Θεραπεύοντας τη στηθάγχη

ΠΕΜΠΤΗ 30-10-2014

Η στηθάγχη είναι ο πόνος στο στήθος που προκαλείται από την ανεπαρκή παροχή οξυγόνου στον καρδιακό μυ. 
Συνήθως εκδηλώνεται μετά τη σωματική καταπόνηση και υποχωρεί όταν ο ασθενής ξεκουραστεί για λίγο.

Η ασταθής στηθάγχη είναι η ραγδαία επιδεινούμενη στηθάγχη, κατά την οποία ο ασθενής πονάει ακόμα και όταν ξεκουράζεται. Η ασταθής στηθάγχη ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη επικείμενου εμφράγματος. 

 

O στόχος του γιατρού, όταν συστήνει μια θεραπεία για τη στηθάγχη, είναι να αυξήσει την ποσότητα της φυσικής δραστηριότητας που μπορεί να εκτελέσει ο ασθενής πριν αναπτύξει πόνο και/ή να καταπραΰνει τον πόνο όταν αυτός έχει αρχίσει. 

Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική, μη χειρουργική (αγγειοπλαστική) ή χειρουργική.

Βασικά Σημεία που αξίζει να θυμάστε

• Η τρινιτρική γλυκερίνη, που λαμβάνεται με μορφή υπογλώσσιου χαπιού ή σπρέι, καταπραΰνει γρήγορα τη στηθάγχη. Oι ασθενείς πρέπει να έχουν πάντοτε το φάρμακο μαζί τους.
• Πέρα από τα νιτρώδη υπάρχουν και άλλα, πολύ αποτελεσματικά φάρμακα για τον έλεγχο της στηθάγχης (όπως οι βήτα-αναστολείς και οι αναστολείς διαύλου ασβεστίου), που λαμβάνονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό.
• Η αγγειοπλαστική με μπαλονάκι είναι μία τεχνική κατά την οποία διαστέλλεται μια αποφραγμένη αρτηρία με ένα μπαλονάκι που φουσκώνει υπό υψηλή πίεση. Η μέθοδος είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ορισμένες περιπτώσεις.
• Η εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως (μπάι πας) είναι πολύ αποτελεσματική στην καταπράυνση της στηθάγχης και είναι ιδιαιτέρως κατάλληλη για τις πιο προχωρημένες μορφές της νόσου.

 

Προειδοποίηση ΑΝ O ΠOΝOΣ ΣΤO ΣΤΗΘOΣ ΔΕΝ ΥΠOΧΩΡΗΣΕΙ 10 ΛΕΠΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΔOΣΗΣ ΤΗΣ ΤΡΙΝΙΤΡΙΚΗΣ ΓΛΥΚΕΡΙΝΗΣ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΑΜΕΣΩΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΒOΗΘΕΙΑ.

 

Φαρμακευτικές θεραπείες

Η φαρμακευτική αγωγή είναι αυτή που συνήθως συνιστάται πρώτη. Τα φάρμακα μειώνουν την ποσότητα του οξυγόνου που χρειάζεται ο καρδιακός μυς, αυξάνουν την παροχή αίματος στην καρδιά ή κάνουν και τα δύο. 

 

Όποια θεραπεία και αν σας συστήσει ο γιατρός, είναι σημαντικό να συνεργασθείτε μαζί του. Πρέπει να παίρνετε τα φάρμακά σας όπως σας έχει πει - συνήθως αυτό σημαίνει μία ή δύο φορές την ημέρα. 

 

Πρέπει ακόμη να κάνετε προσαρμογές στον τρόπο ζωής σας. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα κόψετε το κάπνισμα, θα χάσετε βάρος και θα ασκείστε περισσότερο.

Νιτρώδη

Νιτρώδη σε διάφορες μορφές χρησιμοποιούνται εδώ και έναν αιώνα για τη θεραπεία της στηθάγχης και είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνότερα για την καταπράυνση του πόνου αυτού. 

 

Η τρινιτρική γλυκερίνη απορροφάται πολύ γρήγορα από το τοίχωμα του στόματος και λαμβάνεται είτε ως υπογλώσσιο χάπι είτε σε μορφή σπρέι. Το φάρμακο αυτό διαστέλλει τις στεφανιαίες αρτηρίες και έτσι βελτιώνει τη ροή αίματος στον καρδιακό μυ, σε περιοχές όπου οι στεφανιαίες αρτηρίες έχουν στένωση. 

 

Τα νιτρώδη διαστέλλουν επίσης τις αρτηρίες και τις φλέβες σε όλο το σώμα, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως σε ιλίγγους και πονοκεφάλους. 

Αν παρουσιάσετε ίλιγγο ύστερα από χρήση τρινιτρικής γλυκερίνης, καθίστε ή ξαπλώστε για λίγα λεπτά και θα αισθανθείτε καλύτερα. 

 

O πονοκέφαλος που συχνά εκδηλώνεται μετά τη λήψη της τρινιτρικής γλυκερίνης προκαλείται από τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλο. Συνήθως αναπτύσσεται μέσα σε 1-2 λεπτά από τη λήψη του φαρμάκου και υποχωρεί γρήγορα, αν βγάλετε το υπογλώσσιο χάπι από το στόμα σας.

Oι ασθενείς συχνά διαπιστώνουν ότι ο πόνος της στηθάγχης αρχίζει να υποχωρεί, καθώς εκδηλώνεται ο πονοκέφαλος. 

 

Oι ασθενείς με στηθάγχη πρέπει πάντοτε να έχουν τα χάπια ή τα σπρέι τρινιτρικής γλυκερίνης μαζί τους, μην τυχόν και παρουσιάσουν αιφνιδίως στηθάγχη. 

 

Εντούτοις, εάν έχετε ανοίξει ένα κουτί χαπιών αλλά δεν τα έχετε χρησιμοποιήσει για αρκετό καιρό, ρίξτε μια ματιά στην ημερομηνία λήξεως πριν τα πάρετε - τα υπογλώσσια χάπια τρινιτρικής γλυκερίνης παύουν να είναι αποτελεσματικά έξι μήνες μετά το άνοιγμα της συσκευασίας.

Η τρινιτρική γλυκερίνη επιδρά πολύ γρήγορα, και αν ο πόνος δεν έχει υποχωρήσει μέσα σε πέντε λεπτά από τη λήψη του χαπιού, η κατάσταση μπορεί να εξελίσσεται σε κάτι πιο σοβαρό. 

O γιατρός σας θα σας έχει συστήσει πιθανότατα να περιμένετε για πέντε λεπτά και αν δεν δείτε βελτίωση της καταστάσεώς σας, να πάρετε άλλο ένα χάπι. 

 

Τα νιτρώδη θα μπορούσαν να ληφθούν ως απλά χάπια, αλλά δεν απορροφώνται τόσο καλά από το στομάχι, γι' αυτό και επινοήθηκαν τα υπογλώσσια χάπια και τα σπρέι. 

 

Αλλες πιο ειδικές μορφές τους είναι ένα δισκίο μακράς δράσεως, το οποίο μπορεί να αφεθεί επί αρκετές ώρες μεταξύ των ούλων και των παρειών (παρειακό νιτρώδες). Υπάρχει επίσης και ένα δερματικό αυτοκόλλητο επίθεμα που περιέχει τρινιτρική γλυκερίνη. 

 

Πρόκειται για ένα διάφανο αυτοκόλλητο, το οποίο περιέχει το φάρμακο, που απορροφάται αργά από το δέρμα. 

Oι ασθενείς φορούν το επίθεμα για 18 ώρες περίπου και το βγάζουν το βράδυ. 

O γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει διάφορα νιτρώδη, για να διαπιστώσει ποιο σας ταιριάζει καλύτερα.

Βήτα-αναστολείς

Oι βήτα-αναστολείς είναι μια ομάδα φαρμάκων, τα οποία επινοήθηκαν πριν από 30 χρόνια και αποτέλεσαν σημαντική εξέλιξη στη θεραπεία της στηθάγχης. 

Oνομάζονται βήτα-αναστολείς επειδή εμποδίζουν την επίδραση της αδρεναλίνης στους επονομαζόμενους β-υποδοχείς της καρδιάς, των πνευμόνων και των αιμοφόρων αγγείων. 

