Κυριακή 31 Αυγούστου 2014

Αμφίπολη - Η πορεία των ανασκαφών μέχρι σήμερα (ΦΩΤ)

ΚΥΡΙΑΚΗ 31-8-2014



 Η πορεία των ανασκαφών που δημοσιεύτηκαν απο 12 Αυγούστου 2014 μέχρι σήμερα

12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014
 

 Μπροστά στην αποκάλυψη ενός σημαντικού αρχαιολογικού τάφου φαίνεται πως βρίσκονται οι ανασκαφές, που διεξάγονται στον μοναδικό μνημειακό περίβολο του Τύμβου Καστά, στην Αρχαία Αμφίπολη.

 
Πρόκειται άραγε για έναν μεγάλο βασιλικό τάφο; Από τη μεριά της η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κατερίνα Περιστέρη, τηρεί σιγή ιχθύος για το όλο ζήτημα, ενώ ενημερώνει καθημερινά για όλες τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις της το υπουργείο Πολιτισμού.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την Κατερίνα Περιστέρη, τον περασμένο Μάρτιο -στην 27η αρχαιολογική επιστημονική συνάντηση, που διεξήχθη στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου- τα δύο τελευταία έτη, κατά τη διεξαγωγή των ανασκαφών στον λόφο Καστά, αποκαλύπτεται ένας μοναδικός ταφικός περίβολος στον κόσμο, όπως υποστηρίζει η κ. Περιστέρη, λόγω του μεγέθους του που αγγίζει τα πεντακόσια περίπου μέτρα, με ακριβείς αναλογίες ύψους τριών μέτρων και συνολικού μήκους 497 μέτρων.

Το Ιούνιο, μετά τη χρηματοδότηση των 100.000 ευρώ από το Υπουργείο Πολιτισμού, οι ανασκαφές που είχαν σταματήσει λόγω χειμερινής περιόδου συνεχίστηκαν, με την προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη, να απομακρύνει αρχικά τους τόνους χώματος που σκέπαζαν τον λόφο Καστά, και στη συνέχεια να ολοκληρώνει την ανασκαφή του μεγαλοπρεπούς ταφικού περιβόλου που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.

Όπως είχε επισημάνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στην 27η αρχαιολογική επιστημονική συνάντηση, η κ. Περιστέρη, «κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή. Εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και το γιό του Αλέξανδρο Δ’».

Ο ταφικός περίβολος χρονολογείται γύρω στο 325 – 300 π.Χ. και φέρεται να έχει την υπογραφή του φημισμένου της εποχής εκείνης, αρχιτέκτονα, Δεινοκράτη, που σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία ήταν και στενός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου.

Οικοδομήθηκε από θασίτικο μάρμαρο που μεταφέρθηκε στη περιοχή με ειδικά πλοιάρια, ενώ οι μαρμάρινοι δόμοι από την Αλική της θάσου, τοποθετήθηκαν με ειδικούς γερανούς, κατασκευασμένους από ξύλο, σίδηρο και μολύβι, ίχνη των οποίων βρέθηκαν κατά την αρχαιολογική ανασκαφή.

Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες, ένα μεγάλο μέρος του περιβόλου έχει αποξηλωθεί κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους με αποτέλεσμα αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του να μη βρίσκονται στη θέση τους.

Μια ευρύτερη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Αμφίπολης στην προσπάθεια να εντοπιστούν τα χαμένα αρχιτεκτονικά μέλη, οδήγησε την Κατερίνα Περιστέρη και τους συνεργάτες της, στην περιοχή του χώρου του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης όπου τα χαμένα μέλη του περιβόλου, βρέθηκαν είτε διάσπαρτα, είτε εντοιχισμένα στη βάση του Λέοντος.

Η χρονολόγηση τόσο του ταφικού περιβόλου όσο και του Λέοντα συμπίπτει και ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4π.Χ. αιώνα.

