ΣΑΒΒΑΤΟ 2-8-2014
Του Κώστα Λαπαβίτσα *
Για δεύτερη φορά σε μόλις μια δεκαετία η Αργεντινή κήρυξε στάση πληρωμών του χρέους της. Η πρώτη, το 2001, ήταν αποτέλεσμα των καταστροφικών οικονομικών πολιτικών που επέβαλλε στη χώρα από τη δεκαετία του 90 το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι άλλοι διεθνείς οργανισμοί.
Η σημερινή ήρθε μετά από μια πολυετή άνιση νομική μάχη ως απόρροια της χρεοκοπίας του 2001.
Μέσα από μια σειρά έντονα αμφιλεγόμενων κανονισμών ο Νεοϋορκέζος δικαστής Thomas Griesa επιχείρησε να επιβάλει στην Αργεντινή την πλήρη εκπλήρωση των αιτημάτων μιας ομάδας ομολογιούχων, γνωστοί και ως «vulture funds» (αρπακτικά κεφάλαια).
Αυτά τα «αρπακτικά funds» είναι τα πιο απεχθή τμήματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Συχνά δημιουργούνται με σκοπό να αγοράσουν το χρέος χωρών που βρίσκονται σε δύσκολη θέση σε χαμηλότατες τιμές και στη συνέχεια απαιτούν την πληρωμή του συνόλου τον ομολόγων που κατέχουν στην ονομαστική τους αξία χρησιμοποιώντας ως εργαλείο το δικαιακό σύστημα των ΗΠΑ ή του Ηνωμένου Βασιλείου προκειμένου να πετύχουν τους στόχους τους.
Στην περίπτωση της Αργεντινής τα «αρπακτικά» είναι η NML Capital και η EM Ltd που διαχειρίζονται αντίστοιχα οι δισεκατομμυριούχοι Paul Singer και Kenneth Dart που βρέθηκαν με ένα ελάχιστο μερίδιο του χρέους της χώρας μετά τις δύο αναδιαρθρώσεις που έγιναν το 2005 και το 2010.
Η Αργεντινή αντικατέστησε τα παλιά ομόλογα που είχαν εκδοθεί πριν από το 2001 με μια σειρά νέων ομολόγων με μικρότερη αξία (κατά μέσο όρο 40% χαμηλότερη) με καλύτερους όρους αποπληρωμής που συχνά συνδέονται με την αύξηση του ΑΕΠ της χώρας.
Οι αναδιαρθρώσεις έγιναν τελικά δεκτές από τους κατόχους σε ποσοστό άνω του 91% της αξίας των παλαιών ομολόγων. Το υπόλοιπο 9% βρίσκεται στα λεγόμενα «hod-outs», μεταξύ των οποίων είναι και τα «vulture funds».
Κατά την διάρκεια των αναδιαρθρώσεων αυτά τα «αρπακτικά» αγόρασαν ένα ελάχιστο τμήμα των παλαιών ομολόγων αξίας περίπου 1,5 δισ δολαρίων σε πολύ χαμηλές τιμές και στη συνέχεια επιδίωξαν να αναγκάσουν την Αργεντινή να τους εξοφλήσει στην ονομαστική αξία διασφαλίζοντας γιγάντια κέρδη που εκτιμούνται σε 1600%.
Τα «vulture funds» ξεκίνησαν μια αδυσώπητη νομική εκστρατεία όλα αυτά τα χρόνια μέχρι που ο δικαστής Griesa τους έδωσε μια εξαιρετική ευκαιρία να κερδίσουν τη μάχη κρίνοντας ότι η Αργεντινή δεν μπορεί να συνεχίσει τις πληρωμές στα νέα αναδιαρθρωμένα ομόλογα εκτός αν εξοφλήσει στο ακέραιο τους κατόχους των παλαιών.
Ο δικαστής απείλησε επίσης με κυρώσεις τις τράπεζες που θα συνεχίσουν τις πληρωμές για λογαριασμό της κυβέρνησης της Αργεντινής στους κατόχους αναδιαρθρωμένου χρέους. Το περίεργο είναι ότι ο δικαστής δεν φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει ότι περίπου το 70% του χρέους της Αργεντινής έχει αναδιαρθρωθεί σε πέσος και ευρώ και όχι σε δολάρια.
Η απόφασή του, η οποία επικυρώθηκε από τα ανώτερα δικαστήρια των ΗΠΑ, έχει υπονομεύσει την δικαιοδοσία των δικαστηρίων της Αργεντινής και της Βρετανίας για να μην αναφερθούμε στα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που βρέθηκαν σε μια απίστευτα δύσκολη θέση.
Ο δικαστής άφησε την Αργεντινή με βασικά μόνο δύο επιλογές.
Η πρώτη ήταν να ικανοποιήσει πλήρως τα «αρπακτικά» πληρώνοντας 1,5 δις δολάρια. Τελικά η χώρα θα έπρεπε να έρθει σε συμβιβασμό και με το υπόλοιπο 9% των «hold-outs» ανεβάζοντας έτσι το λογαριασμό περίπου στα 15 δις.
Ακόμα χειρότερα όμως, οι κάτοχοι του 91% των αναδιαρθρωμένων ομολόγων θα μπορούσαν να ζητήσουν ίδια μεταχείριση εξαιτίας ενός όρου που περιέχεται στα νέα συμβόλαια, προσθέτοντας έτσι ακόμα 120 δις δολαρίων στο σύνολο των απαιτήσεων.
Το κόστος δηλαδή θα ήταν απλά τεράστιο.
Η δεύτερη επιλογή ήταν να κηρύξει χρεοκοπία αναζητώντας αναδιάρθρωση του χρέους για μια ακόμα φορά.
Η Αργεντινή θα μπορούσε να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία με τα «vulture funds» και τα «hold-outs» αλλά κάτι τέτοιο θα άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο νομικών αγωγών από τους κατόχους των αναδιαρθρωμένων ομολόγων και θα αύξανε δραματικά τη δύναμη των «αρπακτικών».
Εναλλακτικά η Αργεντινή θα μπορούσε απλά να προσφέρει στους κατόχους ομολόγων ανταλλαγή με νέα που θα εκδίδονταν υπό το εγχώριο δίκαιο. Αν γινόταν κάτι τέτοιο το νέο χρέος θα ήταν προστατευμένο από κάθε επίθεση των «αρπακτικών».
Δεν αποτελεί έκπληξη που η Αργεντινή επέλεξε την χρεοκοπία.
Τώρα αναμένουμε να δούμε ποιο δρόμο θα ακολουθήσει σχετικά με την αναδιάρθρωση του χρέους της. Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η χρεοκοπία του 2001 ήταν φοβερά επιτυχημένη, αποδεσμεύοντας τη χώρα από τη μέγγενη του ΔΝΤ και της επιβαλλόμενης λιτότητας.
Η Αργεντινή σημείωσε αξιοσημείωτο ρυθμό ανάπτυξης μέσα στην επόμενη δεκαετία, δεύτερο μετά από αυτόν της Κίνας, μειώνοντας σημαντικά τη φτώχεια.
Η χρεοκοπία του 2014 δεν έγινε λόγω ανάγκης, αφού η χώρα έχει τα κεφάλαια και τη διάθεση να πληρώσει το βιώσιμο χρέος της που βρίσκεται μόλις στο 44% επί του ΑΕΠ της.
Η χρεοκοπία επιβλήθηκε στην Αργεντινή από ένα δυσλειτουργικό παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ως εκ τούτου εναπόκειται τώρα στην Christina Fernandez και στον νεαρό υπουργό Οικονομικών, Axel Kiciloff να επινοήσουν ένα τολμηρό και εναλλακτικό μονοπάτι ανάπτυξης.
Θα έπρεπε να σταματήσουν να στοχεύουν στην επανένταξή τους στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές και αντ' αυτού να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη του παραγωγικού ιστού της χώρας στηριζόμενοι στη βοήθεια και τους πόρους του Νότου.
Στο μεταξύ, οι ευρύτερες επιπτώσεις για την διεθνή κοινότητα είναι εκτεταμένες.
Μια μικρή ομάδα αδίστακτων κερδοσκόπων έχει αξιοποιήσει το δικαιακό σύστημα των ΗΠΑ διαταράζοντας τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
Το νομικό σύστημα των ΗΠΑ και ο δικαστής Griesa αποδείχτηκαν εντελώς ανίκανοι από τη στιγμή που προσέφεραν στα «αρπακτικά» και τα «hold-outs» ένα ισχυρότατο κίνητρο για την μη αποδοχή αναδιαρθρωμένου χρέους.
Ωστόσο οι χώρες πρέπει να έχουν την δυνατότητα αναδιάρθρωσης του χρέους τους όπως ακριβώς κάνουν οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες.
Η νέα χρεοκοπία της Αργεντινής, πέρα από την προστασία των ζωτικών της συμφερόντων, αποτελεί και μια γενναία πράξη που μπορεί να επιτρέψει και σε άλλες χώρες να αντισταθούν στις επιθυμίες των δανειστών τους.
Τα μαθήματα για τις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης, και ιδιαίτερα για την Ελλάδα, είναι προφανή.
Είναι τώρα πολύ σημαντικό η Αργεντινή να έχει ευρεία υποστήριξη στην παρούσα μάχη.
* Ο Κώστας Λαπαβίτσας είναι καθηγητής οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Ειδικεύεται σε χρηματοπιστωτικά θέματα και στην ιαπωνική οικονομία και έχει δημοσιεύσει πλήθος επιστημονικών άρθρων στα αγγλικά, ιαπωνικά και ελληνικά.
Έχει διδάξει σε πανεπιστήμια της Ιαπωνίας, της Τουρκίας και αλλού, ενώ επίσης αρθρογραφεί στον ελληνικό και διεθνή Τύπο
ΠΗΓΗ. kourdistoportocali
Του Κώστα Λαπαβίτσα *
Για δεύτερη φορά σε μόλις μια δεκαετία η Αργεντινή κήρυξε στάση πληρωμών του χρέους της. Η πρώτη, το 2001, ήταν αποτέλεσμα των καταστροφικών οικονομικών πολιτικών που επέβαλλε στη χώρα από τη δεκαετία του 90 το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι άλλοι διεθνείς οργανισμοί.
Η σημερινή ήρθε μετά από μια πολυετή άνιση νομική μάχη ως απόρροια της χρεοκοπίας του 2001.
Μέσα από μια σειρά έντονα αμφιλεγόμενων κανονισμών ο Νεοϋορκέζος δικαστής Thomas Griesa επιχείρησε να επιβάλει στην Αργεντινή την πλήρη εκπλήρωση των αιτημάτων μιας ομάδας ομολογιούχων, γνωστοί και ως «vulture funds» (αρπακτικά κεφάλαια).
Αυτά τα «αρπακτικά funds» είναι τα πιο απεχθή τμήματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Συχνά δημιουργούνται με σκοπό να αγοράσουν το χρέος χωρών που βρίσκονται σε δύσκολη θέση σε χαμηλότατες τιμές και στη συνέχεια απαιτούν την πληρωμή του συνόλου τον ομολόγων που κατέχουν στην ονομαστική τους αξία χρησιμοποιώντας ως εργαλείο το δικαιακό σύστημα των ΗΠΑ ή του Ηνωμένου Βασιλείου προκειμένου να πετύχουν τους στόχους τους.
Στην περίπτωση της Αργεντινής τα «αρπακτικά» είναι η NML Capital και η EM Ltd που διαχειρίζονται αντίστοιχα οι δισεκατομμυριούχοι Paul Singer και Kenneth Dart που βρέθηκαν με ένα ελάχιστο μερίδιο του χρέους της χώρας μετά τις δύο αναδιαρθρώσεις που έγιναν το 2005 και το 2010.
Η Αργεντινή αντικατέστησε τα παλιά ομόλογα που είχαν εκδοθεί πριν από το 2001 με μια σειρά νέων ομολόγων με μικρότερη αξία (κατά μέσο όρο 40% χαμηλότερη) με καλύτερους όρους αποπληρωμής που συχνά συνδέονται με την αύξηση του ΑΕΠ της χώρας.
Οι αναδιαρθρώσεις έγιναν τελικά δεκτές από τους κατόχους σε ποσοστό άνω του 91% της αξίας των παλαιών ομολόγων. Το υπόλοιπο 9% βρίσκεται στα λεγόμενα «hod-outs», μεταξύ των οποίων είναι και τα «vulture funds».
Κατά την διάρκεια των αναδιαρθρώσεων αυτά τα «αρπακτικά» αγόρασαν ένα ελάχιστο τμήμα των παλαιών ομολόγων αξίας περίπου 1,5 δισ δολαρίων σε πολύ χαμηλές τιμές και στη συνέχεια επιδίωξαν να αναγκάσουν την Αργεντινή να τους εξοφλήσει στην ονομαστική αξία διασφαλίζοντας γιγάντια κέρδη που εκτιμούνται σε 1600%.
Τα «vulture funds» ξεκίνησαν μια αδυσώπητη νομική εκστρατεία όλα αυτά τα χρόνια μέχρι που ο δικαστής Griesa τους έδωσε μια εξαιρετική ευκαιρία να κερδίσουν τη μάχη κρίνοντας ότι η Αργεντινή δεν μπορεί να συνεχίσει τις πληρωμές στα νέα αναδιαρθρωμένα ομόλογα εκτός αν εξοφλήσει στο ακέραιο τους κατόχους των παλαιών.
Ο δικαστής απείλησε επίσης με κυρώσεις τις τράπεζες που θα συνεχίσουν τις πληρωμές για λογαριασμό της κυβέρνησης της Αργεντινής στους κατόχους αναδιαρθρωμένου χρέους. Το περίεργο είναι ότι ο δικαστής δεν φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει ότι περίπου το 70% του χρέους της Αργεντινής έχει αναδιαρθρωθεί σε πέσος και ευρώ και όχι σε δολάρια.
Η απόφασή του, η οποία επικυρώθηκε από τα ανώτερα δικαστήρια των ΗΠΑ, έχει υπονομεύσει την δικαιοδοσία των δικαστηρίων της Αργεντινής και της Βρετανίας για να μην αναφερθούμε στα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που βρέθηκαν σε μια απίστευτα δύσκολη θέση.
Ο δικαστής άφησε την Αργεντινή με βασικά μόνο δύο επιλογές.
Η πρώτη ήταν να ικανοποιήσει πλήρως τα «αρπακτικά» πληρώνοντας 1,5 δις δολάρια. Τελικά η χώρα θα έπρεπε να έρθει σε συμβιβασμό και με το υπόλοιπο 9% των «hold-outs» ανεβάζοντας έτσι το λογαριασμό περίπου στα 15 δις.
Ακόμα χειρότερα όμως, οι κάτοχοι του 91% των αναδιαρθρωμένων ομολόγων θα μπορούσαν να ζητήσουν ίδια μεταχείριση εξαιτίας ενός όρου που περιέχεται στα νέα συμβόλαια, προσθέτοντας έτσι ακόμα 120 δις δολαρίων στο σύνολο των απαιτήσεων.
Το κόστος δηλαδή θα ήταν απλά τεράστιο.
Η δεύτερη επιλογή ήταν να κηρύξει χρεοκοπία αναζητώντας αναδιάρθρωση του χρέους για μια ακόμα φορά.
Η Αργεντινή θα μπορούσε να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία με τα «vulture funds» και τα «hold-outs» αλλά κάτι τέτοιο θα άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο νομικών αγωγών από τους κατόχους των αναδιαρθρωμένων ομολόγων και θα αύξανε δραματικά τη δύναμη των «αρπακτικών».
Εναλλακτικά η Αργεντινή θα μπορούσε απλά να προσφέρει στους κατόχους ομολόγων ανταλλαγή με νέα που θα εκδίδονταν υπό το εγχώριο δίκαιο. Αν γινόταν κάτι τέτοιο το νέο χρέος θα ήταν προστατευμένο από κάθε επίθεση των «αρπακτικών».
Δεν αποτελεί έκπληξη που η Αργεντινή επέλεξε την χρεοκοπία.
Τώρα αναμένουμε να δούμε ποιο δρόμο θα ακολουθήσει σχετικά με την αναδιάρθρωση του χρέους της. Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η χρεοκοπία του 2001 ήταν φοβερά επιτυχημένη, αποδεσμεύοντας τη χώρα από τη μέγγενη του ΔΝΤ και της επιβαλλόμενης λιτότητας.
Η Αργεντινή σημείωσε αξιοσημείωτο ρυθμό ανάπτυξης μέσα στην επόμενη δεκαετία, δεύτερο μετά από αυτόν της Κίνας, μειώνοντας σημαντικά τη φτώχεια.
Η χρεοκοπία του 2014 δεν έγινε λόγω ανάγκης, αφού η χώρα έχει τα κεφάλαια και τη διάθεση να πληρώσει το βιώσιμο χρέος της που βρίσκεται μόλις στο 44% επί του ΑΕΠ της.
Η χρεοκοπία επιβλήθηκε στην Αργεντινή από ένα δυσλειτουργικό παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ως εκ τούτου εναπόκειται τώρα στην Christina Fernandez και στον νεαρό υπουργό Οικονομικών, Axel Kiciloff να επινοήσουν ένα τολμηρό και εναλλακτικό μονοπάτι ανάπτυξης.
Θα έπρεπε να σταματήσουν να στοχεύουν στην επανένταξή τους στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές και αντ' αυτού να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη του παραγωγικού ιστού της χώρας στηριζόμενοι στη βοήθεια και τους πόρους του Νότου.
Στο μεταξύ, οι ευρύτερες επιπτώσεις για την διεθνή κοινότητα είναι εκτεταμένες.
Μια μικρή ομάδα αδίστακτων κερδοσκόπων έχει αξιοποιήσει το δικαιακό σύστημα των ΗΠΑ διαταράζοντας τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
Το νομικό σύστημα των ΗΠΑ και ο δικαστής Griesa αποδείχτηκαν εντελώς ανίκανοι από τη στιγμή που προσέφεραν στα «αρπακτικά» και τα «hold-outs» ένα ισχυρότατο κίνητρο για την μη αποδοχή αναδιαρθρωμένου χρέους.
Ωστόσο οι χώρες πρέπει να έχουν την δυνατότητα αναδιάρθρωσης του χρέους τους όπως ακριβώς κάνουν οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες.
Η νέα χρεοκοπία της Αργεντινής, πέρα από την προστασία των ζωτικών της συμφερόντων, αποτελεί και μια γενναία πράξη που μπορεί να επιτρέψει και σε άλλες χώρες να αντισταθούν στις επιθυμίες των δανειστών τους.
Τα μαθήματα για τις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης, και ιδιαίτερα για την Ελλάδα, είναι προφανή.
Είναι τώρα πολύ σημαντικό η Αργεντινή να έχει ευρεία υποστήριξη στην παρούσα μάχη.
* Ο Κώστας Λαπαβίτσας είναι καθηγητής οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Ειδικεύεται σε χρηματοπιστωτικά θέματα και στην ιαπωνική οικονομία και έχει δημοσιεύσει πλήθος επιστημονικών άρθρων στα αγγλικά, ιαπωνικά και ελληνικά.
Έχει διδάξει σε πανεπιστήμια της Ιαπωνίας, της Τουρκίας και αλλού, ενώ επίσης αρθρογραφεί στον ελληνικό και διεθνή Τύπο
ΠΗΓΗ. kourdistoportocali
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου