Astrud Gilberto (29 Μαρτίου 1940 - 5 Ιουνίου 2023) - Η τραγουδίστρια της Μπόσα νόβα

 

 

Ο Γιάννης Πετρίδης γράφει για τη μουσική και τη ζωή της τραγουδίστριας Astrud Gilberto που γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1940.

Οι περισσότεροι από τους γνωστούς καλλιτέχνες συμπληρώνουν αρκετά χρόνια προσπάθειας μέχρι να καταφέρουν να γίνουν γνωστοί. Η Astrud Gilberto, που έφυγε απο τη ζωή στις 5 Ιουνίου του 2023, έγινε τραγουδίστρια από μία παράξενη συγκυρία.

Ο άνδρας της Joao Gilberto, που ήταν μεγάλο όνομα στον χώρο της μπόσα νόβα και αυτός που ερμήνευσε σε πρώτη εκτέλεση τα περισσότερα από τα κορυφαία τραγούδια τού Antonio Carlos Jobim, ηχογραφούσε ένα άλμπουμ με τον αμερικανό σαξοφωνίστα Stan Getz και σε ένα από τα τραγούδια του δίσκου, το «The Girl From Ipanema», ήθελαν κάποια που να ξέρει αγγλικά.

Η Astrud, μέχρι τότε δεν είχε τραγουδήσει ποτέ επαγγελματικά, αλλά τραγουδούσε μόνο στην κουζίνα του σπιτιού τους, όπου δικαιωματικά ο άνδρας της Joao, ως ...ο διάσημος τραγουδιστής του σπιτιού, μονοπωλούσε την ψυχαγωγία τους. 

Η Astrud προτάθηκε από τη γυναίκα τού Stan Getz, Monica, στον Creed Taylor, που ήταν ο παραγωγός στον δίσκο, μάλλον ύστερα από υπόδειξη του συζύγου της Joao, να ερμηνεύσει το γυναικείο μέρος του τραγουδιού, χωρίς κανείς από τους συντελεστές του δίσκου να δώσει ιδιαίτερη συνέχεια.

Ο Taylor ήθελε απλώς μια γυναικεία φωνή να ερμηνεύσει μερικές λέξεις στα αγγλικά, για να ενισχύσει τις εμπορικές προοπτικές του δίσκου, και αντί γι’ αυτό ανακάλυψε ένα νέο διεθνές αστέρι. Έναν χρόνο αργότερα, το τραγούδι κυκλοφορεί σε μικρό δίσκο και ο ψιθυριστός τρόπος ερμηνείας τής Gilberto κατακτά όλο τον κόσμο.

ΒΙΝΤΕΟ.

Η μπόσα νόβα ήταν το πάντρεμα της βραζιλιάνικης σάμπας με τον ρυθμό της αμερικανικής τζαζ και βρήκε την ευκαιρία εισόδου στην αμερικανικής μουσική κουλτούρα μέσα από το άλμπουμ του «Stan Getz Jazz Samba», που κυκλοφόρησε το 1962.

Η νέα μουσική σύντομα κατέκτησε την Αμερική και άρχισε να ακούγεται σε όλους τους κοινωνικούς χώρους, από τα σουπερμάρκετ, μέχρι την αίθουσα υποδοχής των οδοντιάτρων.

Η Astrud έχει γεννηθεί στην Μπάχια της Βραζιλίας, στις 29 Μαρτίου 1940, και τα αιθέρια φωνητικά της στην αγγλική γλώσσα που κατείχε, στο «The Girl From Ipanema», συνόδευαν τη στα πορτογαλικά ερμηνεία του συζύγου της, κιθαρίστα και τραγουδιστή Joao κι έβαλαν τις βάσεις για μία καριέρα που φτάνει μέχρι τις μέρες μας χάρη στη συντηρητική αξιοποίηση της φήμης της και την παραμονή της στο περιθώριο της δημοσιότητας, αφού σπάνια έκανε ζωντανές εμφανίσεις σε συναυλίες, μια και δεν αισθανόταν άνετα μπροστά στο κοινό, αφού ξεκίνησε εντελώς τυχαία τη σχέση της με το τραγούδι. 

Η αγάπη του κοινού, όμως, που ήθελε να την παρακολουθήσει σε συναυλίες, την ανάγκασε να εμφανίζεται κατά καιρούς, αλλά βασικά επέλεξε να κυκλοφορεί άλμπουμ που περιελάμβαναν συνήθως τις ερμηνείες της σε γνωστά τραγούδια, για να έχει μια πιο στενή επαφή με τον κόσμο.

Ο τρόπος ερμηνείας της υιοθετήθηκε αργότερα από γυναικεία ονόματα όπως η Sade και η Suzanne Vega, αλλά και άντρες τραγουδιστές, όπως ο Sting, ειδικά στα προσωπικά άλμπουμ που κυκλοφόρησε μετά την διάλυση των Police.

Στην δεκαετία του 1980 μάλιστα που το «The Girl From Ipanema» επέστρεψε στην επικαιρότητα χάρη στη χρησιμοποίησή του σε μία διαφήμιση, ο ήχος της Astrud ήταν ευδιάκριτος, εκτός της Sade, και στα τραγούδια συγκροτημάτων όπως οι Style Council και οι Everything But Α Girl.

Οπως ο Sergio Mendes με το συγκρότημά του Brasil '66 και στη δεκαετία του 1940 η Carmen Miranda, η Astrud Gilberto αρχικά αγνοήθηκε στην πατρίδα της, αλλά τα τραγούδια που ερμήνευε βοηθούσαν τους Αμερικανούς να ταξιδέψουν με τη φαντασία τους στην εξωτική τότε Βραζιλία και να χαλαρώσουν νοερά στους τροπικούς παραδείσους και την καυτή άμμο στις παραλίες της.

ΒΙΝΤΕΟ.

Αν θα έπρεπε κάποιος να αναζητήσει τις ρίζες στην ερμηνεία της τραγουδίστριας από τη Βραζιλία που από καθαρή σύμπτωση έγινε η πιο πετυχημένη εκτός Βραζιλίας τραγουδίστρια της πατρίδας της, θα πρέπει να ανατρέξει στις μεγάλες αμερικανίδες τραγουδίστριες από τον χώρο της τζαζ στην δεκαετία του 1940 και ειδικά στις Billie Holiday, Peggy Lee και λίγο αργότερα, στη Rosemary Clooney.

Επίσης, αυτή και ο άνδρας της, Joao, ήταν φανατικοί φίλοι του τρόπου ερμηνείας τού αμερικανού τρομπετίστα της τζαζ Chet Baker, με τον οποίο κατάφερε να ηχογραφήσει τραγούδια το 1977, ενώ η οικογενειακή φίλη τους Nara Leao ήταν από τις πρώτες μούσες του νέου βραζιλιάνικου μουσικού κύματος και τραγουδούσε μαζί της στις φιλικές τους συναντήσεις.

Στις παραλίες της Βραζιλίας το ένα κύμα της θάλασσας διαδέχεται το άλλο και αυτή η φυσική διαδικασία ήταν που χάρισε το όνομα στον νέο ρυθμό που εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ως μπόσα νόβα και νανούριζε στις παραλίες τους χιλιάδες τουρίστες που είχαν παραδοθεί στη γλυκιά θαλπωρή που προκαλεί η ζέστη από τον ήλιο.

Ο ήχος που προκαλούν τα κύματα πέρασε μέσα από τα τραγούδια συνθετών όπως ο Antonio Carlos Jobim στα τρανζίστορ των λουομένων στις Βραζιλιάνικες παραλίες και στη συνέχεια έκανε τον γύρο του κόσμου μέσα από φωνές όπως αυτή της Astrud Gilberto, που μετέφερε με τη σαγηνευτική φωνή της σαν σειρήνα το μήνυμα της μπόσα νόβα στις αγγλόφωνες χώρες, αλλά και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο.

Η αύρα της φωνής τής Gilberto θύμιζε το θρόισμα του ανέμου, που σαν ψίθυρος φέρνει στα αυτιά μας μία χαμένη μελωδία που έρχεται από ονειρεμένες πόλεις που δεν πιστεύουμε ότι υπάρχουν στην πραγματικότητα.

Χαρά και λύπη συνυπάρχουν μέσα σ' αυτούς τους ήχους σε έναν συνδυασμό που ταυτόχρονα σου μεταδίδει αισιοδοξία και μελαγχολία, χωρίς να ξέρεις ποιο από τα δύο συναισθήματα θα ήθελες να επιλέξεις τη συγκεκριμένη στιγμή της ακρόασης.

Η ελαφρά παραποιημένη αγγλική προφορά της και ο συχνά παιδικός αφηγηματικός τρόπος ερμηνείας της δίνουν στη φωνή της μία φαινομενικά εύθραυστη χροιά, που προσδιορίζει όλη της τη γοητεία και το ύφος που την καθιέρωσε, παραμένοντας αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου, όπως το κύμα της θάλασσας.

Όταν τραγουδά στη μητρική της γλώσσα ακούγεται πιο σίγουρη, αλλά το ίδιο γοητευτική.

Στη δεκαετία του 1960 θα κυκλοφορήσει συνολικά οκτώ προσωπικούς δίσκους, μόνο δύο στη δεκαετία του 1970 και αρκετές συλλογές με τις επιτυχίες της.

Από το 1987 μέχρι το 2002 θα κυκλοφορήσει μόνο τρία στούντιο άλμπουμ και στη συνέχεια θα αποσυρθεί στη Φιλαδέλφεια της Πενσιλβάνια, όπου θα περνά τον ελεύθερο χρόνο της ζωγραφίζοντας και φροντίζοντας διάφορα ζώα στο κτήμα της.

Στην περασμένη δεκαετία οι φίλοι της είχαν την ευκαιρία να την ακούσουν σε μία ηλεκτρονικά επεξεργασμένη ερμηνεία της να τραγουδά μαζί με τον Frank Sinatra το «Fly Me Το The Moon» για τις ανάγκες της ταινίας «Down With Love», να χρησιμοποιείται η φωνή της μέσα από την ερμηνεία της στο «Who Can Ι Turn Το» στο τραγούδι των Black Eyed Peas «Like That» και να ακούγεται το τραγούδι της «Once Ι Loved» στην πετυχημένη ταινία του 2007 «Juno».

Στα περισσότερα από τα τραγούδια της είχε τη συνοδεία και παραγωγή γνωστών αμερικανών μουσικών από τον χώρο της τζαζ, όπως οι Gil Evans, Quincy Jones, Ron Carter, Grady Tate, Kenny Burrell, και Βραζιλιάνων, όπως ο Airto Moreira και ο Eumir Deodato.


ΒΙΝΤΕΟ.

ΠΗΓΗ. athensvoice.gr