Αυτή η πορεία ήταν που έδινε ουσιαστικά «σήμα» στην εργοδοσία για να ξεσαλώνει στους χώρους δουλειάς και περνάει τώρα σε νέα φάση, ενώ όπως ο ίδιος ο υπουργός ομολόγησε στη Βουλή την περασμένη βδομάδα, κατά την επικύρωση της διοίκησης της νέας «αρχής», η εκάστοτε κυβέρνηση δεν θα είναι πια υπόλογη για πράξεις και παραλείψεις μιας τέτοιας υπηρεσίας.
Χαρακτηριστικό των ελλείψεων του Σώματος (επομένως και της «ανεξάρτητης αρχής») είναι το γεγονός ότι, με βάση τα τελευταία στοιχεία (η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έχει δημοσιοποιήσει τις ετήσιες Εκθέσεις Πεπραγμένων των ετών 2018 - 2020) το 2017 υπηρετούσαν μόλις 373 επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων και 245 επιθεωρητές για την Υγιεινή και Ασφάλεια στην Εργασία! Μερικές εκατοντάδες εργαζόμενοι, δηλαδή, για να ελέγξουν, χωρίς μέσα, χωρίς κατάλληλα εργαλεία, περίπου 300.000 επιχειρήσεις!
Οι όποιοι έλεγχοι γίνονται είναι σταγόνα στον ωκεανό, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τον αριθμό ελέγχων που γίνονται για να ελεγχθούν όλες οι επιχειρήσεις για τις εργασιακές σχέσεις απαιτούνται τουλάχιστον 8 χρόνια και για μέτρα υγείας και ασφάλειας περίπου 17 χρόνια!
Για όλα αυτά τα ζητήματα ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με τον Βασίλη Οψιμο, επιθεωρητή για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία, και τον Γιώργο Δούκα, εργαζόμενο στην Επιθεώρηση Εργασιακών Σχέσεων, συνδικαλιστές και οι δύο της «Αγωνιστικής Συσπείρωσης».
-- Η κυβέρνηση της ΝΔ στον νόμο - έκτρωμα 4808/2021 προβλέπει μέσα στα άλλα και τη μετατροπή του ΣΕΠΕ σε «Ανεξάρτητη διοικητική αρχή με λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια», ενώ την περασμένη βδομάδα επικυρώθηκε και η σύνθεση της διοίκησης αυτής της αρχής. Τι σημαίνει αυτή η αλλαγή;
Β. Ο.: Η κυβέρνηση κάνει αυτήν την αλλαγή με το φαιδρό επιχείρημα ότι η Επιθεώρηση Εργασίας δεν έχει αξιοπιστία και δεν είναι αντικειμενική επειδή υπάγεται στο υπουργείο Εργασίας. Ομως, οι πραγματικοί στόχοι της είναι άλλοι.
Με τη μετατροπή θέλει να απαλλάξει την ίδια και τις επόμενες κυβερνήσεις από τις πιέσεις που ασκούν οι εργαζόμενοι και τα συνδικάτα τους για εντατικοποίηση των ελέγχων στους χώρους δουλειάς, για μέτρα ασφάλειας και υγείας, για να έχουν τη δυνατότητα να απευθύνονται στις Επιθεωρήσεις και να διεκδικούν ακόμα και στοιχειώδη δικαιώματα, όπως η έγκαιρη καταβολή του μισθού τους.
Η όποια «αυτοτέλεια», αίτημα που πρόβαλλαν χρόνια οι συνδικαλιστικές δυνάμεις που καλλιεργούν τον συντεχνιασμό και τον ρεφορμισμό στον χώρο, είναι πλασματική. Ο διοικητής και το Συμβούλιο Διοίκησης θα επιλέγονται από επιτροπή που θα ελέγχεται πλειοψηφικά από την εκάστοτε κυβέρνηση και θα εγκρίνεται από την κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή.
Ο προϋπολογισμός της Επιθεώρησης θα υποβάλλεται από την Οικονομική Υπηρεσία του υπουργείου Εργασίας.
Στην πράξη η «αυτοτέλεια» που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση θα επιτρέψει την ευκολότερη πρόσβαση των επιχειρηματικών συμφερόντων στις διοικητικές κορυφές της Επιθεώρησης και θα ενισχύσει τη δυνατότητά τους να παρεμβαίνουν και να ακυρώνουν τα όποια μέτρα προστασίας έχει κατακτήσει η εργατική τάξη.
