Είναι η τηλεργασία το μοντέρνο «φασόν» της εποχής της κορόνας;

Του Πάνου Αλεπλιώτη*

Η εργασία από το σπίτι ή εξ αποστάσεως δεν είναι κάτι νέο. Περισσότεροι από ποτέ εργάζονται από το σπίτι και η τάση δεν φαίνεται να επιβραδύνεται, ειδικά τώρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας όπου π.χ. καθηγητές και δάσκαλοι των σχολείων και καθηγητές πανεπιστημίου εργάζονται από το σπίτι.

Όσοι υποστηρίζουν την τηλεργασία υποστηρίζουν ότι πρόκειται για το «μέλλον της εργασίας», με οφέλη τόσο για τους εργοδότες όσο και για το προσωπικό.

Στο πλαίσιο της τηλεργασίας, μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και εταιρείες πληροφορικής διαφημίζουν την ικανότητά τους να παρέχουν σε άλλες εταιρείες εξοπλισμό για το προσωπικό τους για να εργαστούν από το σπίτι.

Υποστηρίζουν πως η τηλεφωνία, η λειτουργία βίντεο και chatt διευκολύνουν το προσωπικό να επικοινωνεί και να συνεργάζεται, ανεξάρτητα από το που εργάζονται.

Πολλές εταιρείες ενσωματώνουν τη «τηλεργασία» στα μέτρα που έλαβαν στο πλαίσιο της «ευθύνης» τους για την προστασία της υγείας των εργαζομένων τους.

Αν και η τηλεργασία υπό αυτές τις συνθήκες αποτελεί άμεσο μέτρο για την προστασία της υγείας των εργαζομένων από την εξάπλωση του ιού, εξακολουθεί να αποτελεί καθιερωμένη προσπάθεια για τις μονοπωλιακές ομάδες και τους μεγάλους εργοδότες να αυξήσουν το ωράριο εργασίας, να μειώσουν το λειτουργικό κόστος, αλλά κυρίως να «αποξενώσουν» τους εργαζόμενους, γεγονός που δημιουργεί εμπόδιο στις συλλογικές αξιώσεις και μέτρα.

Κάποια δεδομένα για τις εξ αποστάσεως εργασίες έχουν συγκεντρωθεί στην ΕΕ και τις ΗΠΑ έως το 2018. 

Είναι σχεδόν αδύνατο να κρίνουμε πόσοι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι τους τελευταίους δύο ή τρεις μήνες και πόσοι περισσότεροι θα αρχίσουν να εργάζονται ή θα συνεχίσουν να εργάζονται εξ αποστάσεως.

    Το 2017, το 5% των εργαζομένων της ΕΕ δήλωσαν ότι εργάζονται «συνήθως» από το σπίτι, ενώ το 9,6% των εργαζομένων «μερικές φορές» εργάζονται από το σπίτι (από 7,7% το 2008).

    Μεταξύ 2005 και 2017, το ποσοστό των Αμερικανών που εργάζονται από το σπίτι τουλάχιστον τον μισό χρόνο αυξήθηκε κατά 159%.

    Οι Κάτω Χώρες, το Λουξεμβούργο και η Φινλανδία είναι οι χώρες της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής στην τηλεργασία (13,7% και 12,7% και 12,3% αντίστοιχα). Συγκριτικά, η Ρουμανία και η Βουλγαρία έχουν το χαμηλότερο ποσοστό εργαζομένων που “συνήθως” εργάζονται στο σπίτι (0,4% και 0,3% αντίστοιχα). Και η Σουηδία ήταν μεταξύ των χωρών με το μεγαλύτερο ποσοστό τηλεργασίας στην ΕΕ.

    Το 70% των τηλεργαζομένων είναι ηλικίας μεταξύ 25 και 44 ετών.

    Το 2018, το εργατικό δυναμικό των ΗΠΑ που εργάζεται στο σπίτι αυξήθηκε κατά 50% ή και περισσότερο σε 9 κλάδους που συνήθως δεν συνδέονται με τηλεργασία. Μεταξύ άλλων, στη νομική, την έρευνα, το μάρκετινγκ, τη φιλανθρωπία, την ασφάλιση, τα μαθηματικά και τα οικονομικά.

    Η εργασία στο σπίτι δεν σημαίνει, εξ ορισμού, ότι το προσωπικό διαθέτει πιο ευέλικτο ωράριο εργασίας, ούτε εγγυάται την ελευθερία που μπορεί να συνεπάγεται η δουλειά ενός ελευθερου επαγγελματία.

Εξήντα % του προσωπικού που εργάζεται από το σπίτι δηλώνει πως έχουν μια συνηθισμένη εργάσιμη εβδομάδα (Δευτέρα – Παρασκευή, 9-5).

Οφέλη για τις εταιρείες από την αύξηση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας.

•     Το 53% των τηλεργαζομένων εργάζονται συνήθως περισσότερες από 40 ώρες την εβδομάδα, σε σύγκριση με το 28% του προσωπικού που εργάζεται στα γραφεία.

•     Σύμφωνα με μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ το 2017 σχετικά με το κινεζικό ταξιδιωτικό γραφείο Ctrip, εκείνοι που εργάστηκαν στο σπίτι ήταν 13% πιο αποτελεσματικοί από πριν.

•   Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που αναφέρονται για τη βελτίωση της παραγωγικότητας είναι λιγότερες στιγμές απόσπασης της προσοχής και διακοπών, μειωμένο άγχος λόγω της έλλειψης μετακίνησης και το γεγονός ότι ήταν απλά πιο ήσυχα και πιο ήρεμα στο περιβάλλον του σπιτιού όταν φυσικά αναφερόμαστε μόνο σε ένα άτομο μέσα στο σπίτι.

•     Ένα άλλο πλεονέκτημα για τον εργοδότη είναι το χαμηλότερο κόστος. Οι εργοδότες μπορούν να μειώσουν το κόστος ενοικίου των γραφείων και το λειτουργικό κόστος, και έτσι η εταιρεία μπορεί να αυξήσει τα κέρδη της.

•     Το προσωπικό με τη σειρά του μπορεί να εξοικονομήσει χρήματα, αποφεύγοντας τη μετακίνηση ή τη συντήρηση του αυτοκινήτου, δεν χρειάζεται να αγοράσει ειδικά ρούχα εργασίας και μπορεί επίσης να αποφύγει να φάει έξω.

•     Το 2018, οι εταιρείες εξοικονόμησαν περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ, έχοντας το προσωπικό τους να εργάζεται στο σπίτι για τουλάχιστον ένα μέρος του χρόνου.

•     Η εταιρεία υπολογιστών Dell, ένας σημαντικός υπερασπιστής της τηλεργασίας, εκτιμά ότι εξοικονομούν 12 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο κόστος ενοικίων, επιτρέποντας στο προσωπικό να επιλέξει πού θέλει να εργαστεί.

Η μέση επιχείρηση θα εξοικονομούσε 1.100 ευρώ το χρόνο ανά άτομο με την τηλεργασία προσωπικού τουλάχιστον για τον μισό χρόνο εργασίας.Υπό αυτές τις συνθήκες, το έργο του ταξικού εργατικού κινήματος γίνεται πιο περίπλοκο. 

Από τη μία πλευρά, επειδή αντικειμενικά η πολιτική διαμάχη είναι πιο έντονη γύρω από τα υλικά ζητήματα της οικονομίας, της παραγωγής, της υγείας και της ασφάλειας, από την άλλη πλευρά, η απομόνωση που φέρνει η τηλεργασία θέτει εμπόδια στην καθημερινή επαφή με τους συναδέλφους, τις μαζικές οργανώσεις. 

Εμποδίζει το έργο κοινών δράσεων στον χώρο εργασίας.

Η απαίτηση να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της υγείας των εργαζομένων στην εργασία παραμένει. Η τηλεργασία και η εργασία από το σπίτι δεν πρέπει να αποτελέσουν μόνιμη μέθοδο εργασίας.

Ο αγώνας ότι δεν θα υπάρξουν περικοπές μισθών, επιζήμιες αλλαγές στις συμβάσεις εργασίας, παραχωρήσεις των δικαιωμάτων και κατακτήσεις στο όνομα της στήριξης των επιχειρήσεων συνεχίζεται ακριβώς όπως και πριν την πανδημία Corona.

Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία και την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Βλέπουμε καθαρά τα αποτελέσματα της “λογικής κόστους-οφέλους”, της πολιτικής υποχρηματοδότησης, εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης του δημόσιου συστήματος υγείας.

Αλλά την ίδια στιγμή, με τον «αόρατο εχθρό», όπως αποκαλούν τα μέσα ενημέρωσης τον ιό, οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν επίσης τον «ορατό εχθρό». Τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις με πρωτοφανή ρυθμό αποσκοπούν στη στήριξη της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων και των μεγάλων εταιρειών. 

*Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία. Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000.

ΠΗΓΗ. atexnos.gr