Εντείνονται τα «πολεμικά σχέδια» για τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας

 





Καθημερινά είναι τα βήματα κλιμάκωσης της ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης μεταξύ ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας, ενώ αυξάνεται και η στρατιωτική «κινητικότητα» στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Ουκρανίας. 


Οι εξελίξεις μετά το επεισόδιο στον πορθμό του Κερτς στην Αζοφική Θάλασσα και μετά το τελεσίγραφο των ΗΠΑ για αποχώρηση μέσα στο επόμενο δίμηνο από τη Συνθήκη INF (για τους πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς), που έχει υπογράψει με τη Ρωσία, προσθέτουν νέα «καύσιμη ύλη» στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και προδίδουν «πρόβες πολέμου».

Το περιστατικό στο Κερτς (ενώνει την Αζοφική με τη Μαύρη Θάλασσα), με την κατάσχεση τριών πολεμικών πλοίων και τη σύλληψη 24 ναυτών της Ουκρανίας από τις ρωσικές αρχές, όχι μόνο τυχαίο δεν είναι, αλλά ήρθε και «κούμπωσε» με τους σφοδρούς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς για τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας. 

Ο ρόλος της περιοχής στα ΝΑΤΟικά σχέδια «περικύκλωσης» της Ρωσίας αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία, ενώ αμερικανικές «δεξαμενές σκέψης» εστιάζουν στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της, στους δρόμους του πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και στο ρόλο που παίζουν οι ρωσικές δυνάμεις που σταθμεύουν εκεί, στην ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση στη Μέση Ανατολή.

Η ρωσική κυβέρνηση χαρακτήρισε το περιστατικό στις 25/11 «στημένη πρόκληση», ενώ ξεκαθάρισε ότι δεν θα παραιτηθεί από την παρουσία της και τα «δικαιώματά» της σε Μαύρη Θάλασσα, Κριμαία, Ανατολική Ουκρανία.

Σε κάθε περίπτωση, όσα προηγήθηκαν και όσα ακολούθησαν, ταιριάζουν «γάντι» με τη ΝΑΤΟική και ιδιαίτερα την αμερικανική στρατηγική απέναντι στη Ρωσία, αλλά και αυτήν της ΕΕ. Παράλληλα, συνυπάρχουν και οι αντιθέσεις εντός του ΝΑΤΟ, εντός της ΕΕ, αλλά και ΕΕ - ΗΠΑ στην περιοχή και ως προς τη στάση απέναντι στη Ρωσία.

Η «διαδρομή» προς το Κερτς

 

Πώς φτάσαμε στην εμπλοκή στα Στενά του Κερτς; 

Το Σεπτέμβρη ο Ουκρανός Πρόεδρος, Πέτρο Ποροσένκο, εξέδωσε Προεδρικό Διάταγμα για ακύρωση της «συνθήκης φιλίας» με τη Ρωσία (από το 1997), το οποίο εγκρίθηκε και από το ουκρανικό Κοινοβούλιο την περασμένη Πέμπτη. 

Την ίδια μέρα, το ουκρανικό Κοινοβούλιο υιοθέτησε νομοσχέδιο, το οποίο ουσιαστικά αυξάνει την περιοχή ελέγχων στη Μαύρη Θάλασσα. Αυτό επιτρέπει στην Ακτοφυλακή και το Ναυτικό να ελέγχουν «ύποπτα πλοία», όχι εντός των 12 μιλίων, όπως μέχρι τώρα, αλλά σε απόσταση 24 μιλίων από την ακτογραμμή.

Τον Οκτώβρη, άλλο Προεδρικό Διάταγμα «άναψε το πράσινο φως» για αποστολή ουκρανικών πολεμικών πλοίων, μέσω των Στενών του Κερτς, στο λιμάνι του Μπέρντιανσκ, ώστε να επιβεβαιώσει το δικαίωμα της Ουκρανίας στην ελεύθερη διέλευση μέσω του πορθμού Κερτς (ελέγχεται πλήρως από τη Ρωσία μετά την ενσωμάτωση της Κριμαίας το 2014), που εξασφαλίζει την έξοδο της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.

Με τη συμφωνία Ρωσίας - Ουκρανίας το 2003, η Αζοφική χαρακτηρίζεται «ύδατα» της Ρωσίας και της Ουκρανίας, οι δυο χώρες τη μοιράζονται και την εκμεταλλεύονται από κοινού.

Ακριβώς ένα μήνα πριν από το επεισόδιο στο Κερτς, η ΕΕ είχε διαμαρτυρηθεί για τους «καταχρηστικούς» ρωσικούς ελέγχους που προκαλούν τεράστιες οικονομικές απώλειες τόσο στα δυο λιμάνια της Ουκρανίας στην Αζοφική (Μπέρντιανσκ και Μαριούπολη) όσο και στις εταιρείες, που πληρώνουν τεράστια πρόστιμα για τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις εμπορευμάτων. 

Τα δυο λιμάνια είναι σημαντικά για τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών και χάλυβα, καθώς και για την εισαγωγή άνθρακα.

Οπως σημείωνε σχετικό ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου στις 25 Οκτώβρη, οι ρωσικοί έλεγχοι «οδηγούν σε μείωση των ροών εμπορευμάτων και σε μεγάλες οικονομικές απώλειες για την τοπική οικονομία στην Ουκρανία και τις εμπορικές επιχειρήσεις. 

Σύμφωνα με την ουκρανική κυβέρνηση, πάνω από 200 σκάφη υποβλήθηκαν σε αυτή την επαχθή διαδικασία έως το τέλος Σεπτέμβρη 2018, συμπεριλαμβανομένων 120 και πλέον πλοίων που είναι νηολογημένα στην ΕΕ, ενώ πλοία υπό ρωσική σημαία εξαιρούνται από τους ελέγχους αυτούς».

Το Ευρωκοινοβούλιο κάλεσε την Κομισιόν να αξιολογήσει την οικονομική ζημιά και να εξετάσει τρόπους στήριξης των μεταφορέων και των (ουκρανικών) λιμένων, ιδίως με εντονότερη παρέμβαση της ΕΕ σε Μαριούπολη και Μπέρντιανσκ και προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της ευρύτερης νοτιοανατολικής περιοχής της Ουκρανίας.
 
Στο μεταξύ, η Ρωσία έχει κατασκευάσει μια γέφυρα πάνω από τον πορθμό Κερτς (19 χλμ.) που ενώνει με αυτοκινητόδρομο (από Μάη 2018) και σιδηρόδρομο (από το 2019) τη χώρα με τη Χερσόνησο της Κριμαίας, διασφαλίζοντας την τροφοδοσία της με τρόφιμα και ενεργειακούς πόρους.

Η Αζοφική Θάλασσα

 

Η Αζοφική είναι μια πολύ ρηχή θάλασσα, που μοιάζει με κλειστή λίμνη και ενώνεται με τη Μαύρη μέσω του πορθμού του Κερτς. Το Κερτς είναι σημαντική πόλη στα ανατολικά της Κριμαίας και πλέον έχει ενσωματωθεί στη Ρωσία, η οποία από τότε ελέγχει και την είσοδο στην Αζοφική.

Η Αζοφική θεωρείται «εσωτερική θάλασσα» και περιβάλλεται από εδάφη της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Ετσι, το καθεστώς της ναυσιπλοΐας ρυθμίζεται από ειδικές συμφωνίες ανάμεσα στις εμπλεκόμενες χώρες. 

Με τη συμφωνία του 2003 οι δύο χώρες εκμεταλλεύονται από κοινού τη θάλασσα αυτή. 
Η συμφωνία απαγορεύει την είσοδο σε ξένα πολεμικά πλοία, ενώ για τα πολεμικά πλοία προβλέπει ότι θα πρέπει να υπάρχει έγκαιρη ενημέρωση της άλλης χώρας. 

Το 2012 είχε υπογραφεί συμφωνία για τα ζητήματα ναυσιπλοΐας των δυο χωρών. Για τα εμπορικά πλοία υπήρχε το καθεστώς της ελεύθερης διέλευσης με την υποχρέωση της ενημέρωσης και άδειας από τον λιμενάρχη του Κερτς.

Η Ουκρανία διαθέτει 18 πλοία στο στόλο της στην Αζοφική, εκ των οποίων τα 6 φέρουν οπλικά συστήματα. Η ρωσική Ακτοφυλακή υπολογίζεται πως διαθέτει γύρω στα 100 σκάφη, με τα 36 να φέρουν οπλικά συστήματα. Με τη δύναμη αυτή ελέγχει όλα τα πλοία που διέρχονται τα Στενά του Κερτς, αλλά στο βόρειο τμήμα της Αζοφικής, στις προσβάσεις των δυο μεγάλων ουκρανικών λιμανιών. 

Να σημειωθεί πως στην περιοχή βρίσκεται το Ροστόφ του Ντον, που αποτελεί και σημαντικό στρατιωτικό - επιτελικό κέντρο για τις ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις, με τεράστια ισχύ πυρός (αεροπλάνα, πυροβολικά, αντιαεροπορικά), ενώ και στην Κριμαία έχουν μεταφερθεί τα αντιαεροπορικά συστήματα «S-400».

Αξιοποίηση προς διάφορες κατευθύνσεις

 

Οσα ακολούθησαν το επεισόδιο στο Κερτς είναι επίσης ενδεικτικά. Η Ουκρανία κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο συγκεντρώνει στρατιωτικές δυνάμεις στην Ανατ. Ουκρανία και κοντά στην Κριμαία, καλεί το ΝΑΤΟ να αυξήσει τις δυνάμεις του στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ η Ρωσία καταγγέλλει σχέδια για νέες προβοκάτσιες σε βάρος της στην περιοχή του Ντονμπάς με τη συνδρομή και βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων. 

Οι ΗΠΑ σκέφτονται να στείλουν νέο πολεμικό πλοίο στη Μαύρη Θάλασσα, μετέδωσε το CNN. Σίγουρα η ουκρανική κυβέρνηση αξιοποιεί πλήρως το περιστατικό στο Κερτς για να επαναφέρει στο διεθνές προσκήνιο το ζήτημα της Κριμαίας και με στρατιωτικά μέσα.

«Υπάρχει ήδη "πολύ" ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα και θα συνεχίσουμε να αξιολογούμε την παρουσία μας στην περιοχή», είπε χαρακτηριστικά ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ. ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και ΕΕ ζητούν την άμεση απελευθέρωση των Ουκρανών ναυτών, ως πρώτο βήμα για να αρχίσουν συζητήσεις σχετικά με το περιστατικό, αλλά και την περιοχή γενικά.

Επιπλέον, η όξυνση στην Αζοφική αξιοποιείται ως «σφήνα» στην όποια προσέγγιση της Ρωσίας με τη Γερμανία και γενικότερα με την ΕΕ. Απανωτές είναι οι εκκλήσεις της ουκρανικής κυβέρνησης προς τη Γερμανία να αυξήσει το Πολεμικό Ναυτικό της στη Μαύρη Θάλασσα, να μπλοκάρει την κατασκευή του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου «Nord Stream 2» (που θα καταλήγει στη Β. Γερμανία), να επιβάλει μαζί με την ΕΕ νέες κυρώσεις στη Ρωσία.

Αντίστοιχα, οι πιέσεις των ΗΠΑ για το σταμάτημα του «Nord Stream 2» εντάθηκαν αξιοποιώντας το σκηνικό στο Κερτς. Να σημειωθεί εδώ ότι γερμανικοί επιχειρηματικοί όμιλοι ζητούν ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία και σταδιακή άρση των κυρώσεων, ενώ γερμανικοί όμιλοι συμμετέχουν στην κατασκευή του «Nord Stream 2», ο οποίος θα εξασφαλίσει και φτηνότερο φυσικό αέριο για τις βιομηχανίες, σε σχέση με το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).

Παράλληλα, η Γερμανία ζητά να διατηρηθεί η Ουκρανία ως χώρα διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και μετά την ολοκλήρωση του αγωγού, ως «εγγύηση» κατά της ρωσικής επιθετικότητας στην περιοχή.

Ε. Μ.

 

 

 

ΠΗΓΗ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