Γ. Δ.: Από την άλλη, οι εργαζόμενοι στην Επιθεώρηση Εργασίας πόσο ασφαλείς, απερίσπαστοι και ανεξάρτητοι θα αισθανόμαστε κατά την εκτέλεση του έργου μας όταν θα διοικούμαστε από έναν διοικητή μάνατζερ, οι αρμοδιότητες του οποίου προσομοιάζουν με CEO μονοπωλιακού ομίλου;
Ο επιθεωρητής θα πρέπει πια να λογοδοτεί για τη δουλειά του απέναντι σε όργανα διοίκησης που θα αντιμετωπίζουν την τήρηση της εργασιακής νομοθεσίας αποκλειστικά κάτω από το πρίσμα «(επιχειρηματικού) κόστους - οφέλους». Θα κρινόμαστε όχι για το αν υπερασπίζουμε τη ζωή των εργαζομένων και τα εργασιακά τους δικαιώματα αλλά για το αν συνεισφέρουμε στην τόνωση της «ανταγωνιστικότητας» και της κερδοφορίας.
-- Ωστόσο υπάρχουν δυνάμεις που στηρίζουν αυτήν την αλλαγή, όπως η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Επιθεωρητών Εργασίας (ΠΟΣΕΠΕ). Πώς το σχολιάζετε;
Β. Ο.: Η θέση χειροκροτητή της κυβερνητικής πολιτικής για το ΣΕΠΕ που υιοθετεί το προεδρείο της ΠΟΣΕΠΕ δεν οφείλεται μόνο στην κομματική ένταξη των κορυφαίων στελεχών της στις γραμμές της ΝΔ. Για χρόνια η ηγεσία της προωθεί την παραπλανητική και επικίνδυνη θέση ότι μια «διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια» του ΣΕΠΕ θα βελτιώσει δήθεν τη λειτουργία του και τη θέση των επιθεωρητών. Πρόκειται για αυταπάτες.
Προβάλλουν το «τυράκι» ενός ειδικού μισθολογίου για τους επιθεωρητές ή κάποιων μπόνους για να υποκρύψουν ότι σε μια «ανεξάρτητη αρχή» το όποιο ειδικό μισθολόγιο και οι όποιες αυξήσεις μισθών θα συνδεθούν αναπόφευκτα με εντατικοποίηση της δουλειάς αλλά και με πιο ασφυκτικά πλαίσια «αξιολόγησης».
Δεν αποτελούν όμως λύση και οι απόψεις της Ομοσπονδίας Συλλόγων Υπουργείου Εργασίας (ΟΣΥΠΕ) που βλέπουν την Επιθεώρηση ως θεματοφύλακα του «υγιούς ανταγωνισμού» και της «κοινωνικής ειρήνης» και αποδίδουν τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς σε «προσωπικές φιλοδοξίες και πολιτική σταδιοδρομία», λες και οι πολιτικές αποφάσεις αποτελούν επιλογές μεμονωμένων προσώπων, λαμβάνονται σε «κοινωνικό κενό» και δεν εξυπηρετούν συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα...
Γ. Δ.: Για τους εργαζόμενους στην Επιθεώρηση Εργασίας η μετατροπή της σε «ανεξάρτητη αρχή» θα διαμορφώσει εργαζόμενους πολλών ταχυτήτων, θα δημιουργήσει συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ των επιθεωρητών για την επίτευξη των στόχων, θα οδηγήσει στην εντατικοποίηση και «ελαστικοποίηση» της εργασίας.
Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε ένα κοντινό μέλλον, όπου τεχνολογικές εφαρμογές, όπως το «Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα», που ήδη χρησιμοποιείται στην Επιθεώρηση και προβάλλεται ως κατάκτηση του «ψηφιακού μετασχηματισμού» του κράτους, θα αξιοποιηθούν για να τεθούν οι επιθεωρητές σε μια ασφυκτική αξιολόγηση και έλεγχο, όχι φυσικά προς όφελος της εργατικής τάξης.
-- Σήμερα, ποια είναι η κατάσταση στην υπηρεσία;
Β. Ο.: Η Επιθεώρηση Εργασίας είναι αντιμέτωπη με τη συνειδητή μακροχρόνια υποστελέχωσή της, την παντελή απουσία διερεύνησης των επαγγελματικών ασθενειών που θερίζουν και την καλλιεργούμενη αντίληψη ότι ο επιθεωρητής είναι διαμεσολαβητής και «συμφιλιωτής των τάξεων».
-- Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Γ. Δ.: Στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων Περιστερίου, όπου εργάζομαι, υπηρετούν σήμερα 7 εργαζόμενοι, από τους οποίους μόνο οι 4 έχουν το δικαίωμα να υπογράψουν δελτία ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε στην καλύτερη των περιπτώσεων να βγάλουμε μέχρι δύο κλιμάκια ελέγχου τη μέρα, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι στην Υπηρεσία εξυπηρετείται καθημερινά κοινό και συζητούνται εργατικές διαφορές.
Να σημειωθεί ότι διαθέτουμε μόνο ένα υπηρεσιακό αυτοκίνητο! Ετσι, το δεύτερο κλιμάκιο θα πρέπει να χρησιμοποιήσει δικά του μέσα μετακίνησης. Αυτοί λοιπόν οι 4 εργαζόμενοι είμαστε επιφορτισμένοι να ελέγξουμε μια περιοχή στην οποία δραστηριοποιούνται 14.000 επιχειρήσεις!
Παράλληλα, λόγω του τεράστιου όγκου της διοικητικής δουλειάς, αναγκαζόμαστε να δουλεύουμε πολλές μέρες στο γραφείο, αντί να κάνουμε επιτόπιους ελέγχους.
Είναι προφανές ότι παρά τις προσπάθειες μας δεν μπορούμε να ελέγξουμε παρά ένα πολύ μικρό αριθμό επιχειρήσεων. Σκεφτείτε πόσο πιο έντονο είναι το πρόβλημα στην επαρχία, όπου ένα Τμήμα είναι επιφορτισμένο να ελέγχει έναν ολόκληρο νομό ή πολλά διαφορετικά νησιά.
Β. Ο.: Εδώ να σημειώσουμε ότι το ζητούμενο δεν είναι μόνο το πόσες επιχειρήσεις ελέγχεις αλλά και σε τι βάθος προχωρά ο έλεγχος και πόσο αποτελεσματικός είναι. Και αυτό δεν μπορεί να συμβεί με τόσο λίγο προσωπικό.
Η κατάσταση είναι κυριολεκτικά ασφυκτική για τους επιθεωρητές. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην Επιθεώρηση για την Υγεία και Ασφάλεια, που καλύπτει μια τεράστια περιοχή, από το Καματερό έως τη Γλυφάδα και από τα όρια του Πειραιά έως τη Νέα Ερυθραία, υπηρετούν σήμερα κάτω από 30 επιθεωρητές, ενώ υπάρχει διαθέσιμο μόνο 1 υπηρεσιακό αυτοκίνητο.
Στον κάθε επιθεωρητή χρεώνονται κάθε χρόνο για διερεύνηση γύρω στα 250 εργατικά «ατυχήματα». Αυτό σημαίνει ότι μένει πίσω το έργο των προληπτικών ελέγχων που αν γίνονταν θα μπορούσαν να περιορίσουν τα «ατυχήματα» αυτά.
Επιπλέον, λόγω της παντελούς απουσίας γραμματειακού προσωπικού, οι επιθεωρητές αναλαμβάνουν και όλο τον όγκο της γραφειοκρατικής δουλειάς, έως και τη διαχείριση των τιμολογίων, την αρχειοθέτηση, τα πρωτόκολλα, κ.τ.λ. Η κατάσταση είναι ανάλογη στις Επιθεωρήσεις όλης της χώρας.
Γ. Δ.: Ενα ακόμα μεγάλο πρόβλημα είναι η τηλεργασία που, εκτός των άλλων, μετατρέπει τα σπίτια των εργαζομένων σε χώρους δουλειάς.
Ποιος και πώς μπορεί να ελέγξει αν προστατεύονται οι εργαζόμενοι;
Πώς ελέγχονται οι συνθήκες δουλειάς, η μεγάλη επιβάρυνση της υγείας των εργαζομένων από τις συνθήκες της τηλεργασίας, οι παλιές και νέες επαγγελματικές ασθένειες;
Είναι αδύνατον και αυτό είναι ξεκάθαρα σε όφελος της εργοδοσίας. Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και με τα ωράρια, όπου το πολυδιαφημισμένο «δικαίωμα στην αποσύνδεση» είναι στην πράξη κενό γράμμα, ενώ τα λειτουργικά κόστη που βαραίνουν τους εργαζόμενους είναι πολύ μεγαλύτερα από την πενιχρή αποζημίωση που θέσπισε η κυβέρνηση.
-- Κατά καιρούς, όταν συμβαίνει κάποιο σοβαρό εργατικό «ατύχημα» ή γίνονται ευρέως γνωστές αντεργατικές πρακτικές των εργοδοτών, οι κυβερνήσεις απαντούν με δελτία Τύπου με τα οποία δημοσιοποιούν πόσο πολλούς ελέγχους έκαναν και πόσα πρόστιμα έριξαν. Τι πραγματικά συμβαίνει;
Γ. Δ.: Καταρχάς όποιος ψάξει τα δημοσιοποιημένα στοιχεία των ελέγχων στις Εκθέσεις Πεπραγμένων θα δει ότι έχουν φθίνουσα πορεία και σε κάθε περίπτωση είναι σταγόνα στον ωκεανό. Από την άλλη, πράγματι χρησιμοποιούνται προπαγανδιστικά για να συγκαλύψουν τις πολιτικές ευθύνες των κυβερνήσεων.
Οταν, για παράδειγμα, προέκυψε το θέμα με την «e-food», η οποία ήθελε να μετατρέψει εργαζόμενους σε αυτοαπασχολούμενους, η κυβέρνηση έδωσε εντολή να κάνουμε ελέγχους σε επιχειρήσεις που απασχολούν διανομείς... Ομως, αυτό ήταν «στάχτη στα μάτια».
Οι επιθεωρητές δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα στο συγκεκριμένο ζήτημα, γιατί οι κυβερνήσεις έχουν νομιμοποιήσει τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να απασχολούν εργαζόμενους σαν να είναι εργολάβοι του εαυτού τους. Αυτό συνέβη και με τον νόμο - έκτρωμα, 4048/2021. Αυτό είναι ένα φαινόμενο με το οποίο οι επιθεωρητές Εργασίας έρχονται πολύ συχνά αντιμέτωποι.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρόσφατο μέτρο για τη μη καταγραφή της υπερεργασίας. Αυτό σημαίνει ότι αυξάνεται η απλήρωτη εργασία, την οποία λόγω του μέτρου αυτού δεν μπορούμε να εντοπίσουμε. Το αστικό κράτος δίνει το «πράσινο φως» στην εργοδοσία να παραβιάζει συστηματικά τα ωράρια των εργαζομένων.
Β. Ο.: Θα ήθελα να έρθουμε για λίγο στο ζήτημα των επαγγελματικών ασθενειών. Από τη μέρα που ιδρύθηκε το ΣΕΠΕ μέχρι και σήμερα οι Επιθεωρήσεις, παρά την ύπαρξη ενός στοιχειώδους ανθρώπινου επιστημονικού δυναμικού, δεν ασχολούνται ουσιαστικά με ελέγχους βιολογικών, χημικών και φυσικών παραγόντων στους χώρους εργασίας, γενικότερα με το ζήτημα των επαγγελματικών ασθενειών.
Οι λόγοι έχουν να κάνουν με την παντελή έλλειψη της απαιτούμενης υλικοτεχνικής υποδομής (όργανα μέτρησης, εργαστήρια, κ.τ.λ.), αλλά και με την απουσία της οποιασδήποτε προσπάθειας από την κρατική πολιτική για την καταγραφή και διερεύνηση των επαγγελματικών ασθενειών στους διάφορους κλάδους (πράγμα που θα συνεπαγόταν βέβαια για τους εργοδότες και το κόστος μιας εισφοράς για τον επαγγελματικό κίνδυνο).
Τα χέρια των επιθεωρητών είναι δεμένα και αυτό είναι ένα ζήτημα που δείχνει ότι ο προσανατολισμός του ΣΕΠΕ, τον οποίο έχουν διαμορφώσει όλες οι κυβερνήσεις, δεν αποσκοπεί στην ουσιαστική βελτίωση των όρων εργασίας.
-- Τι πρέπει να διεκδικεί το εργατικό κίνημα στα ζητήματα της Επιθεώρησης Εργασίας;
Β. Ο.: Η Επιθεώρηση Εργασίας, είτε με τη σημερινή μορφή του ΣΕΠΕ, είτε με την αυριανή της «ανεξάρτητης αρχής», δεν μπορεί να ξεφύγει από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του αστικού κράτους, αποτελεί και θα αποτελεί μηχανισμό του.
Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα που, με τους σκληρούς και αιματηρούς αγώνες του, έχει κατακτήσει κάποιους στοιχειώδεις όρους και συνθήκες εργασίας, πρέπει παρ' όλα αυτά να απαιτεί από την Επιθεώρηση την πλήρη και ουσιαστική εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.
Οφείλει να διεκδικεί τη ριζική ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας με ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή, ώστε να καλύπτονται με επάρκεια περιοχές με δεκάδες χιλιάδες εργατοϋπαλλήλους που σήμερα είναι απογυμνωμένες. Την ουσιαστική καταγραφή και διερεύνηση, με ευθύνη των κρατικών υπηρεσιών, των επαγγελματικών ασθενειών.
Την απαλλαγή της Επιθεώρησης από άσχετες και φοροεισπρακτικές αρμοδιότητες που στρέφονται ενάντια στους εργαζόμενους. Στο πλευρό τέτοιων αιτημάτων πρέπει και μπορούν να βρεθούν και οι επιθεωρητές Εργασίας που πείθονται από την ίδια τους την πείρα ότι η ουδετερότητα στους χώρους εργασίας ανάμεσα σε εργαζόμενους και εργοδότες αποτελεί ουσιαστικά συνενοχή στο έγκλημα.
ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου