Αυξημένος κίνδυνος οστεοπόρωσης σε ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο εντέρου

Εστάλη από τον  Γαστρεντερολόγο Δρ. Χρήστο Ζαβό ( http://peptiko.gr)

Η οστεοπενία και η οστεοπόρωση είναι αρκετά συχνές στους ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα) σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. 

Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα το 70% των ασθενών με νόσο του Crohn και το 64% των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα έχουν μειωμένη οστική πυκνότητα, είτε οστεοπενία είτε οστεοπόρωση, παρόλη την έκθεση στον ήλιο.

Η συχνότητα καταγμάτων στους ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (ΙΦΝΕ) είναι 40% μεγαλύτερη συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό, η δε 10ετής πιθανότητα μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος σε ασθενείς με ΙΦΝΕ υπολογίζεται σε 0,8-0,9% στον Ελληνικό χώρο. Πολλά από τα κατάγματα είναι σιωπηρά (χωρίς συμπτώματα) και ανευρίσκονται σε τυχαίο ακτινογραφικό έλεγχο.

Παράγοντες κινδύνου μειωμένης οστικής πυκνότητας στους ασθενείς με ΙΦΝΕ

Οι παράγοντες κινδύνου στους οποίους οφείλεται η οστεοπενία και η οστεοπόρωση στους ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου είναι οι εξής: 

-          Χρόνια φλεγμονή

-          Δυσαπορρόφηση (ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, κυρίως ασβεστίου και βιταμίνης D)

-          Επίδραση φαρμάκων, κυρίως κορτικοστεροειδών

-          Εκτεταμένη φλεγμονή λεπτού εντέρου ή εκτομή λεπτού εντέρου

-          Ηλικία

-          Κάπνισμα

-          Μειωμένη φυσική άσκηση

Ποιοι ασθενείς με ΙΦΝΕ πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο οστικής πυκνότητας

Κάθε ασθενής με ΙΦΝΕ θα πρέπει να υποβάλλεται σε μέτρηση οστικής πυκνότητας εφόσον υπάρχουν οι εξής παράμετροι:

1.       Παρατεταμένη χορήγηση κορτικοστεροειδών (πάνω από 3 μήνες συνεχής ή κατά περιόδους χρήση)

2.       Fragility κάταγμα (δηλαδή κάταγμα εκ πτώσεως από ύψος ίσο ή χαμηλότερο του αναστήματος)

3.       Γυναίκες σε εμμηνόπαυση ή άνδρες άνω των 50 ετών

4.       Υπογοναδισμός (μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης ή οιστρογόνων)

Πώς ελέγχουμε την οστική πυκνότητα

Η μέθοδος μέτρησης οστικής πυκνότητας λέγεται DXA scan (απορροφησιομετρία ακτίνων Χ διπλής ενέργειας) που υπολογίζει το T-score και το Z-score. 

Το T-score αντιστοιχεί στο πόσο υψηλότερη ή χαμηλότερη είναι η οστική πυκνότητα από την πυκνότητα οστού ενός υγιούς 30χρονου ενήλικα του ίδιου φύλου. 

Το Z-score μετράει την οστική πυκνότητα του ασθενούς συγκρινόμενη με εκείνη ενός μέσου ανθρώπου με τη δική του ηλικία και σωματότυπο.

Ένας χρήσιμος ακόμη δείκτης είναι το FRAX score που υπολογίζει τον κίνδυνο να αναπτύξει ένας ασθενής με ΙΦΝΕ κάποιο μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα στα επόμενα 10 χρόνια.

Το FRAX score λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, το βάρος, το ύψος, προηγούμενο ιστορικό καταγμάτων, κάπνισμα, λήψη κορτικοειδών, παρουσία ρευματοειδούς αρθρίτιδας, δευτερογενής οστεοπόρωση, κατανάλωση πάνω από 3 μονάδες αλκοόλ ημερησίως, και την οστική πυκνότητα στον αυχένα του μηριαίου οστού.

Τι συνιστάται να κάνουν οι ασθενείς με ΙΦΝΕ

Στους ασθενείς με ΙΦΝΕ θα συστήσουμε:

-          Ελαχιστοποίηση χορήγησης κορτικοστεροειδών (εφόσον είναι απαραίτητη η χορήγηση κορτικοστεροειδών, πιθανόν να απαιτείται συγχορήγησή τους με διφωσφονικά)

-          Χρήση ταχέως μεταβολιζόμενων στεροειδών

-          Βελτιστοποίηση δοσολογίας μεσαλαμίνης

-          Θειοπουρίνες

-          Βιολογικοί παράγοντες

Επίσης, γενικές συστάσεις αφορούν τα ακόλουθα:

•          Ενήλικες <50 ετών χρειάζονται στη διατροφή τους 1000 mg (1 g) ασβεστίου και 400-800 IU βιταμίνης D καθημερινά, ενώ ενήλικες >50 ετών χρειάζονται αντιστοίχως, 1200 mg ασβεστίου και 1000 IU βιταμίνης D καθημερινά

•          Σωματική άσκηση

•          Διακοπή καπνίσματος

•          Αποφυγή αλκοόλ

•          Θεραπεία υπογοναδισμού

Δείτε στη συνέχεια το βίντεο του Γαστρεντερολόγου Δρ. Χρήστου Ζαβού για την οστεοπόρωση στους ασθενείς με ΙΦΝΕ στο 18ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Νοσημάτων του Εντέρου που έγινε στις 2 Ιουνίου 2019 στην Αργολίδα.