περιόδους κρίσεις, όπως είναι η συγκεκριμένη, οι άνθρωποι τείνουν να μαζεύονται μαζί και να υποστηρίζει ο ένας τον άλλον.

Η εξάπλωση του κορονοϊού επιτείνει καταστάσεις υποχονδρίασης και νοσοφοβίας, καθώς υπάρχει έντονο άγχος όταν ακούγονται δυσάρεστα νέα για ανθρώπους που πεθαίνουν. Στη διαχείριση του, παίζει ρόλο η ανθεκτικότητα και άλλες έννοιες θετικές, όπως επίσης και η λήψη αποφάσεων που θα πάρουν οι κυβερνήσεις και οι φορείς υγείας.

Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη συγκεκριμένη κατάσταση; 

Ο κόσμος καλό είναι να χρησιμοποιεί αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ). Αυτή η πληροφόρηση μπορεί να μας προστατέψει από ανεύθυνες φήμες, γιατί η εμπιστοσύνη είναι πολύ σημαντική στην παρούσα φάση.

Είναι σημαντικό στη φάση που βρισκόμαστε να τηρούμε τους κανόνες υγιεινής και να είμαστε υποστηρικτικοί όχι μόνο στους ανθρώπους που είναι άρρωστοι, αλλά και σ’ αυτούς που έχουν άγχος. 

Ο πανικός είναι κακός σύμβουλος και δεν μας οδηγεί στο να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις. 

Δεν πανικοβαλλόμαστε, το διαχειριζόμαστε.

ΠΗΓΗ. psychologynow.gr