Τι αλλάζει για 4.000.000 ασφαλισμένους και συνταξιούχους – Κερδισμένοι και χαμένοι

Σε τρεις ταχύτητες εντάσσονται τέσσερα εκατομμύρια ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι με βάση τις διατάξεις του νέου ασφαλιστικού που κατατέθηκε στις 17 Φεβρουαρίου στη Βουλή.

Εκτός από τους κερδισμένους και τους χαμένους, διαμορφώνεται και μια «ουδέτερη ζώνη», εντός της οποίας κατατάσσονται χιλιάδες ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι οι οποίοι δεν επηρεάζονται και σίγουρα δεν ευνοούνται από το νέο ασφαλιστικό, με εξαίρεση βέβαια την κατάργηση της λεγόμενης "13ης σύνταξης" που επηρεάζει αρνητικά όλους τους συνταξιούχους.

Κυρίως πρόκειται για τους συνταξιούχους που δεν θα δουν αυξήσεις, αλλά και ασφαλισμένους που δεν έχουν να προσδοκούν κάτι στη μελλοντική τους σύνταξη από τις νέες αλλαγές.

Ουδέτερη ζώνη

Αναλυτικά, οι κατηγορίες συνταξιούχων που δεν θα λάβουν αύξηση λόγω του νέου ασφαλιστικού είναι :

•     Όλοι οι σημερινοί «νέοι συνταξιούχοι», που αποχώρησαν μετά τις 13 Μαΐου 2016, με 30 ή λιγότερα έτη ασφάλισης.

•     Όλοι οι σημερινοί «νέοι συνταξιούχοι», που αποχώρησαν μετά τις 13 Μαΐου 2016, με 44,1 ή περισσότερα έτη ασφάλισης. 

•     Όλοι οι σημερινοί «παλαιοί συνταξιούχοι» που αποχώρησαν πριν από τις 12 Μαΐου 2016, δηλαδή πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, με 30 ή λιγότερα έτη ασφάλισης.

•     Όλοι οι σημερινοί «παλαιοί συνταξιούχοι» που αποχώρησαν πριν από τις 12 Μαΐου 2016, δηλαδή πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, με 44,1 ή περισσότερα έτη ασφάλισης.

•     Όλοι οι σημερινοί «παλαιοί συνταξιούχοι» που αποχώρησαν πριν από τις 12 Μαΐου 2016, δηλαδή πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, με 30,1 έως 44 έτη ασφάλισης και διατηρούν σημαντική θετική προσωπική διαφορά, για παράδειγμα πάνω από 50 ή 100 ευρώ. Η αύξηση που δικαιούνται θα συμψηφιστεί με το ποσό της προσωπικής διαφοράς και στην τσέπη δεν θα δουν αύξηση. 

Η νέα σύνταξη εξακολουθεί να είναι μικρότερη από την σύνταξη που έπαιρναν πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου, γι' αυτό και απλώς θα μειωθεί η προσωπική τους διαφορά με μηδενική διαφορά στην τσέπη. 

Είναι ωφελημένοι αλλά μόνο στα χαρτιά, καθώς η ανταποδοτική τους σύνταξη θα αυξηθεί εις βάρος της προσωπικής διαφοράς. Το θετικό γι' αυτή την κατηγορία είναι πως μπορούν να ελπίζουν σε πραγματικές αυξήσεις νωρίτερα, καθώς από το 2023 ξεπαγώνει ο μηχανισμός αυξήσεων με βάση τον τιμάριθμο.

•     Οι σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου και ειδικότερα από 13/5/2016 έως 31/12/2018 και διατηρούν «προσωπική διαφορά» (κατά ποσοστό 25% - 50%) επειδή η σύνταξή τους υπολογίστηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου μικρότερη σε ποσοστό πάνω από 20% σε σύγκριση με το προισχύον καθεστώς. Αυτές οι περιπτώσεις απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και στο επικρατέστερο σενάριο θα έχουν κατά κύριο λόγο λογιστικούς συμψηφισμούς – δεν θα δουν δηλαδή αυξήσεις στην τσέπη εκτός κι αν η προσωπική διαφορά που διατηρούν είναι αρκετά μικρή. 

Στον νόμο αναφέρεται πως αν το ποσό των νέων συντάξεων -με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης- είναι μικρότερο εκείνου που προκύπτει σύμφωνα με τα ποσοστά του νόμου Κατρούγκαλου το ποσό της διαφοράς εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά. Οι γνώμες των ειδικών διίστανται για το αν και κατά πόσο διατηρείται η προσωπική διαφορά της 3ετούς μεταβατικής περιόδου του νόμου Κατρούγκαλου.  

