Πόλεμος Ουκρανίας - Ρωσίας - Τα πεδία των μαχών

 

Της Νατάσας Παυλοπούλου

Ο πόλεμος στην Ουκρανία  ξυπνάει μνήμες από τις πιο σκοτεινές στιγμές στην παγκόσμια ιστορία. Η Ρωσία εισέβαλλε στη δεύτερη μεγαλύτερη  χώρα της Ευρώπης και o πλανήτης κρατάει την αναπνοή του. 

Tο σύγχρονο κράτος της Ουκρανίας δημιουργήθηκε πριν από σχεδόν 30 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Από τότε, η χώρα έχει γίνει συχνά πρωτοσέλιδο λόγω της πολιτικής αστάθειας και της διαφαινόμενης απειλής μιας ρωσικής εισβολής που έγινε εφιαλτική πραγματικότητα.

Ποια είναι η πληθυσμιακή σύνθεση της χώρας; Τι κινεί την οικονομία της; Και το πιο σημαντικό, γιατί η χώρα είναι σημαντική σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο; 

Με πληθυσμό σχεδόν 44 εκατομμυρίων ανθρώπων, η Ουκρανία είναι η όγδοη σε πληθυσμό χώρα στην Ευρώπη. Συγκριτικά είναι είναι ελαφρώς μικρότερη από την Ισπανία και τέσσερις φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα.

Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας βρίσκεται μέσα και γύρω από την πρωτεύουσα Κίεβο, μαζί με την περιοχή του Ντόνετσκ—η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της σύγκρουσης με τη Ρωσία. Πολλοί από τους Ρωσόφωνους πολίτες της χώρας ζουν στην ανατολική πλευρά της, κοντά στα ρωσικά σύνορα.

Οι Ουκρανοί αποτελούν σχεδόν το 78% του συνολικού πληθυσμού, ενώ οι Ρώσοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 17% του πληθυσμού, καθιστώντας τους τη μεγαλύτερη ρωσική διασπορά στον κόσμο.

Από τη δεκαετία του 1990, ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται λόγω του υψηλού ποσοστού μετανάστευσης και των υψηλών ποσοστών θνησιμότητας σε συνδυασμό με το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων. Η πλειοψηφία των Ουκρανών είναι χριστιανοί (80%), με το 60% να δηλώνει πίστη στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η οικονομία της Ουκρανίας

Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, η Ουκρανία παρέδωσε χιλιάδες ατομικά όπλα σε αντάλλαγμα για εγγυήσεις ασφαλείας από τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Η αμυντική βιομηχανία ωστόσο εξακολουθεί να είναι στρατηγικά σημαντικός τομέας και μεγάλος εργοδότης στην Ουκρανία. Η χώρα εξάγει όπλα σε χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Επιπλέον, η Ουκρανία είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους, ιδιαίτερα σε κοιτάσματα ορυκτών. Διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα σιδηρομεταλλεύματος εμπορικής ποιότητας στον κόσμο—30 δισεκατομμύρια τόνους μεταλλεύματος ή περίπου το 1/5 του παγκόσμιου συνόλου. 

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Ουκρανία κατέχει τη δεύτερη θέση όσον αφορά τα γνωστά αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, τα οποία σήμερα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητα.

Η ως επί το πλείστον επίπεδη γεωγραφία της Ουκρανίας και η υψηλής ποιότητας σύνθεση του εδάφους καθιστούν τη χώρα μεγάλο περιφερειακό γεωργικό παράγοντα. Είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σπορελαίων όπως ηλιέλαιο και ελαιοκράμβη στον κόσμο.

Η εξόρυξη άνθρακα, τα χημικά, τα μηχανικά προϊόντα (αεροσκάφη, τουρμπίνες, μηχανές έλξης και τρακτέρ) και η ναυπηγική βιομηχανία είναι επίσης σημαντικοί τομείς της ουκρανικής οικονομίας.

Η...αρκούδα στο δωμάτιο

Δεδομένης της τοποθεσίας και της ιστορίας της χώρας, είναι σχεδόν αδύνατο να μιλήσουμε για την Ουκρανία χωρίς να αναφέρουμε την κοντινή Ρωσία.

Η χώρα συνορεύει με τη Ρωσία τόσο στα ανατολικά όσο και στα βορειοανατολικά. Για το πλαίσιο, ένα ταξίδι με αυτοκίνητο από τη Μόσχα σε μια από τις συνοριακές πόλεις της Ουκρανίας, τη Σόστκα, διαρκεί περίπου 8 ώρες. Στα βορειοδυτικά, η Ουκρανία μοιράζεται επίσης σύνορα με τη Λευκορωσία - μια χώρα που είναι στενά ευθυγραμμισμένη με το Κρεμλίνο.

Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται η Κριμαία, μια χερσόνησος που περιβάλλεται εξ'ολοκλήρου τόσο από τη Μαύρη Θάλασσα όσο και από τη μικρότερη Aζοφική θάλασσα . 

Το 2014, η Ρωσία προσάρτησε τη χερσόνησο και ίδρυσε δύο ομοσπονδιακά υποκείμενα, τη Δημοκρατία της Κριμαίας και την ομοσπονδιακή πόλη της Σεβαστούπολης. Η προσάρτηση καταδικάστηκε ευρέως σε όλο τον κόσμο και τα εδάφη αναγνωρίζονται από το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας ως μέρος της Ουκρανίας.

Η περιοχή είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Ρωσία αφού η Μόσχα εξαρτάται από τη Μαύρη Θάλασσα για την πρόσβαση στη Μεσόγειο. Το λιμάνι της Σεβαστούπολης, στο νοτιοδυτικό άκρο της Κριμαίας, είναι ένα από τα λίγα λιμάνια βαθέων υδάτων χωρίς πάγο που διαθέτει η Ρωσία στην περιοχή.

Λόγω των συνεχιζόμενων εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών, η Ουκρανία επιζητούσε να μειώσει την επιρροή της Ρωσίας στην οικονομία της. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα και η Πολωνία έχουν ξεπεράσει τη Ρωσία ως οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι της Ουκρανίας τα τελευταία χρόνια.

Ωστόσο, η Ουκρανία εξακολουθεί να παραμένει μια σημαντική διαδρομή για το ρωσικό φυσικό αέριο που θερμαίνει εκατομμύρια σπίτια, παράγει ηλεκτρική ενέργεια και τροφοδοτεί εργοστάσια στην Ευρώπη. Η ήπειρος προμηθεύεται σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου και το 25% του πετρελαίου της από τη Ρωσία.

Επιπλέον, η Ουκρανία είναι συνδεδεμένη στο ίδιο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με τη Ρωσία, επομένως παραμένει εξαρτημένη από τη Μόσχα σε περίπτωση έλλειψης. Οι δύο χώρες εξακολουθούν να μοιράζονται ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς, οι οποίοι θα επηρεάσουν την εξέλιξη της κατάστασης. Σύσσωμη η διεθνής κοινότητα καταδικάζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που πυροδότησε τη μεγαλύτερη κρίση ασφαλείας στη γηραιά ήπειρο από τον Ψυχρό Πόλεμο.

 

ΠΗΓΗ. newsbomb