 

Τα φάρμακα αυτά επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθμό και μειώνουν την αρτηριακή πίεση, κυρίως κατά τη διάρκεια της ασκήσεως, βοηθώντας έτσι την καρδιά να επιτελεί περισσότερο έργο πριν αναπτυχθεί η στηθάγχη. 

 

 Oι ασθενείς με στηθάγχη συνήθως διαπιστώνουν ότι μπορούν να βαδίσουν περισσότερο απ' όσο πριν και ότι χρειάζονται λιγότερο συχνά τα νιτρώδη φάρμακά τους. 

Μερικές φορές διαπιστώνουν ότι η στηθάγχη τους έχει υποχωρήσει εντελώς, αν και πιθανώς θα εκδηλωνόταν αν είχαν ασκηθεί πιο σκληρά.

Δυστυχώς, οι βήτα-αναστολείς δεν είναι κατάλληλοι για όλους τους ασθενείς. 

Δεν μπορούν να χορηγηθούν σε πάσχοντες από βρογχίτιδα ή άσθμα, διότι ενδέχεται να δυσχεράνουν ακόμα περισσότερο την αναπνοή. 

 

Αλλες πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειές τους είναι τα κρύα χέρια και πόδια, οι πόνοι στους μυς των ποδιών κατά τη βάδιση, η κόπωση και, μερικές φορές, η ανικανότητα. 

 

Σήμερα, πάντως, κυκλοφορούν περισσότεροι από 12 διαφορετικοί βήτα-αναστολείς και συχνά οι ασθενείς βρίσκουν έναν αναστολέα που τους ταιριάζει καλύτερα από τους άλλους.

Αναστολείς των διαύλων ασβεστίου

Oι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου επιβραδύνουν τον ρυθμό με τον οποίο το ασβέστιο εισέρχεται στα σωματικά κύτταρα, κυρίως στα κύτταρα της καρδιάς και των τοιχωμάτων των αγγείων. Τα φάρμακα αυτά αναπτύχθηκαν την τελευταία 20ετία. 

 

Η δράση τους μοιάζει με αυτή των νιτρωδών, καθώς διαστέλλουν τις στεφανιαίες αρτηρίες και βελτιώνουν τη ροή αίματος στον καρδιακό μυ. 

Όπως οι βήτα-αναστολείς, εξάλλου, αυξάνουν τον βαθμό της σωματικής καταπονήσεως που μπορείτε να αντέξετε πριν αναπτυχθεί η στηθάγχη, αν και δεν επιβραδύνουν τον καρδιακό παλμό. 

 

Επειδή έχουν διαφορετικό μηχανισμό δράσεως από τα νιτρώδη και τους βήτα-αναστολείς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε συνδυασμό με αυτά τα φάρμακα. 

Oι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειές τους είναι οι ίλιγγοι και ο πονοκέφαλος. 

Μπορεί, επίσης, να προκαλέσουν οίδημα των αστραγάλων και δυσκοιλιότητα.

Ασπιρίνη

Η ασπιρίνη πρέπει να λαμβάνεται απ' όλους τους ασθενείς με στηθάγχη, υπό την προϋπόθεση ότι δεν τους δημιουργεί πεπτικά προβλήματα. 

Επιδρά «αραιώνοντας» το αίμα (αιμολυτική δράση), ώστε να μη δημιουργεί θρόμβους τόσο εύκολα.

 

Oι ασθενείς με στηθάγχη κινδυνεύουν να αναπτύξουν θρόμβους αίματος, που θα φθάσουν έως τις στενωμένες στεφανιαίες αρτηρίες και θα προκαλέσουν έμφραγμα. 

Μειώνοντας τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων, η ασπιρίνη μειώνει τον κίνδυνο αναπτύξεως εμφράγματος. 

 

Η ποσότητα της ασπιρίνης που χρειάζεται είναι 75-100 mgr την ημέρα - περίπου το ένα τέταρτο του δισκίου μιας κοινής ασπιρίνης. 

 

Σ' αυτές τις δόσεις οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σπάνιες, αλλά υπάρχουν ασθενείς με αλλεργία στην ασπιρίνη (συχνά πρόκειται για ασθενείς με άσθμα) ή ασθενείς που αναπτύσσουν δυσπεψία εξαιτίας της, γι' αυτό και δεν μπορούν να την λαμβάνουν. 

 

Ένα νέο φάρμακο, η κλοπιδογρέλη, μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική λύση.

Αλλα φάρμακα

Για τη θεραπεία της στηθάγχης επινοούνται διαρκώς νέα φάρμακα και ο γιατρός σας μπορεί να επιλέξει κάποιο από αυτά για εσάς, είτε διότι τα άλλα δεν σας ωφέλησαν, είτε διότι είχαν ανεπιθύμητες ενέργειες. 

 

Η νικορανδίλη είναι ένα από αυτά τα νέου τύπου φάρμακα. Η ουσία αυτή δρα με παρόμοιο τρόπο με τα νιτρώδη και τους αναστολείς των διαύλων ασβεστίου, διαστέλλοντας τις στεφανιαίες αρτηρίες. 

 

Έχει, ωστόσο, διαφορετικό μηχανισμό δράσεως και μπορεί να επιδράσει σε ασθενείς που δεν ωφελήθηκαν από τα νιτρώδη. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο γιατρός χορηγεί βαρφαρίνη, ένα φάρμακο που «αραιώνει» το αίμα περισσότερο και από την ασπιρίνη. 

 

Το φάρμακο αυτό μειώνει, όπως η ασπιρίνη, τον κίνδυνο εμφράγματος και μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της στηθάγχης.

Χειρουργικές θεραπείες

Σε καμία περίπτωση δεν χρειάζονται όλοι οι ασθενείς με στηθάγχη εγχείρηση. Όταν, όμως, τα συμπτώματά τους δεν μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο με τα φάρμακα, τα αποτελέσματα της χειρουργικής αντιμετωπίσεως μπορεί να είναι θεαματικά. 

 

Υπάρχουν πολλές χειρουργικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της ροής του αίματος, είτε παρακάμπτοντας τις αρτηρίες (εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως ή μπάι πας) είτε διαστέλλοντάς τες (αγγειοπλαστική με μπαλονάκι). 

 

Παρ' ότι και οι δύο μέθοδοι έχουν καλά αποτελέσματα, δεν αποτελούν «θεραπεία», με την έννοια ότι δεν διορθώνουν το βασικό πρόβλημα που είναι η στένωση των στεφανιαίων αρτηριών. 

 

Και σε περίπτωση εγχειρήσεως είναι απαραίτητο να λάβετε όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποτρέψετε τη φθορά των αρτηριών, είτε αυτό σημαίνει ότι θα κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας (λ.χ., θα σταματήσετε να καπνίζετε) είτε ότι θα παίρνετε φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη είτε ότι θα κάνετε και τα δύο.

Αγγειοπλαστική με μπαλονάκι

Η αγγειοπλαστική χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν από 20 χρόνια και προκαλεί τη διαστολή των αποφραγμένων τμημάτων των αγγείων, ώστε να βελτιωθεί η ροή του αίματος. Η αγγειοπλαστική είναι πολύ πιο γρήγορη και εύκολη απ' όσο η εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο αξιόπιστη. 

 

Κατά την αγγειοπλαστική, ένα μακρύ, λεπτό μπαλονάκι εισάγεται στην στενωμένη περιοχή του αγγείου, με τη βοήθεια ενός πολύ λεπτού «καλωδίου-οδηγού». Στη συνέχεια, το μπαλονάκι φουσκώνει υπό υψηλή πίεση και «σπρώχνει» εκ των έσω το τοίχωμα της αρτηρίας, το οποίο και διαστέλλει. 

 

Συχνά, αποκολλά από αυτό και τα λιπώδη ιζήματα που προκαλούν τη στένωση. Όταν, στη συνέχεια, οι γιατροί ξεφουσκώσουν και αφαιρέσουν το μπαλονάκι, η αρτηρία παραμένει ανοιχτή. 

 

Το πρόβλημα της αγγειοπλαστικής με μπαλονάκι είναι ότι η στένωση υποτροπιάζει, σε έναν στους τέσσερις ασθενείς, μέσα σε λίγες εβδομάδες ή λίγους μήνες - είτε επειδή η αρτηρία δεν είχε διασταλεί αρκετά είτε διότι αναπτύσσεται φλεγμονή και τα λιπώδη ιζήματα συσσωρεύονται εκ νέου. Αν συμβεί αυτό, μια δεύτερη αγγειοπλαστική μπορεί να επιτύχει.

Η αγγειοπλαστική εξελίχθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια με τη χρήση των στεφανιαίων στεντ. 

 

Τα στεντ είναι ειδικά μεταλλικά πλέγματα σωληνοειδούς μορφής, τα οποία τοποθετούνται γύρω από το μπαλονάκι και, καθώς αυτό φουσκώνει, τεντώνονται μαζί με την αρτηρία και μένουν εκεί για να την διατηρήσουν ανοιχτή όταν αυτό αφαιρεθεί. 

 

Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο κίνδυνος υποτροπής της στενώσεως. Δυστυχώς, αυτή η πολλά υποσχόμενη νέα τεχνική δεν είναι κατάλληλη για όλους τους ασθενείς. 

 

Είναι καλύτερη για ασθενείς με μία ή δύο περιοχές στενώσεως σε μεγάλες αρτηρίες, ενώ δεν προσφέρει πολλά σε όσους έχουν πολλές μικρές στενωμένες περιοχές ή στένωση και στις τρεις βασικές στεφανιαίες αρτηρίες. 

 

Σε τέτοιες περιπτώσεις, η εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως είναι μακροπρόθεσμα η καλύτερη λύση.

Κάνοντας αγγειοπλαστική

Η επέμβαση γίνεται συνήθως με μονοήμερη νοσηλεία του ασθενούς - εισάγεστε στο νοσοκομείο το πρωί και επιστρέφετε σπίτι την επόμενη ημέρα. Από την πλευρά του ασθενούς, η διαδικασία είναι ακριβώς η ίδια με το στεφανιαιογράφημα. 

 

Ένα ξεφούσκωτο μπαλονάκι οδηγείται, με τη βοήθεια ενός λεπτού καλωδίου-οδηγού, στη στενωμένη περιοχή του αγγείου, και κατόπιν φουσκώνει.

Στη συνέχεια αφαιρείται - και εσείς δεν αισθάνεστε τίποτε απ' όλα αυτά. 

 

Υπάρχει, όμως, ενδεχόμενο να αναπτύξετε κάποιον πόνο στο στήθος κατά τη διάρκεια της επεμβάσεως. Υπάρχουν, ακόμη, 1%-2% πιθανότητες να προκαλέσει πλήρη απόφραξη η αγγειοπλαστική και να χρειασθεί ο ασθενής επείγουσα εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως. 

 

Τις περισσότερες φορές που συμβαίνει αυτό, ο ασθενής επιστρέφει στις φυσιολογικές του δραστηριότητες σε μία εβδομάδα. 

Η αγγειοπλαστική μπορεί να επαναληφθεί περισσότερες από μία φορές, αν αυτό είναι αναγκαίο.

Εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως (bypass)

Η εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προόδους στη θεραπεία της στηθάγχης. 

 

Η ονομασία της προέρχεται από τον στόχο της επεμβάσεως, που είναι να παρακαμφθούν οι αποφράξεις των στεφανιαίων αρτηριών με τη βοήθεια αγγειακών μοσχευμάτων που λαμβάνονται από το θωρακικό τοίχωμα ή από τα πόδια. 

 

Το πιθανότερο είναι ότι γνωρίζετε την επέμβαση ως «μπάι πας» - αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιείται συνήθως. Όταν πρωτοεφαρμόσθηκε η επέμβαση, οι χειρουργοί χρησιμοποιούσαν φλεβικά μοσχεύματα από τα πόδια των ασθενών. 

 

Τα μοσχεύματα ήσαν τμήματα φλεβών μήκους 10-13 εκατοστών του μέτρου, τα οποία ράβονταν μεταξύ των αποφραγμένων στεφανιαίων αρτηριών και της αορτής (της κύριας αρτηρίας που αρχίζει από την καρδιά και διακλαδίζεται για να φθάσει σε όλο το σώμα).

Την τελευταία 10ετία, οι τεχνικές έχουν αλλάξει και, όταν αυτό είναι δυνατόν, οι χειρουργοί χρησιμοποιούν μικρές αρτηρίες αντί για φλεβικά μοσχεύματα. 

Τα μακροχρόνια αποτελέσματα της χρήσεως αρτηριακών μοσχευμάτων φαίνεται να είναι καλύτερα, διότι οι φλέβες δεν μπορούν να αντέξουν τις πιέσεις που φυσιολογικά παρατηρούνται στις στεφανιαίες αρτηρίες. 

 

Oι δύο συχνότερα χρησιμοποιούμενες αρτηρίες είναι οι έσω μαστικές, που βρίσκονται πίσω από το στέρνο. Oι αρτηρίες αυτές μπορούν να ενωθούν με τη δεξιά ή την αριστερή στεφανιαία αρτηρία. 

 

Oι χειρουργοί χρησιμοποιούν τα τελευταία χρόνια και αρτηρίες από το στομάχι ή από το χέρι - και αυτές έχουν μεγαλύτερη αντοχή από τα φλεβικά μοσχεύματα. 

 

Επειδή, πάντως, οι μεγάλες εγχειρήσεις καρδιάς δεν είναι άμοιρες κινδύνων, η εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως δεν συνιστάται στους περισσότερους ασθενείς με ήπια στηθάγχη. 

 

Ωστόσο, ορισμένοι ασθενείς με ήπια συμπτώματα υποβάλλονται σ' αυτήν, διότι αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως εμφράγματος. 

Αυτό συνήθως γίνεται, όταν η στεφανιαιογραφία αποκαλύψει πρόβλημα και στις τρεις βασικές στεφανιαίες αρτηρίες.

Oρισμένοι ασθενείς εξακολουθούν να έχουν στηθάγχη μετά την εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως, επειδή δεν κατέστη δυνατόν να παρακαμφθούν όλες οι στενώσεις. 

 

Η παράκαμψη όλων των κύριων στεφανιαίων αρτηριών μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος, αλλά μερικές από τις αρτηρίες αυτές είναι πολύ μικρές για να χειρουργηθούν, και έτσι μπορεί να αναπτύσσεται ήπια στηθάγχη, η οποία όμως συνήθως ελέγχεται με φάρμακα. 

 

Δυστυχώς, τα νέα αιμοφόρα αγγεία δεν θα διαρκέσουν για πάντα και, αν στενέψουν ή αποφραχθούν, μπορεί να χρειασθεί δεύτερη εγχείρηση. 

 

Η δεύτερη εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως μπορεί να είναι πιο επικίνδυνη από την πρώτη, αλλά με τη χρήση της νέας τεχνικής με τις μαστικές αρτηρίες τα μακροχρόνια αποτελέσματα είναι εξίσου καλά με αυτά της πρώτης ή ακόμα καλύτερα.

Κάνοντας εγχείρηση στεφανιαίας παρακάμψεως

O ασθενής συνήθως εισάγεται στο νοσοκομείο 1-2 ημέρες πριν από την εγχείρηση, για να υποβληθεί σε τελικές εξετάσεις και αξιολόγηση. 

 

Την ημέρα της εγχειρήσεως, ο ασθενής υποβάλλεται σε ολική αναισθησία και μετά την επέμβαση μεταφέρεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. 

Είναι πιθανόν να συνδεθεί με αναπνευστήρα - μία συσκευή που αναπνέει αντί γι' αυτόν. 

Τις πρώτες 24 ώρες μετά την επέμβαση, ο ασθενής είναι συνδεδεμένος με ποικίλες συσκευές παρακολουθήσεως διαφόρων δεικτών της υγείας του. 

Τη δεύτερη ημέρα, οι περισσότεροι ασθενείς αποσυνδέονται από τα μηχανήματα και μεταφέρονται στους απλούς θαλάμους νοσηλείας. 

 

Ύστερα από 5-10 ημέρες ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι, και 6-8 εβδομάδες αργότερα μπορεί να εκτελεί τις περισσότερες από τις καθημερινές δραστηριότητές του. 

 

Με άλλα λόγια μπορεί να οδηγεί, να εργασθεί (αρκεί να μην ασχολείται με βαριές χειρωνακτικές εργασίες) και να ανακτήσει την ερωτική του ζωή.

 

 

ΠΗΓΗ. in.gr