•     Οι συνταξιούχοι αγρότες του πρ. ΟΓΑ που εξαιρέθηκαν από τους επανυπολογισμούς και το 2016 και εξαιρούνται και τώρα.

    Συνταξιούχοι δικαιούχοι επικουρικής που μπορεί να είχαν μειώσεις στην επικουρική τους το 2011 και το 2012 αλλά δεν είχαν μείωση το καλοκαίρι του 2016, επειδή έπεσαν κάτω από τον «κόφτη» των 1.300 ευρώ – είχαν δηλαδή τον Ιούνιο του 2016 άθροισμα κύριας και επικουρικής κάτω των 1.300 ευρώ – ή επειδή ο επανυπολογισμός τους ευνόησε. Δεν θα δουν καμία αύξηση στην σύνταξή τους. 

Σε ουδέτερη ζώνη ως προς την προσδοκώμενη σύνταξη βρίσκονται επίσης

•     Όλοι οι σημερινοί εργαζόμενοι που προσδοκούν να συνταξιοδοτηθούν με 30 ή και λιγότερα έτη ασφάλισης. Δεν κερδίζουν κάτι στην νέα ανταποδοτικότητα.

•     Υπηρετούντες σε Ειδικές Δυνάµεις (βατραχάνθρωποι καταδροµείς, αλεξιπτωτιστές, πιλότοι, πυροτεχνουργοί κ.ά.), προβλέπεται µε ειδική διάταξη πως τα ποσοστά αναπλήρωσης γι’ αυτές τις οµάδες προσαυξάνονται πέραν των ποσοστών που προβλέπονται για όλους τους υπόλοιπους ασφαλισµένους κατά ποσοστό 1,5% επιπλέον για κάθε έτος µετά το 45ο. 

Συνεπώς η αναπλήρωση επιστρέφει γι’ αυτές τις ειδικές οµάδες στο επίπεδο του νόµου Κατρούγκαλου, δηλαδή στο 2% κατ’ έτος µετά το 45ο. Επομένως όσοι αποχωρήσουν με 45 έτη και πάνω (διπλά, πλασματικά, πραγματικά) θα λάβουν ότι θα ελάμβαναν με το σημερινό σύστημα. Όσοι συγκεντρώσουν συνολικά έως 44 έτη θα λάβουν κάτι επιπλέον λόγω της αυξημένης ανταποδοτικότητας.

Σε ουδέτερη ζώνη βρίσκονται προς το παρόν με μεταβατικές διατάξεις :

•     Παλαιοί συνταξιούχοι που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί πριν από τις 12 Μαΐου 2016, εργάζονταν ήδη πριν από την ημερομηνία αυτή και συνεχίζουν αδιάκοπα να εργάζονται έως σήμερα. Έμειναν ανέπαφοι από τον «κόφτη» 60% του νόμου Κατρούγκαλου και παραμένουν στο παλαιό καθεστώς:

•     Όσοι εργάζονται ως μισθωτοί χάνουν το 70% του ποσού που υπερβαίνει τα 30 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη. Όποιος έχει σύνταξη έως 871 ευρώ δεν χάνει τίποτα. Όσοι έχουν υψηλότερη σύνταξη χάνουν το 70% του ποσού που υπερβαίνει τα 871. Η επικουρική καταβάλλεται ολόκληρη. (Όσοι είναι κάτω των 55 ετών χάνουν εντελώς την σύνταξη).

•     Όσοι εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες χάνουν εντελώς το ποσό που υπερβαίνει τα 60 ημερομίσθια. Όσοι είναι κάτω των 55 χάνουν εντελώς την σύνταξη. Όσοι είναι πάνω από 55 και λαμβάνουν σύνταξη έως 1.742 ευρώ δεν χάνουν τίποτα.

Το νομοσχέδιο τους δίνει μεταβατική περίοδο μέχρι 1η Μαρτίου του 2021 ώστε να "τακτοποιήσουν" τις υποθέσεις τους. Μέχρι 28/2/2021 παραμένουν στο σημερινό καθεστώς και από 1/3/2021 εφόσον συνεχίζουν να εργάζονται θα χάνουν το 30% της σύνταξής τους από το πρώτο ευρώ. 