«Μετά την ανακάλυψη του ταφικού περιβόλου του τύμβου Καστά, όπως απέδειξε η έρευνα μας, το ταφικό μνημείο του Λεόντα συνδέεται με το ταφικό σήμα του τύμβου που στην πραγματικότητα είναι το θεμέλιο του και τοποθετείται στην κορυφή του τύμβου βάσει και της γεωμετρίας που μας δίνει ο ταφικός περίβολος» είπε κατά την παρουσίαση των ανασκαφών της η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Παρουσιάζοντας τα νέα ανασκαφικά δεδομένα, με αρχιτεκτονική τεκμηρίωση, για τον τρόπο και τον τόπο κατασκευής του μνημείο του Λέοντα της Αμφίπολης, ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, τόνισε ότι τα χαμένα μέλη του ταφικού περιβόλου αποτελούν σήμερα τη βάση του Λέοντα της Αμφίπολης, ενώ η κλήση των μαρμάρινων δόμων αποδεικνύουν την κυκλική τους φορά και ότι είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι του μεγάλου ταφικού περιβόλου.



                         

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, ο περήφανος Λέοντας της Αμφίπολης, με ύψος 5,20 μέτρων αποδεικνύεται πως ήταν στην κορυφή του ταφικού μνημείου του Καστά, πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο που τα κομμάτια του μεταφέρθηκαν από τα λατομεία της Θάσου, με ειδικές σχεδίες και ξύλινα κάρα που τραβούσαν βόδια εργασίας. Ο Λέοντας της Αμφίπολης, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, φέρεται ότι φιλοτεχνήθηκε στο συγκεκριμένο σημείο, χωρίς να είναι γνωστό, ακόμη το όνομα του μεγάλου γλύπτη της εποχής.



25 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014

Η αντίστροφη μέτρηση για την είσοδο των αρχαιολόγων μέσα στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης έχει αρχίσει. Κατά πληροφορίες από το υπουργείο Πολιτισμού, αν οι αρχαιολόγοι συνεχίσουν την ανασκαφή με τον ίδιο ρυθμό σε περίπου μία βδομάδα θα έχουν καταφέρει να μπουν στο εσωτερικό του τάφου.

Η επικεφαλής της ανασκαφής κυρία Κατερίνα Περιστέρη εξέφρασε μόλις πριν λίγες μέρες την εκτίμηση ότι ο τάφος δεν έχει συληθεί, όπως προκύπτει από τα ευρήματα στην είσοδο του μνημείου. Επί του παρόντος, λένε στο υπουργείο Πολιτισμού, φαίνεται ότι το ταφικό μνημείο είναι ασύλητο, εκτός κι αν κάποια στιγμή οι τυμβωρύχοι κατάφεραν να μπουν στο εσωτερικό του τάφου από το πάνω μέρος του τύμβου, ενδεχόμενο που δεν μπορεί να αποκλειστεί προτού οι αρχαιολόγοι μπουν μέσα στο μνημείο.

Αποκαλύφθηκε η συνέχεια της πρόσοψης της εισόδου του μνημείου
Σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, αποκαλύφθηκε η συνέχεια της πρόσοψης της εισόδου του μνημείου, με διάκοσμο, όμοιο με αυτόν των πλαϊνών τοίχων. Δηλαδή, νωπογραφία λευκού χρώματος, εξαιρετικά επιμελημένη, που μιμείται τον μαρμάρινο περίβολο.




Αφαιρέθηκαν ακόμη δέκα λιθόπλινθοι, που αποτελούσαν την εβδόμη και ογδόη σειρά, στον τοίχο σφράγισης. Απομένουν τρεις σειρές προς αποδόμηση του συνόλου των έντεκα δόμων.

Παράλληλα, αποκαλύπτονται, κάτω από τα επίκρανα, οι μαρμάρινες παραστάδες του θυρώματος, οι οποίες επικαλύπτονται, επίσης, από λευκή νωπογραφία. 



Με τη μερική αφαίρεση χωμάτων, που βρίσκονται πίσω από την είσοδο, αποκαλύπτεται η πίσω πλευρά της εισόδου, ιδιαιτέρως επιμελημένη, αντίστοιχη της προσόψεως. 


Επί της νωπογραφίας των επιστυλίων της σώζονται ίχνη κόκκινου και μαύρου χρώματος. 
Η πλαϊνή και πίσω όψη των ιωνικών επικράνων των παραστάδων, που επικαλύπτονται από νωπογραφία, είναι επιζωγραφισμένες με τα ίδια χρώματα.

 Ακόμη, έχουν αρχίσει να αποκαλύπτονται και οι πλαϊνοί τοίχοι του προθαλάμου. 
Είναι επενδεδυμένοι με μάρμαρο Θάσου και κοσμούνται στο ανώτερο μέρος τους με ιωνικό επιστύλιο, επί του κυματίου του οποίου σώζονται ίχνη μαύρου και κόκκινου χρώματος. 





 Εκτός από τις ανασκαφικές εργασίες, πραγματοποιούνται επεμβάσεις συντήρησης και στερέωσης του διακόσμου, μόλις έρχεται στο φως, από ειδικευμένους συντηρητές.

Πώς διατηρούν τα χρώματα οι αρχαιολόγοι

Όταν βρίσκουν χρώματα στα μάρμαρα, το επιστύλιο ή τα θυρώματα, οι αρχαιολόγοι θέτουν ως προτεραιότητά τη συντήρησή τους. Με απλά λόγια σταματούν όλες οι άλλες εργασίες διότι αλλιώς δεν προχωρούν στο επόμενο βήμα.

Για τη συντήρηση των χρωμάτων «επεμβαίνει» ειδικός συντηρητής ο οποίος προσπαθεί να τα προφυλάξει από το «σοκ» της αλλαγής των δεδομένων. 


Θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι επί σχεδόν 2.300 χρόνια τα χρώματα -κόκκινο, μαύρο και μπλε- ήταν «προστατευμένα» μέσα στην υγρασία του χώματος. 

Με την απομάκρυνση των χωμάτινων όγκων υπάρχει σημαντικός κίνδυνος τα επιχρωματισμένα μέρη να υποστούν ανεπανόρθωτες βλάβες. 
Με ένα τρόπο, όπως μας εξηγούσε αρμόδια πηγή, ο ειδικός συντηρητής κάνει «ενέσεις υγρασίας» στα χρώματα. 

Κατά τον ίδιο τρόπο δίνεται ιδιαίτερη προσοχή για την στήριξη των μαρμάρινων μερών που αποκαλύπτονται. Για να συγκρατηθούν και να στερεωθούν τα πετρώματα γίνονται ενέσεις τιτανίου.



31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014

Όπως έχει γίνει γνωστό από τις 25 Αυγούστου, επί του διαφραγματικού τοίχου θα υπάρχει η είσοδος, η οποία θα οδηγεί στον δεύτερο χώρο του μνημείου. 

Η μορφή της εισόδου θα αποκαλυφθεί μετά την αφαίρεση των χωμάτων, τις αμέσως επόμενες μέρες.
Εν τω μεταξύ συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον λόφο Καστά, στην Αμφίπολη, από την ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων.

Με τη αφαίρεση χωμάτων από τον προθάλαμο, στον χώρο πίσω από τον τοίχο των Σφιγγών, αποκαλύφθηκε τμήμα μαρμαροθετημένου δαπέδου, με λευκά, μικρά ακανόνιστα τμήματα μαρμάρου, σε κόκκινο φόντο. 
                   
 Το συγκεκριμένο τμήμα έχει διασωθεί σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. 


Στο κατώφλι του πρώτου διαφραγματικού τοίχου των Σφιγγών, εντοπίστηκαν επί της νωπογραφίας η οποία το κάλυπτε, ίχνη μπλε χρώματος. 


Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι και στους τρεις χώρους, μετά από τον τοίχο σφράγισης, υπάρχει χαλαρή αμμώδης επίχωση, ως το μέγιστο ύψος της θόλου.

Οι τρεις χώροι, που δημιουργούνται από την κατασκευή των εγκάρσιων διαφραγματικών τοίχων, κατά μήκος της θόλου, φαίνεται ότι καταχώθηκαν κατά την σφράγιση του ταφικού μνημείου.

Οι τοίχοι, εν μέρει, λειτουργούν και ως στοιχεία αντιστήριξης των χαλαρών επιχώσεων. Τόσο το κενό στον εξωτερικό τοίχο σφράγισης όσο και οι οπές στα επόμενα διαφράγματα, που πιθανόν να έχουν προέλθει από αφαίρεση λίθων ή και από μη τοποθέτηση λίθων, φαίνεται ότι αποτελεί μέρος σχεδίου σφράγισης του τάφου. 



Η διαπίστωση, μέχρι σήμερα, ύπαρξης τριών χώρων, κατά μήκος της θόλου, αποτελεί ένα ακόμη ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μνημείου, το οποίο αποκαλύπτεται στον λόφο Καστά.

Ο πρώτος διαφραγματικός τοίχος, μετά την είσοδο, έχει αποκαλυφθεί μόνον ως το ιωνικό επιστύλιο, το οποίο διακοσμείται με τους οκτάφυλλους ανάγλυφους ρόδακες.
Στο ακραίο ανατολικό τμήμα του επιστυλίου εμφανίστηκε το ανώτατο τμήμα πλευρικής παραστάδος.


Επίσης, διαπιστώθηκε ότι λείπει το ακραίο δυτικό τμήμα του επιστυλίου, όπως και οι υπερκείμενοι αυτού λίθοι.

Τεχνικές εργασίες

Παράλληλα, με την πρόοδο της ανασκαφικής έρευνας, εξελίσσεται η ολοκλήρωση των εργοταξιακών υποδομών καθώς και η θωράκιση του μνημείου και του ευρύτερου χώρου του, από απρόσμενες καιρικές συνθήκες.
Για την προστασία του μνημείου από την βροχή, εκτός από την κατασκευή του στεγάστρου, το οποίο και ολοκληρώθηκε, ξεκίνησε περιφερειακά του μνημείου, η διαμόρφωση αγωγών απορροής των ομβρίων υδάτων.


Για την αφαίρεση των χαλαρών αμμωδών επιχώσεων απαιτήθηκε δομοστατική και γεωτεχνική μελέτη η οποία περιλαμβάνει:

1. Τον πλήρη εγκιβωτισμό των διαφραγμάτων με ξύλινα στοιχεία.
2. Τη διαμόρφωση «παταριών», σε ικρίωμα εργασίας βαρέως τύπου, τα οποία επιτρέπουν την υποστήλωση της θόλου,  με τη δημιουργία κατάλληλου νάρθηκα και την ομαλή πρόσβαση από χώρο σε χώρο, καθώς και την ασφαλή υλοποίηση της αποχωμάτησης των χώρων. 

 


3. Την ισχυρή αντιστήριξη του δεύτερου διαφραγματικού χώρου για την αντιμετώπιση των ισχυρών ωθήσεων από τις γαίες του επόμενου χώρου.

4. Την εξωτερική αντιστήριξη της εισόδου με τις Σφίγγες, για την ασφάλεια του διαφράγματος και έδραση αντιστηρικτικών στοιχείων, που ενδεχομένως να απαιτηθούν, κατά την πρόοδο των ανασκαφικών εργασιών. 



Φωτογραφίες: Υπουργείο Πολιτισμού 



H Αρχαία Αμφίπολη - 5.000 χρόνια ιστορίας



ΠΗΓΗ. 1. ΤΟ ΣΤΕΚΙ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ
              2. thetoc.gr 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου