«Το νερό δεν είναι πουκάμισο ή τηλεόραση. Χωρίς αυτό, πεθαίνεις»

 

Το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη για το νερό, το οποίο έρχεται προς ψήφιση στη βουλή την ερχόμενη εβδομάδα, ακυρώνει αποφάσεις του ΣτΕ

και αντιβαίνει στο Σύνταγμα, υποστηρίζει μιλώντας στο tvxs.gr ο Γιώργος Αυγερόπουλος. 

Της Φωτεινής Λαμπρίδη

Ο καλός συνάδελφος, γνωρίζει σε βάθος το θέμα καθώς έχει κάνει εκτεταμένη έρευνα γύρω από τα τραγικά αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης του νερού διεθνώς στο ντοκιμαντέρ  του «Μέχρι την τελευταία σταγόνα». Στη συνέντευξη που ακολουθεί, επισημαίνει με ποιον τρόπο ανοίγει ο δρόμος προς την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου αγαθού, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για όσα θα έρθουν αν υπερψηφιστεί το νομοσχέδιο και διερωτάται με νόημα:

«Σύμφωνα με το Σύνταγμα αλλά και με τις αποφάσεις του ΣτΕ, στον τομέα της υδροδότησης της χώρας δεν νοείται ούτε η ύπαρξη αγοράς, ούτε η δραστηριοποίηση κερδοσκοπικών επιχειρήσεων, ώστε να απαιτείται η ρύθμισή τους από Ανεξάρτητη Αρχή....Για κάτι που δεν πουλιέται, το νερό, οι δημόσιες υπηρεσίες ύδρευσης, η κυβέρνηση φτιάχνει Αγορά και βάζει και ρυθμιστή της αγοράς! Και ας μη πουλιέται τίποτα. Και οι ίδιοι ορκίζονται πως δεν πωλείται τίποτα. Για ποιο λόγο λοιπόν φτιάχνεται η αγορά;»

Το νομοσχέδιο που φέρνει προς ψήφιση η κυβέρνηση ανοίγει τελικά την πόρτα στην ιδιωτικοποίηση του νερού και με ποιον τρόπο;

Όσοι παρακολουθούμε στενά τις απόπειρες ιδιωτικοποίησης των δημόσιων εταιρειών ύδρευσης στην Ελλάδα, πιστεύουμε πως είναι άλλη μια προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Ίσως μια από τις πιο σημαντικές. Αλλά για να καταλάβει ο κόσμος αυτό το πολύπλοκο και συνάμα τόσο κρίσιμο ζήτημα, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Σε όλα τα μνημόνια που υπέγραψε από το 2011 και μετά η Ελλάδα κατά την περίοδο της κρίσης, υπήρχε όρος περί ιδιωτικοποίησης των εταιρειών ύδρευσης και σύσταση μιας Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων που θα επιβλέπει τη νέα αγορά.

Ωστόσο το Συμβούλιο της Επικρατείας με διαδοχικές αποφάσεις του, έκρινε πως κάτι τέτοιο είναι απολύτως παράνομο και αντισυνταγματικό, καθώς το Σύνταγμά μας προβλέπει πως οι εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης υπόκεινται στον ευθύ και αποτελεσματικό έλεγχο του Δημοσίου, δια της κατοχής τουλάχιστον της πλειοψηφίας του μετοχικού τους κεφαλαίου. 

Το ΣτΕ μάλιστα αναγνωρίζοντας τη ζωτική σημασία του νερού και την διαφοροποίησή του από κάθε άλλο «προϊόν» της αγοράς, ακύρωσε πρόσφατα ως παράνομη και αντισυνταγματική την ένταξη της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο.

Πως αντέδρασε η κυβέρνηση; 

Ακύρωσε με νόμο την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας! Με άλλα λόγια ενώ η δικαιοσύνη απεφάνθη πως οι εταιρείες ύδρευσης θα πρέπει να παραμείνουν σε δημόσιο έλεγχο γιατί έτσι ορίζει το σύνταγμα της χώρας, η κυβέρνηση απλώς την αγνόησε, την ακύρωσε, και συνεχίζει να έχει τις εταιρείες ύδρευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης προς πώληση σε ιδιώτες. 

Εδώ φυσικά προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με το κράτος δικαίου στη Ελλάδα και τη διάκριση εξουσιών. Μπορούν  κυβερνήσεις να εφαρμόζουν επιλεκτικά  δικαστικές αποφάσεις κατά την αρεσκεία τους;

Είναι η ιδεοληψία της νεοφιλελεύθερισμού ότι «το κράτος δεν πρέπει να έχει ούτε περίπτερο», όπως μου έλεγε ο  Άδωνις Γεωργιάδης και η Μιράντα Ξαφά, ισχυρότερο από το Σύνταγμα της χώρας;

Και ενώ λοιπόν οι νομικές ομάδες που υπερασπίζονται το νερό τρέχουν να υποβάλλουν αίτηση συμμόρφωσης, να υποχρεώσουν δηλαδή με δικαστική απόφαση την κυβέρνηση να εφαρμόσει την απόφαση του ΣτΕ (!), η κυβέρνηση προχωρά ακόμα πιο πέρα: Κατεβάζει νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο οι κρατικές αρμοδιότητες ρύθμισης και ελέγχου όλων των φορέων παροχής της δημόσιας υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας αφαιρούνται από το αρμόδιο Υπουργείο και ανατίθενται στην ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), που μετονομάζεται σε «Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων».

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει την Αγορά Νερού. Μια Αγορά που το Σύνταγμα ρητώς απαγορεύει. Και εξηγούμαι:

Αποστολή και λόγος ίδρυσης της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας είναι η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς ενέργειας και η διασφάλιση των αρχών του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό. 

Υπάρχουν και άλλες υπηρεσίες που έχουν περιέλθει στον χώρο της αγοράς όπως οι ταχυδρομικές υπηρεσίες, επιβατικές μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, και για όλες υπάρχει μια ρυθμιστική αρχή που διέπει την αγορά. Δεδομένου, όμως, ότι η δημόσια υπηρεσία ύδρευσης και αποχέτευσης, ούτε έχει, ούτε επιτρέπεται να ιδιωτικοποιηθεί, η υπαγωγή της στη ρυθμιστική αρμοδιότητα της ΡΑΕ είναι ασύμβατη.

Γιατί είναι ασύμβατη;

Γιατί σύμφωνα με το Σύνταγμα αλλά και με τις αποφάσεις του ΣτΕ, στον τομέα της υδροδότησης της χώρας δεν νοείται ούτε η ύπαρξη αγοράς, ούτε η δραστηριοποίηση κερδοσκοπικών επιχειρήσεων, ώστε να απαιτείται η ρύθμισή τους από Ανεξάρτητη Αρχή.

Και μπορεί ο υπουργός να διαρρηγνύει τα ιμάτιά του ότι το νερό δεν θα ιδιωτικοποιηθεί όμως με μια προσεκτική ανάγνωση διαπιστώνει κανείς πως ολόκληρο το νομοσχέδιο είναι γραμμένο με «ανοιχτή διατύπωση» και ορολογία τέτοια που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί αν αποφασιστεί ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών.

Για παράδειγμα υπάρχουν συνεχείς γενικές αναφορές σε «παροχή υπηρεσιών ύδρευσης», ότι η ΡΑΕ «παρακολουθεί και εποπτεύει την ορθή εφαρμογή συμβάσεων παραχώρησης υπηρεσιών ύδατος σε τρίτους» ή ότι η ΡΑΕ θα «πιστοποιεί τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος».

Προκύπτουν αρκετά ερωτήματα όπως αντιλαμβάνεστε. Όπως για παράδειγμα: Το νομοσχέδιο εννοεί τις ήδη υπάρχουσες δημόσιες εταιρείες ύδρευσης, ή μήπως η ΡΑΕ θα πιστοποιεί τους νέους ιδιωτικούς παρόχους που θα φέρει η κυβέρνηση και στο νερό, σε αντίθεση με όσα έχουν κριθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο της Χώρας, παρουσιάζοντάς το ως απόφαση της ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής και όχι της κυβέρνησης, αποφεύγοντας έτσι και το όποιο πολιτικό κόστος;

Για κάτι που δεν πουλιέται, το νερό, οι δημόσιες υπηρεσίες ύδρευσης, η κυβέρνηση φτιάχνει Αγορά και βάζει και ρυθμιστή της αγοράς! Και ας μη πουλιέται τίποτα. Και οι ίδιοι ορκίζονται πως δεν πωλείται τίποτα. Για ποιο λόγο λοιπόν φτιάχνεται η αγορά;

Ναι, αλλά η ΡΑΕ δεν είναι μια δημόσια αρχή; Δεν εξακολουθούν δηλαδή η εταιρείες ύδρευσης να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του δημοσίου όπως απαιτεί το Σύνταγμα;

Σύμφωνα με την τέως αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας κα. Μαρία Καραμανόφ, έναν άνθρωπο που ξέρει όσο λίγοι το νομικό σκέλος του θέματος του νερού στην Ελλάδα, η ΡΑΕ (όπως άλλωστε όλες οι ρυθμιστικές αρχές) δεν υπάγεται ούτε καν στην εποπτεία του Δημοσίου, έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες και οι πράξεις της είναι εκτελεστές χωρίς να υπόκεινται σε κανενός είδους έλεγχο νομιμότητος ή σκοπιμότητος από τον αρμόδιο Υπουργό. 

Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον δημόσιο έλεγχο του νερού ως κοινωφελές αγαθό που απαιτεί η νομολογία του ΣτΕ για τις υπηρεσίες υδροδότησης και αποχέτευσης, δεδομένου ότι είναι εξ ορισμού προορισμένη και οργανωμένη ώστε να ρυθμίζει τα ζητήματα που ανακύπτουν στον χώρο της αγοράς και του ανταγωνισμού σύμφωνα με το πνεύμα και τους κανόνες που διέπουν τα πεδία αυτά.

Αυτός ο ανταγωνισμός στον χώρο της αγοράς αποτυπώνεται και στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο: Για παράδειγμα προβλέπεται ότι η ΡΑΕ επιλύει «διαφορές µεταξύ προσώπων που δραστηριοποιούνται στον τοµέα της παροχής υπηρεσιών ύδατος», καθώς και «διαφορές µεταξύ των πελατών/καταναλωτών και των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, καθώς και µεταξύ παρόχων». Είναι σαφές πιστεύω ότι εδώ έχουμε διατυπώσεις που περιγράφουν μια αγορά και μάλιστα μια ανταγωνιστική αγορά, παρά μια δημόσια διαχείριση για ένα κοινωφελή ζωτικό πόρο όπως είναι το νερό.

Η έρευνά σας έχει στοιχειοθετήσει το πόσο καταστροφική είναι μια τέτοια πολιτική. Σταχυολογείστε μας τους βασικούς λόγους που στηρίζουν αυτή την άποψη

Αύξηση τιμολογίων και υψηλότερο κόστος για τους καταναλωτές, μείωση της ποιότητας του νερού, ελλιπής συντήρηση, περικοπές σε επενδύσεις, περιορισμένη διαφάνεια και συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη διαχείριση του νερού, ανισότητα στην πρόσβαση στο νερό. Θα πρέπει η κοινωνία μας να σκεφτεί πολύ σοβαρά αν θα ήθελε να παραδώσει αυτό τον ζωτικό πόρο στα χέρια πολυεθνικών που σκοπός της λειτουργίας τους είναι να βγάζουν κέρδη.

Το νερό δεν είναι σαν ένα πουκάμισο, ένα λουκάνικο, μία τηλεόραση. Το νερό δεν είναι εμπόρευμα καθώς δεν υπάρχει επιλογή, χωρίς αυτό πεθαίνεις. Και ζώντας στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, το ποιος θα διαχειρίζεται αυτόν τον πολύτιμο πόρο τα αποθέματα του οποίου ολοένα και μειώνονται, αποκτά στρατηγική σημασία.

Ειδικά για την περιοχή της Μεσογείου πού αποτελεί hotspot της κλιματικής κρίσης καθώς θερμαίνεται δύο φορές γρηγορότερα από οποιοδήποτε άλλο σημείο του πλανήτη, οι προβλέψεις των επιστημόνων είναι τρομακτικές. Παρατεταμένες ξηρασίες και ερημοποίηση. Με άλλα λόγια Κρίση Νερού.

Ας αναλογιστούμε λοιπόν όλοι: Τι θα γινόταν εάν αντί της ενεργειακής κρίσης που βιώνουμε τώρα, είχαμε να αντιμετωπίσουμε μία κρίση νερού; Τι θα γινόταν αν αντί των Χρηματιστηρίων Ενέργειας που έχουμε τώρα στην Ευρώπη, υπήρχαν Χρηματιστήρια Νερού;

 

ΠΗΓΗ. tvxs.gr