Χαμένοι

•     Σημερινοί εργαζόμενοι που βγαίνουν ή θα βγουν σε σύνταξη από 1η Οκτωβρίου 2019 και μετά με 44,1 και πάνω έτη ασφάλισης. Λόγω του «φρένου» που μπαίνει στην ανταποδοτικότητα μετά τη 40ετία (από τις 2,55 ποσοστιαίες μονάδες πέφτει στις 0,50) τα κέρδη μετατρέπονται σε απώλειες μετά το 44ο έτος εργασίας.

•     Δικαιούχοι «13ης σύνταξης». Κυρίως χάνουν οι χαμηλοσυνταξιούχοι με κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων κάτω των 500 ευρώ, οι οποίοι έχουν ταυτόχρονα αποχωρήσει με λιγότερα από 30 έτη ασφάλισης. Όσοι έχουν αποχωρήσει με 30 έτη ασφάλισης και κάτω δεν πρέπει να προσδοκούν σε αύξηση, καθώς δεν ανήκουν στις κατηγορίες της αυξημένης ανταποδοτικότητας. 

Υπενθυμίζεται πως η λεγόμενη «13η σύνταξη» θεσμοθετήθηκε τον περασμένο Μάιο ως παροχή που θα έπρεπε να καταβάλλεται «εντός του Μαΐου κάθε έτους», σύμφωνα με το άρθρο 120 του Ν. 4611/2019, με το οποίο επίσης ορίζονταν πως την δικαιούνται «όσοι λαμβάνουν σύνταξη την 1η Μαΐου του έτους χορήγησής της». 

Ο υπολογισμός ήταν ποσοστιαίως ανάλογα με τη μεικτή μηνιαία κύρια σύνταξη: Για συντάξεις έως και 500€ δόθηκε το 100%, για συντάξεις 500 - 600 ευρώ το 70%, για συντάξεις 600- 1.000 ευρώ το 50%, για συντάξεις 1.000 ευρώ και άνω το 30%.

Συνεπώς οι συνταξιούχοι με κύρια σύνταξη έως 500 ευρώ χάνουν μια ολόκληρη σύνταξη σε ετήσια βάση. Οι συνταξιούχοι με κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων 500-600 ευρώ χάνουν μια ετήσια παροχή ίση με το 70% της μεικτής σύνταξής τους. Αντίστοιχα οι συνταξιούχοι με κύριες συντάξεις 600-1.000 ευρώ χάνουν μια ετήσια παροχή ίση με το 50% της σύνταξής τους κ.ο.κ.     

•     Ελεύθεροι επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενοι (πρ. ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ) που κατέβαλλαν εισφορές 185 ευρώ το μήνα (με τα 10 ευρώ υπέρ ανεργίας) με βάση τον κατώτατο μισθό. Τώρα θα πρέπει να καταβάλλουν 220 ευρώ το μήνα κατ ελάχιστον: αύξηση 35 ευρώ. Οι απώλειες διατηρούνται μέχρι το ύψος μηνιαίου εισοδήματος 1.050 ευρώ (καθαρό φορολογητέο συν εισφορές προηγούμενου έτους).

Για παράδειγμα επαγγελματίας που δήλωνε το ελάχιστο ασφαλιστέο εισόδημα, δηλαδή 650 ευρώ το μήνα - 7.800 το χρόνο θα επιβαρυνθεί με επιπλέον ετήσιες εισφορές ύψους 420 ευρώ. 

Αντίστοιχα ένας επαγγελματίας που δήλωνε εισόδημα 750 ευρώ το μήνα δηλαδή 9.000 ευρώ το χρόνο θα επιβαρυνθεί επιπλέον ετήσιες εισφορές ύψους 335 ευρώ. Τέλος ένας επαγγελματίας με εισόδημα 1.000 ευρώ το μήνα και 12.000 το χρόνο επιβαρύνεται με επιπλέον ετήσιες εισφορές 86 ευρώ. 

Για την ασφαλιστική αυτή επιβάρυνση το υπουργείο Εργασίας αναφέρει πως θα αντισταθμιστεί εν τέλει με όφελος, λόγω της ελάφρυνσης του φόρου στο 9% έναντι 22% για τα ετήσια εισοδήματα έως 10.000 ευρώ. 

    Μισθωτοί με μεικτό μηνιαίο μισθό 650 ευρώ και μηνιαίο εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 370 ευρώ, αντίστοιχα μισθωτοί με:

    μεικτό μισθό 700 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 320 ευρώ

    μεικτό μισθό 850 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 110 ευρώ.

    μεικτό μισθό 800 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 180 ευρώ.

    μεικτό μισθό 750 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι κάτω από 250 ευρώ.

    Μισθωτοί που έχουν μεικτό μηνιαίο μισθό κάτω από 930 ευρώ και μηδενικό εισόδημα σε ανοιχτό μπλοκάκι.

Κερδισμένοι

•     Συνταξιούχοι ΙΚΑ, Δημοσίου, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ - ΜΜΕ κλπ. που έχουν μια μικρή αγροτική δραστηριότητα και δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από αυτή την αγροτική δραστηριότητα έως 10.000 ευρώ θα απαλάσσονται από την υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ - Αγροτών και συνεπώς από τον κόφτη της σύνταξής τους κατά 30%. Ιδιαίτερα κερδισμένοι είναι όσοι έχουν αγροτικό εισόδημα από 5.460€ έως 10.000€, καθώς στο προηγούμενο καθεστώς αυτό ήταν το πλαφόν της απαλλαγής για τους νέους συνταξιούχους, μετά 13/5/2016. Για τους παλαιούς ήταν απεριόριστο).

•     Πολύτεκνοι συνταξιούχοι που εργάζονται και έχουν ένα παιδί ανήλικο ή κάτω των 24 ετών εφόσον σπουδάζει εξαιρούνται από τον κόφτη 30% της σύνταξης.

•     Συνταξιούχοι που λαμβάνουν εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα απολύτου αναπηρίας και επίδομα τυφλότητας  τα οποία πλέον θα απαλλάσσονται από τον υπολογισμό των εισφορών υπέρ υγειονομικής περίθαλψης ύψους 6%. 

•     Μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες με λίγα ένσημα και χρόνο ασφάλισης, καθώς εισάγεται πάγια διάταξη που µειώνει τον απαραίτητο χρόνο ασφάλισης για ασφαλιστική ικανότητα και πρόσβαση στην ιατροφαρµακευτική περίθαλψη στα 50 ένσηµα για τους µισθωτούς και στους 2 µήνες για τους ελεύθερους επαγγελµατίες. Ετσι διατηρείται το σηµερινό ευνοϊκό καθεστώς, το οποίο όµως λήγει στις 29 Φεβρουαρίου. Χωρίς τη διάταξη θα έπρεπε να αυξηθούν από 1ης Μαρτίου οι ελάχιστες προϋποθέσεις, βάσει ρύθµισης του 2018, σε τουλάχιστον 75 ένσηµα για τους µισθωτούς και 3 µήνες για τους ελεύθερους επαγγελµατίες, ώστε οι ασφαλισµένοι να έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρµακευτική περίθαλψη.

•     Χήρες – χήροι κάτω των 52 ετών που θα έχαναν δια βίου το μέρισμα του ΜΤΠΥ. Διατηρείται, αλλά προς το ευνοϊκότερο, το ηλικιακό όριο για τα µερίσµατα χηρείας από το ΜΤΠΥ, καθώς προβλέπεται πως όσοι δεν είναι 52 ετών κατά τον χρόνο του θανάτου δεν θα χάνουν το µέρισµα διά βίου (το λαµβάνουν κατ’ αρχάς για 3 χρόνια όλοι), αλλά θα το ξαναπαίρνουν όταν γίνονται 67 ετών

•     σημερινοί εργαζόμενοι που βγαίνουν ή θα βγουν σε σύνταξη από 1η Οκτωβρίου 2019 και μετά με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης. Οι πλέον κερδισμένοι είναι όσοι αποχωρούν με 40ετία ασφάλισης. Όσα περισσότερα χρόνια εξασφαλίζει κανείς μέσα στην δεκαετία 30,1 – 40 έτη ασφάλισης τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα λάβει. Πιο σημαντικό είναι το όφελος στην 5ετία 35 – 40 έτη ασφάλισης.

•     σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν από 13 Μαΐου 2016 και μετά με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης και δεν διατηρούν προσωπική διαφορά. Υπολογίζεται πως θα δικαιωθούν μια μεσοσταθμική αύξηση κοντά στα 50 ευρώ, την οποία θα λάβουν εφάπαξ φέτος μετά τους επανυπολογισμούς προς τον Ιούνιο.

•     σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 12 Μαΐου 2016 και είδαν αύξηση από 1/1/2019 (αρνητική προσωπική διαφορά). Υπολογίζεται πως θα δικαιωθούν μια νέα μεσοσταθμική αύξηση της τάξης των 40 -50 ευρώ την οποία θα λάβουν σε πέντε ισόποσες ετήσιες δόσεις από φέτος μέχρι και το 2024.

•     σημερινοί συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 13 Μαΐου 2016 και έχουν μικρή θετική προσωπική διαφορά κατά μέσο όρο 30 ευρώ από 1/1/2019. Υπολογίζεται πως θα ισοφαρίσουν την προσωπική διαφορά και θα κερδίσουν αύξηση μεσοσταθμικά 30 ευρώ την οποία θα λάβουν σε 5 ετήσιες δόσεις έως και το 2024.  

•     Διαδοχικά ασφαλισμένοι που δεν έχουν 500 ένσημα την τελευταία 5ετία και δεν συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις για να κριθεί το αίτημά τους από τον τελευταίο φορέα ασφάλισης. Πλέον αρκεί να έχουν 300 ένσημα την τελευταία 5ετία και συνολικά 1.000 στο επίμαχο Ταμείο. Στους κερδισμένους συμπεριλαμβάνονται και ασφαλισμένοι άνω των 67 ετών που έχουν αθροιστικά 15ετία ασφάλισης αλλά δεν πληρούν καμία από τις προυποθέσεις για να κριθεί το αίτημά τους από τα επιμέρους Ταμεία.

•     250.000 συνταξιούχοι επικουρικής που θα δουν αυξήσεις έως και 48% αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου του 2019.  Οι αυξήσεις θα κυμαίνονται από 5 έως 200 ευρώ και μεσοσταθμικά στα 99 ευρώ. Οι επικουρικές επιστρέφουν στο ύψος που καταβάλλονταν στις 31 Δεκεμβρίου του 2014 (με τις μειώσεις του 2011 και του 2012).

•     Συνταξιούχοι που ξεκίνησαν να εργάζονται μετά τις 13 Μαΐου 2016 και είχαν τον κόφτη του νόμου Κατρούγκαλου 60% για όσο διάστημα εργάζονται. Θα δουν αύξηση 75%, καθώς το «πέναλτι» περιορίζεται στο 30%.

    Μισθωτοί που ασκούν παράλληλα ελεύθερο επάγγελμα με «μπλοκάκι» υπό προυποθέσεις:

    Με μεικτό μηνιαίο μισθό 930 ευρώ και οποιοδήποτε εισόδημα στο μπλοκάκι

    Με μισθό 850 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 110 ευρώ.

    Με μισθό 800 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 180 ευρώ.

    Με μισθό 750 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 250 ευρώ.

    Με μισθό 700 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 320 ευρώ.

    Με μισθό 650 ευρώ και εισόδημα στο μπλοκάκι πάνω από 370 ευρώ

•     Ελεύθεροι επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενοι (πρ. ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ) με ασφαλιστέο εισόδημα (καθαρό φορολογητέο συν καταβλητέες εισφορές προηγούμενου έτους) 1.050 ευρώ το μήνα ή 12.600 ευρώ ετησίως και πάνω.

•     Νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες του πρ. ΟΑΕΕ με δραστηριότητα έως 5 ετών που εντάσσονται στην νέα υποκατώτατη κατηγορία μειωμένων εισφορών των 126 ευρώ.

•     Αγρότες με ετήσιο ασφαλιστέο εισόδημα (καθαρό φορολογητέο συν καταβλητέες εισφορές προηγούμενου έτους) από 6.800 ευρώ και πάνω.

•     Πάνω από 20.000 ασφαλισμένοι που κάθε χρόνο εξαγοράζουν πλασματικά έτη για να δικαιωθούν επικουρικής σύνταξης. Ευνοημένοι είναι κυρίως δημόσιοι υπάλληλοι που εξαγοράζουν μη καλυπτόμενο χρόνο από την κύρια καθώς και στρατιωτική θητεία. Αν το ποσό δεν υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ δίνεται η δυνατότητα συμψηφισμού ή παρακράτησής του από την επικουρική σύνταξη.

•     Πάνω από 1,5 εκατομμύριο μισθωτοί που θα δουν μια μικρή αύξηση μισθού από τον Ιούνιο στο πλαίσιο της μείωσης των εισφορών κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες.

ΠΗΓΗ. ethnos.gr