Κύθνος - Βρέθηκαν ασύλητα ιερά και υπέροχα σκουλαρίκια που κοσμούσαν ωραίες Ελληνίδες

ΤΡΙΤΗ 27-12-2016

 




Αυτοψία στο Βρυόκαστρο, τη «χαμένη» αρχαία πόλη των Κυκλάδων




ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

 

Ανάμεσα στα ξακουστά Κυκλαδονήσια, υπάρχει μία σεμνή «δαντελωτή» νήσος, με δεκάδες αμμουδιές κρυμμένες στην ακτογραμμή της, που αποτελεί ίσως την μακρύτερη ακτογραμμή των Κυκλάδων. 

 

Βραχώδεις εκτάσεις εναλλάσσονται µε µικρούς όρµους με πεντακάθαρα νερά, κάνοντας την Κύθνο να ξεχωρίζει για την άγρια και ανέγγιχτη ομορφιά της. 

 

Η Κύθνος έβαλε τον δικό της «θεμέλιο λίθο» στον Κυκλαδικό πολιτισμό, καθώς αποτελούσε τον κύριο προμηθευτή χαλκού, το βασικό μέταλλο για την κατασκευή πάσης φύσεως εργαλείων, αγγείων και κοσμημάτων. 

 

Χρυσός ρόδακας (1), Χρυσό περίαπτο (2) και Χρυσό περίαπτο σε σχήμα ροδιού

 (3). Κοσμήματα από το άδυτο του αρχαϊκού ιερού στο Βρυόκαστρο

 

Η ανθρώπινη παρουσία στο νησί χρονολογείται ήδη από τους Μεσολιθικούς Χρόνους και οι ανασκαφές έχουν δείξει, ότι πιθανόν στην Κύθνο να υπήρχε η αρχαιότερη εγκατάσταση στο χώρο των Κυκλάδων (7500-6500 π.Χ.). 

 

Οι Δρύοπες, οι οποίοι ζούσαν στον Παρνασσό, πέρασαν στην Εύβοια και καταδιωκόμενοι από τους Δωριείς κατέληξαν στην Κύθνο. 

 

Έτσι, το πρώτο όνομα του νησιού ήταν Δρυοπίδα, ενώ το σημερινό είναι μεταγενέστερο και προήλθε από το όνομα του βασιλιά τους, Κύθνου. 

 

Από τον αρχαιολογικό χώρο του Βρυοκάστρου, το αρχαίο υδραγωγείο. Η πανεπιστημιακή ανασκαφή έβαλε την Κύθνο με εντυπωσιακό τρόπο στον αρχαιολογικό χάρτη. Η πιο μεγάλη στιγμή των ερευνών ήταν η ανακάλυψη ενός ασύλητου ιερού των αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων με τα 1.500 άθικτα αφιερώματα: 100 χρυσά κοσμήματα, 150 ασημένια και 500 χάλκινα. 

 

Η ανασκαφή στη θέση «Βρυόκαστρο» της Κύθνου άρχισε το 2002 και αποκάλυψε το αρχαϊκό ιερό του Απόλλωνα στην Κύθνο. 

 

Οι ανασκαφές από τον καθηγητή Αλέξανδρο Μαζαράκη Αινιάν έφεραν στο φως πολυάριθμα αφιερώματα από χρυσό και πολύτιμα μέταλλα. Η θέση ταυτίζεται με την αρχαία πόλη της «Κύθνου», η οποία κατοικήθηκε από τον 10o αι. π.Χ. έως και τον 6o-7o αι. μ.Χ. 

Ένα από τα εξαιρετικά έργα στην πόλη της αρχαίας Κύθνου αυτή η μεγάλη δεξαμενή η οποία της εξασφάλιζε επάρκεια νερού το οποίο συγκέντρωνε από τις βροχοπτώσεις. Η σκαπάνη έχει εντοπίσει συνολικά 40 δεξαμενές 

Από τις αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν εντοπιστεί ακόμα λείψανα του τείχους, ένα ιερό αφιερωμένο στη θεά Δήμητρα, θεμέλια ναών και βωμών, σπήλαια που χρησίμευαν στη συγκέντρωση νερού, καθώς και ίχνη από την αγορά της πόλης. 

Ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν έκανε μια σημαντική ανακάλυψη στη θέση «Βρυόκαστρο» του νησιού καθώς έφερε στο φως το ασύλητο άδυτο ενός ναού των αρχαϊκών χρόνων. Και όμως η Κύθνος δεν έχει μουσείο να τα εκθέσει και για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε Σύλλογος Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Κύθνου ώστε να βρεθεί χώρος και χρήματα για να στεγαστούν τα αρχαία. 

 

Ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν έφερε στο φως το ασύλητο άδυτο ενός ναού των αρχαϊκών χρόνων που ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα και την Άρτεμη. 

 

Η σκαπάνη ανακάλυψε πολυάριθμα αφιερώματα από χρυσό και πολύτιμα μέταλλα. Όπως εξηγεί ο ίδιος «ένα σύνολο ναών σε μήκος 800 μ. κατά μήκος της κορυφογραμμής ήταν όλα τα ιερά της πόλης». 

Η ποικιλία των αφιερωμάτων δείχνει ότι το ιερό που έφερε στο φως είχε μεγάλη ακτινοβολία στον μεσογειακό χώρο.

 

        Άποψη αρχαίας πόλης Κύθνου (φωτ. Κ. Ξενικάκης – Σ. Γεσαφίδης, 2016). 

Η εγκατάλειψη της πόλης τοποθετείται στον 6ο ή 7ο μ.Χ. αι. όταν οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στον οχυρωμένο οικισμό του Κάστρου της Ωριάς.  Το ιερό που έφερε στο φως η πρόσφατη αρχαιολογική σκαπάνη ήταν δίδυμος ναός με δύο βωμούς . 

 

Εκεί λατρευόταν ο Απόλλωνας και η Άρτεμις. Στην κορυφή της πόλης δέσποζε ο ναός της Δήμητρας .

       Φωτογραφία με την ανασκαφή στην αρχαία πόλη Κύθνου (25.7.15).

 

 Φωτο: Κ. Ξενικάκης & Συμεών Γεσαφίδης - Εύρεση κεφαλής στο αρχαίο λιμάνι 

 

Τα τελευταία επτά χρόνια οι έρευνες επεκτάθηκαν σε μνημειακό ανάλημμα και ένα δημόσιο κτίριο της κλασικής – ελληνιστικής περιόδου από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με την εποπτεία της αρμόδιας εφορείας.

 Η Εφορεία Εναλίων ερεύνησε τμήμα καταβυθισμένου οχυρωματικού τείχους κι έφερε στο φως γλυπτά της ρωμαϊκής περιόδου με σημαντικότερο τον κορμό θωρακοφόρου του 1ου αι. π.Χ. και τρεις ερμαϊκές στήλες του 2ου αι. μ.Χ. (δρ Δημήτρης Κουρκουμέλης). 

 

Οι ανασκαφές στα ιερά της αρχαίας πόλης της Κύθνου έγιναν φέτος με τη στήριξη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, το Δήμο Κύθνου, τη ΓΓ Αιγαίου και τη χορηγία του Αθανάσιου Μαρτίνου. 

Στη φωτογραφία ο καθηγητής Μαζαράκης Αινιάν και οι φοιτητές αρχαιολογίας ανασκάπτουν ένα εύρημα. 

 

 Η πόλη περιβάλλεται από ισχυρά τείχη που σε ορισμένα σημεία είναι άριστα διατηρημένα. Αρχαιολόγοι και κάτοικοι επιθυμούν διακαώς τη δημιουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου στην Κύθνο για να εκτεθούν τα ευρήματα, τα οποία παραμένουν συσκευασμένα. 

 

Στη φωτογραφία ομάδα φοιτητών από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και τα πανεπιστήμια Paris I, Paris IV και Université de Lorraine της Γαλλίας συμμετέχουν στην σκαπάνη. «Πρωταγωνίστρια» των παραλιών της Κύθνου είναι η διάσημη Κολώνα, η οποία βρίσκεται απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο. 

 

Πρόκειται για μια αμμουδερή λωρίδα, που συνδέει την Κύθνο με το νησάκι του Αγίου Λουκά και βρέχεται και από τις δύο πλευρές με κρυστάλλινα νερά. Δικαίως οι ντόπιοι την αποκαλούν και “Βασίλισσα”. 

Η ομάδα της ανασκαφής εργάζεται με θέα την περίφημη διπλή παραλία Κολώνα. 

Η φωτογραφία είναι της τοπογράφου Κατερίνας Φίλιππα. 

Βορειότερα βρίσκονται οι ερημικές παραλίες Ποτάμια, Σαραντού και Αγιο Σώστη με φυσική σκιά από αρμυρίκια, ιδανικές για τους λάτρεις της φύσης και της απομόνωσης. 

 

Ανοίγει ο δρόμος για την κατασκευή αρχαιολογικού μουσείου στην Κύθνο «Η Κύθνος αποκτά το μουσείο που περίμενε», δήλωσε ο Γ. Χατζημάρκος 

 

Το πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας της Κύθνου να αποκτήσει ένα μουσειακό χώρο που θα προστατέψει και θα αναδείξει την ιστορία του ανακοίνωσε ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος, Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου θα χρηματοδοτηθεί από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2014 – 2020», δημόσιας δαπάνης με 750.000 ευρώ. 

 

Για τον σκοπό αυτό παραχωρήθηκε από τον δήμο Κύθνου στο υπουργείο Πολιτισμού το νεοκλασικό κτήριο του Παλαιού Δημοτικού Σχολείου, σε κεντρικό σημείο στη Χώρα. 

 

Στο υπόγειο -αποθήκη του κτηρίου στεγάζεται επί του παρόντος η Αρχαιολογική Συλλογή Κύθνου, η οποία δεν είναι επισκέψιμη. 

 

 

 Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν & Xenikakis Kostas... 

 

 

 

ΠΗΓΗ. istorika-mnimeia-elladas