Δευτέρα 25 Δεκεμβρίου 2023

Χριστουγεννιάτικο καράβι - Μια ελληνική παράδοση που σβήνει

 

Πώς το χριστουγεννιάτικο καράβι έχασε την μάχη με το ξενόφερτο έλατο.

Σαν σήμερα πριν από 187 χρόνια, στολίστηκε το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ελλάδα, στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο.

Μέχρι το 1833, το σύμβολο των Χριστουγέννων στην Ελλάδα ήταν το χριστουγεννιάτικο καράβι και δεν πάνε πολλές δεκαετίες από τότε που συναντούσαμε το καραβάκι σε πολλά ελληνικά σπίτια, καθώς και στα χέρια των παιδιών που έλεγαν τα κάλαντα.

Με το πέρασμα των χρόνων, το χριστουγεννιάτικο καράβι άρχισε να χάνει τη μάχη με το ξενόφερτο έλατο και πλέον αυτοί που προτιμούν το πατροπαράδοτο καράβι αποτελούν μειονότητα.

 

Η ιστορία του χριστουγεννιάτικου καραβιού

Κάτι που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι η Ελλάδα υπήρξε, ιστορικά, χώρα ναυτικών.

Καθώς η χώρα μας ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένη με την θάλασσα και την ναυσιπλοΐα, ήταν λογικό οι ζωές των κατοίκων της να περιστρέφονται γύρω από το υγρό στοιχείο.

Ειδικά στα νησιά, οι περισσότεροι άνδρες δούλευαν στα καράβια, με τις οικογένειές τους να περιμένουν με αγωνία να την επιστροφή τους.

Τα παιδιά που έμεναν πίσω, οπλισμένα με φαντασία, κατασκεύαζαν μόνα τους τα παιχνίδια τους από ξύλο και κουρέλια, συχνά φτιάχνοντας το παραδοσιακό καραβάκι, εμπνευσμένο από την νοσταλγία τους για αντάμωση με τους αγαπημένους τους, αλλά και από την δική τους αγάπη για την θάλασσα.

Για πολλά χρόνια, το καράβι συμβόλιζε μια καινούρια πλεύση στη ζωή των ανθρώπων και στόλιζε τα ελληνικά σπίτια και τις πλατείες των χωριών και των πόλεων της Ελλάδας.

  

Πώς το ξενόφερτο έλατο εκτόπισε το ελληνικό καράβι

 Η ιστορία του στολισμού των δέντρων με γιρλάντες και στεφάνια χάνεται στα βάθη των αιώνων.

 Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Κινέζοι έχουν κάνει σχετικές αναφορές σε γραπτά τους, ήδη αιώνες πριν από την εμφάνιση του χριστιανισμού.

 Ωστόσο, το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο, φέρεται να στολίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν φαγητά, είδη ρουχισμού και άλλα χρηστικά είδη, που στο πέρασμα των χρόνων και με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου αντικαταστάθηκαν από διακοσμητικά αντικείμενα

 Περίπου έναν αιώνα μετά, Γερμανοί άποικοι διέδωσαν το έθιμο του ελάτου και στο Νέο Κόσμο, που σύντομα υιοθετήθηκε από τους Αμερικανούς.

 Κατά τη διάρκεια του 19ου και 20ου αιώνα, οι Αμερικανοί απόστολοι σύστησαν το χριστουγεννιάτικο δέντρο και στις χώρες της Άπω Ανατολής· στην Κίνα και στην Ιαπωνία, το έθιμο ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές και επικράτησε η διακόσμησή του με περίπλοκα σχέδια από χαρτί.

 Λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1882, ο Αμερικανός εφευρέτης Τόμας Έντισον, ηλεκτροφώτισε το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Νέα Υόρκη, αντικαθιστώντας τα κεριά με ηλεκτρικά λαμπάκια, που είχε ανακαλύψει ο ίδιος.

 Μέχρι τον 19ο αιώνα, το χριστουγεννιάτικο δέντρο είχε επικρατήσει στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη.

 Το ντεμπούτο του ελάτου στην χώρα μας, το 1833, δεν σταμάτησε τους Έλληνες από το να προτιμούν το πατροπαράδοτο καράβι, με το έθιμο να αντέχει για αρκετά χρόνια.

 Ωστόσο, καθώς το καραβάκι ήταν συνιφαμένο με αποχωρισμούς και δυσάρεστες αναμνήσεις, τελικά δεν κατάφερε να εδραιωθεί ως γιορτινό σύμβολο.

 Με τα χρόνια, αρκετοί Έλληνες απομακρύνθηκαν από το καράβι, νιώθοντας δεν θα μπορούσε να συμβολίσει μια οικογενειακή γιορτή όπως ήταν τα Χριστούγεννα.

 Χρειάστηκε να περάσουν 80 χρόνια μέχρι οι αστοί να αρχίσουν τον στολισμό του δέντρου στα σπίτια τους και μέχρι την δεκαετία του 1950 το έλατο είχε μπει για τα καλά στα σπίτια των περισσότερων Ελλήνων.

 Αν και το πατροπαράδοτο καράβι έχει χάσει την μάχη με το έλατο, σίγουρα δεν έχει χάσει τον πόλεμο· τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια στροφή των ελληνικών δήμων στην παλιά ελληνική παράδοση και στα νησιά, το έθιμο κρατάει ακόμα γερά.

 Τελικά, κανείς δεν φαίνεται να έχει ξεχάσει το χριστουγεννιάτικο καράβι.

 

ΠΗΓΗ. ieidiseis.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου