«Ξηλώνουν» τον ασφαλιστικό νόμο 4387/16 Κατρούγκαλου - Στον αέρα ο επανυπολογισμός συντάξεων;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24-2-2017

• ΜΕ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΧΤΣΙΟΓΛΟΥ - ΠΟΙΟΙ ΧΑΝΟΥΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ

• Αποσύρουν το δείκτη αυτόματης αναπροσαρμογής μισθών και φέρνουν νέα διάταξη για υπολογισμό συντάξεων με βάση τον τιμάριθμο

Ξηλώνουν το δείκτη αναπροσαρμογής μισθών που προέβλεπε ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου για τον υπολογισμό των νέων και τον επανυπολογισμό των παλιών συντάξεων.

Ο δείκτης αυτός αποτελούσε την «καρδιά» του νόμου 4387/2016 και θα τον έβγαζε η Στατιστική Αρχή, ώστε όσοι αποχωρούν με σύνταξη να έχουν μια αυτόματη αναπροσαρμογή είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω στις συντάξιμες αποδοχές τους, ανάλογη με το μέσο όρο της εξέλιξης των μισθών στο σύνολο της οικονομίας. 

Με αυτόν τον δείκτη θα έβγαινε ο μέσος όρος των αποδοχών τους από το 2002 και μετά και με αυτές τις αποδοχές θα υπολογιζόταν οι συντάξεις.

Ο δείκτης αυτός κρίθηκε ανεφάρμοστος και, όπως αποκαλύπτει ο Ελεύθερος Τύπος, το υπουργείο Εργασίας προωθεί σε συμπληρωματικό ασφαλιστικό νομοσχέδιο την απόσυρσή του και την αντικατάστασή του από την αναπροσαρμογή αποδοχών με ρήτρα τιμαρίθμου (κάτι σαν την ΑΤΑ του '80) που άλλους τους ευνοεί, άλλους τους χαντακώνει και άλλους τους αφήνει ουδέτερους.

Η ουσία είναι ότι 10 μήνες μετά την ψήφισή του ο νόμος Κατρούγκαλου για το ασφαλιστικό (4387/2016) αλλάζει στην πιο βασική του ρύθμιση και μάλιστα από την αντικαταστάτριά του υπουργό Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου, η οποία ως διευθύντρια του γραφείου του χτένισε και επεξεργάστηκε τις διατάξεις του ν. 4387 που τώρα ανακαλύπτει ότι δεν μπορούν να εφαρμοστούν και τις ξηλώνει.

Δεν γνωρίζει η τρόικα

Αυτή η βασική αλλαγή, ωστόσο, δεν έχει συζητηθεί με την τρόικα και είναι άγνωστο αν τελικώς θα περάσει η σχετική διάταξη που είναι θέμα ημερών για να προωθηθεί στη Βουλή μαζί με άλλες συμπληρωματικές ρυθμίσεις για να ξεμπλοκάρει η έκδοση συντάξεων. 

Η εξεύρεση αυτού του δείκτη, έτσι όπως τον ζητά νόμος Κατρούγκαλου, δηλαδή ειδικά και μόνο για την επικαιροποίηση των αποδοχών των εργαζομένων από το 2002 και μετά που θα μετρούν για τον υπολογισμό των νέων συντάξεων, κατέστη αδύνατη και ανέφικτη.

Ανώτατα υπηρεσιακά στελέχη του ΕΦΚΑ το επισήμαναν μάλιστα με επιστολές τους στο υπουργείο Εργασίας, προτείνοντας, σύμφωνα με το περιεχόμενο της επιστολογραφίας τους που αποκαλύπτει ο Ελεύθερος Τύπος, να επανέλθει το παλιό σύστημα που εφάρμοσε το ΙΚΑ και έλεγε ότι οι αποδοχές των εργαζομένων επικαιροποιούνται κατά τον υπολογισμό σύνταξης, με δείκτες εξέλιξης του ΑΕΠ. 

Η διαφορά τώρα είναι ότι πρότειναν να επικαιροποιούνται με το δείκτη τιμών καταναλωτή.

Η φιλοσοφία όμως του δείκτη επικαιροποίησης αποδοχών που θα έβγαζε η Στατιστική Αρχή με βάση το μέσο όρο εξέλιξης μισθών για το σύνολο των εργαζομένων μπήκε στο ν. 4387 για να είναι όσο το δυνατόν πιο δίκαιο το νέο σύστημα και να περιορίζει τις υπερβολικές αυξήσεις αλλά και τις μεγάλες μειώσεις μισθών, με σκοπό να ισορροπεί το ασφαλιστικό. 

Με βάση αυτή την πρόβλεψη βγήκε τον Ιούνιο-Ιούλιο του 2016 η κυβέρνηση και έλεγε ότι «έχουμε βιώσιμο ασφαλιστικό» και ότι «κερδίζουν οι χαμηλόμισθοι καλύτερες συντάξεις από πριν».

Όλα αυτά ήταν λόγια που τα πήρε ο αέρας μόλις είδαν ότι με το δείκτη αναπροσαρμογής μισθών από την ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι δημόσιοι υπάλληλοι θα είχαν ακόμη μεγαλύτερες μειώσεις από αυτές που προκαλεί ο νέος υπολογισμός συντάξεων όπως και μεγαλύτερες μειώσεις θα είχαν και οι εργαζόμενοι που είχαν σταθερές αποδοχές.

Οι μισθοί

Η αλλαγή αυτή σημαίνει ότι αν στο σύνολο των ετών από το 2002 ως το 2016 οι μισθοί μειώθηκαν κατά 6% και ο δείκτης τιμών καταναλωτή ήταν μηδενικός, τότε ο μέσος όρος των αποδοχών 2002-2016 για έναν εργαζόμενο υποχωρεί κατά 6%. 

Αν ο δείκτης τιμών καταναλωτή είχε αύξηση 1%, τότε ο μέσος όρος αποδοχών αντί μείωσης 6% θα έχει μείωση 5% καθώς θα αναπροσαρμοστούν με την εξέλιξη του τιμαρίθμου.

Ένας μισθωτός δηλαδή με 1.000 ευρώ αντί μείωσης 6% θα έχει μείωση 5%, δηλαδή οι αποδοχές που θα ληφθούν υπόψη για τον υπολογισμό της σύνταξης θα είναι 950 ευρώ.

Με τον δείκτη της Στατιστικής Αρχής θα λαμβάνονταν υπόψη οι πραγματικές αποδοχές των εργαζομένων κατ' έτος (με τις αυξήσεις ή τις μειώσεις) και θα αναπροσαρμόζονταν με τον δείκτη εξέλιξης μισθών που θα έβγαζε η Στατιστική Αρχή για κάθε έτος λαμβάνοντας υπόψη τις αυξήσεις ή τις μειώσεις για το σύνολο των μισθών των εργαζομένων στο σύνολο της οικονομίας.

Με την εφαρμογή του δείκτη της Στατιστικής Αρχής, θα είχαμε για παράδειγμα έναν εργαζόμενο που από το 2002 ως το 2016 είχε σωρευτική μείωση μισθού 10%, δηλαδή από 1.000 στα 900 ευρώ, ενώ στο σύνολο της οικονομίας οι μισθοί για όλα τα έτη (2002-2016) μπορεί να είχαν μια μικρή αύξηση ή μια μικρή μείωση της τάξης του 2%. Αυτό το 2% θα έμπαινε στις τελικές αποδοχές είτε αυξάνοντάς τες στα 918 ευρώ είτε μειώνοντάς τες στα 812 ευρώ.

Με την τιμαριθμοποίηση όμως ο εργαζόμενος μπορεί να χάσει αυξήσεις και να πάρει μειώσεις που δεν υφίστανται στους μισθούς.

Για παράδειγμα, τις καλές εποχές (2004-2009) οι μισθοί αυξάνονταν κατά 495 ως 695 κάθε χρόνο σχεδόν. Ενώ με το Μνημόνιο οι μειώσεις ήταν 5%, 10%, 25% από το 2011 και μετά. Ο δείκτης τιμών όμως δεν ακολουθούσε την αύξηση των μισθών (ήταν πάντα χαμηλότερος), όπως και δεν ακολουθούσε τις μειώσεις αποδοχών.

Αυτό που θα συμβεί με το ξήλωμα των διατάξεων που προβλέπουν τα άρθρα 8, 28 και 33 του ν. 4387 είναι οι εργαζόμενοι να χάσουν τις αυξήσεις που θα είχαν με το δείκτη της Στατιστικής Αρχής στις συντάξιμες αποδοχές τους από το 2002 ως το 2009 και να περιορίσουν τις μειώσεις που προκλήθηκαν από το 2011 και μετά.

Στον αέρα ο επανυπολογισμός συντάξεων

ΤΟ «ΞΗΛΩΜΑ» του δείκτη μισθών τινάζει στον αέρα και τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων, γιατί ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει ότι για να επανυπολογιστούν οι παλιές συντάξεις θα πρέπει να έρθουν στο «σήμερα» οι αποδοχές που είχαν οι συνταξιούχοι όταν υπολογίστηκε η αρχική τους σύνταξη.

Αυτή η επικαιροποίηση αποδοχών γίνεται όπως λέει ο νόμος και η εγκύκλιος Πετρόπουλου με το δείκτη αναπροσαρμογής μισθών (άρθρο 28 ν. 4387) της Στατιστικής Αρχής, που όμως τον ξηλώνουν!!!

Θα πρέπει λοιπόν να ορίσουν νέο τρόπο επανυπολογισμού των παλιών συντάξεων, αφού καταργούν το δείκτη μισθών που θα εξέδιδε η Στατιστική Αρχή. 

Η βόμβα στον επανυπολογισμό με το ξήλωμα του δείκτη της Στατιστικής Αρχής είναι ότι θα μεγαλώσουν οι προσωπικές διαφορές ανάμεσα σε παλιές και νέες συντάξεις και ενδεχομένως να είναι μεγαλύτερες και οι περικοπές συντάξεων με τη σταδιακή αφαίρεση αυτών των διαφορών.

Νέα... ΑΤΑ

Για παράδειγμα, οι αποδοχές ενός συνταξιούχου που βγήκε στη σύνταξη το 1998 θα πρέπει να μετατραπούν σε μισθό του σήμερα με όλες τις αυξήσεις και τις μειώσεις που δόθηκαν στους μισθούς από το 1998 ως το 2016.

Αυτή η αναπροσαρμογή αν γίνει με τη νέα... ΑΤΑ που εισάγει τώρα το υπουργείο Εργασίας γιατί δεν μπορεί να εφαρμόσει το νόμο που ψήφισε, θα βγάλει μεγαλύτερη τη νέα σύνταξη και θα αυξήσει τη διαφορά (μείωση) από τις νέες συντάξεις.

«Παγίδα» με αποδοχές πριν από το 2002

ΑΛΛΑΓΕΣ έρχονται όμως και για τους ανέργους, καθώς αν δεν βγαίνει ο μέσος όρος αποδοχών για να πάρουν σύνταξη επειδή δεν είχαν πολλούς μισθούς από 2002 και μετά, τότε θα εξετάζουν και μισθολογικές περιόδους πριν από το 2002. 

Και εδώ ξηλώνουν άλλο ένα άρθρο του νόμου Κατρούγκαλου και βελτιώνουν τη διάταξη που έλεγε ότι οι συντάξεις θα βγαίνουν με το μέσο όρο των αποδοχών από το 2002 και μετά, και όχι πιο πίσω. 

Η νέα διάταξη θα ορίζει ένα μίνιμουμ μισθών (10 ετών κατ’ ελάχιστο σύμφωνα με πληροφορίες) και αν δεν βγαίνουν από το 2002 μέχρι το 2017 για παράδειγμα, τότε θα πηγαίνουν και σε μισθούς προ του 2002, μέχρι να συμπληρωθεί το μίνιμουμ όριο των 10 μισθολογικών περιόδων για να πάρουν σύνταξη όσοι είχαν μεγάλα διαστήματα χωρίς μισθό.

Οι χαμηλόμισθοι

Υπάρχει όμως και η παγίδα, γιατί όσοι είχαν χαμηλές αποδοχές στο παρελθόν θα πάρουν λιγότερα, γιατί θα πέσει ο μέσος όρος των αποδοχών που θα μετρήσουν για τη σύνταξη.

Εργαζόμενος με 7 έτη απασχόλησης από το 2002 ως το 2016 και μέσο μισθό 800 ευρώ, δεν παίρνει σύνταξη, παρά μόνο αν ψάξουν να βρουν αποδοχές και πριν από το 2002. 

Αν όμως οι αποδοχές αυτές είναι χαμηλές, τότε θα πέσει και ο μέσος όρος και αντί για 800 μπορεί να βγει στα 600 ευρώ, οπότε θα πάρει και μικρότερη σύνταξη, όσο πιο πίσω πηγαίνουν οι αποδοχές.

ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Η ΝΕΑ διάταξη εισάγει και πάλι κόφτη μισθών - συντάξεων, με μικρότερες όμως διακυμάνσεις προς τα πάνω και προς τα κάτω. Υπάρχουν κερδισμένοι και ζημιωμένοι από το νέο σύστημα αναπροσαρμογής μισθών και υπολογισμού συντάξεων. 

Ας τα δούμε με δύο παραδείγματα:

1. Αν έμενε ο Δείκτης της Στατιστικής Αρχής

• Αποδοχές εργαζόμενου 800 ευρώ το 2002 και 1.000 ως 2009 με σωρευτικές αυξήσεις μισθού 20%. Από 2010 ως 2016 μέσος μισθός 1.000 ευρώ με πάγωμα αποδοχών. 

Μέσος όρος αποδοχών για υπολογισμό σύνταξης 900 ευρώ. Με 35 έτη. θα πάρει 688 ευρώ. Με το Δείκτη της Στατιστικής, αν ο μέσος όρος των αυξήσεων από το 2002 ως το 2009 ήταν 15%, θα είχε αναπροσαρμογή μισθού στα 1.150 ευρώ. 

Αν τώρα ο μέσος όρος των μειώσεων από το 2011 και μετά ήταν 20%, θα είχε μέσες αποδοχές 956 ευρώ από το 2002 ως το 2016. Η σύνταξη θα έβγαινε στα 708 ευρώ.

2. Με το νέο δείκτη τιμαριθμικής αναπροσαρμογής

• Αποδοχές εργαζόμενου 800 ευρώ το 2002 και 1.000 ως το 2009 με σωρευτικές αυξήσεις μισθού 20%. Από 2010 ως 2016 ο μέσος όρος Δείκτη Τιμών Καταναλωτή είναι 4% οπότε οι αποδοχές πάνε στα 1.020 ευρώ. Από 2010 ως 2016 οι αποδοχές μένουν στα 1.000 ευρώ. 

Αν ο Δείκτης Καταναλωτή είναι -2%, τότε ο μέσος όρος αποδοχών βγαίνει στα 891 ευρώ. Αν είναι 0%, ο μέσος όρος αποδοχών βγαίνει στα 918 ευρώ και αν ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή είναι +2% ο μέσος όρος αποδοχών βγαίνει στα 936 ευρώ. 

Στην πρώτη περίπτωση (891 ευρώ μέσος όρος αποδοχών) θα πάρει με 35 έτη 685 ευρώ σύνταξη. Στη δεύτερη περίπτωση (αποδοχές 918 ευρώ) θα πάρει 694 ευρώ και στην τρίτη περίπτωση (αποδοχές 936 ευρώ) θα βγάλει σύνταξη 700 ευρώ.

(Ε.Τ. 23/02/2017 – ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ - kkatikos@e-typos.com)

ΠΗΓΗ. staratalogia