Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2013

Τα Πανεπιστήμια άνοιξαν, αλλά...

ΔΕΥΤΕΡΑ 23-12-2013


Τα Ιδρύματα είναι έτοιμα, με τις νέες διοικήσεις μάχιμες να προχωρήσουν την ολοκλήρωση της εικόνας του Πανεπιστημίου ΑΕ. 
Οι αστικές εφημερίδες άλλωστε ήδη τους απέδωσαν τα εύσημα που ξαμολήθηκαν στην αγορά χωρίς κωλυσιεργίες για να βρουν χρηματοδότες. 

Σειρά έχει τώρα η ίδρυση των νέων Οργανισμών και η σύσταση των νέων Εσωτερικών Κανονισμών. 
Μάλιστα, η Σύνοδος των Πρυτάνεων από τον Ιούνη ήδη επεξεργάστηκε και έδωσε στη δημοσιότητα ένα προσχέδιο Οργανισμού, εξειδικεύοντας και προχωρώντας τον Οργανισμό που προβλέπει ο νόμος-πλαίσιο, ενσωματώνοντας όλες τις αντιδραστικές πτυχές, όπως η διάρθρωση ταχύρρυθμων προγραμμάτων κατάρτισης και προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (με δίδακτρα φυσικά). 
Ακόμα, στο προσχέδιο των πρυτάνεων συμπεριλαμβάνεται πρόβλεψη για διαγραφή φοιτητών, αλλά και η διαδικασία της εκλογής οργάνων και αντιπροσώπων φοιτητών και εργαζομένων με ενιαία ψηφοδέλτια και ηλεκτρονικές ψηφοφορίες. 
Μια διαδικασία που τότε, όταν εκλέγονταν τα νέα Συμβούλια Ιδρύματος, η περίφημη «πανεπιστημιακή κοινότητα», αγκαζέ με τους πρυτάνεις, είχε κηρύξει ως θεμέλιο λίθο του «αντισυνταγματικού κατήφορου» του υπουργείου Παιδείας... και σήμερα έρχεται πρόθυμα να την περιγράψει και να την εξειδικεύσει. 
Εδώ φυσικά κολλάει και η λαϊκή ρήση: Αμα έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς...

Νέες μπίζνες στο προσκήνιο

Με τους νέους Οργανισμούς των ΑΕΙ θα έρθει μαζί και η συγκρότηση των ΝΠΙΔ -εταιρειών που στο εξής θα διαχειρίζονται την περιουσία (υποδομές, εξοπλισμό) των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ. 
Γίνεται κατανοητό ότι αν μέχρι σήμερα η εμπορευματοποίηση της σίτισης, της στέγασης, της φοιτητικής μέριμνας ήταν γεγονός, με τις νέες αυτές εταιρείες θα προχωρήσει καλπάζοντας το ξεπούλημα εστιών, λεσχών, θα γίνουν καθεστώς οι ενοικιάσεις συνεδριακών χώρων και αιθουσών των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, την ίδια στιγμή που οι σπουδαστές ασφυκτιούν μέσα σε μικρά, ανθυγιεινά, μη εξοπλισμένα αμφιθέατρα και εργαστήρια. 
Η πρόκληση φυσικά φαντάζει ακόμα μεγαλύτερη, καθώς η καπιταλιστική κρίση έχει ρίξει ασήκωτα βάρη στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας και όλο και περισσότεροι φοιτητές - σπουδαστές αδυνατούν να σπουδάσουν χωρίς εξασφαλισμένη σίτιση και στέγαση.

Στην πρόσφατη Σύνοδο των Πρυτάνεων στη Θεσσαλονίκη εκφράστηκε από τα ψηφίσματα η «αγωνία» των πρυτανικών αρχών για το πώς θα λειτουργήσουν οι νέες εταιρείες διαχείρισης. 
Το μεγάλο άγχος τους είναι πώς θα γίνει ...ομαλά η μεταφορά των ερευνητικών προγραμμάτων από τους σημερινούς Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) στα ΝΠΙΔ, ούτως ώστε να μη χαθεί το κομμάτι της πίτας που μοιράζεται στους πανεπιστημιακούς δασκάλους με τα παχυλά έσοδα και το νταλαβέρι με τις επιχειρήσεις. Κουβέντα δεν ψέλλισαν για την ανύπαρκτη σίτιση και στέγαση, για τα μαθήματα που δε διδάσκονται γιατί δεν υπάρχουν καθηγητές, για τα εργαστήρια που δε γίνονται γιατί δεν υπάρχουν καθηγητές, βοηθοί, υποδομές.

Φάνηκε, επίσης, πως από τα πρώτα που θα φροντίσουν με τη συγκρότηση των νέων Οργανισμών των Ιδρυμάτων είναι η ίδρυση των Σχολών Διά Βίου Μάθησης, όπως προβλέπει ο νόμος-πλαίσιο. 

Αυτό, άλλωστε, προβλέπει και το «Εθνικό Πρόγραμμα για τη Διά Βίου Μάθηση 2013-2015», που κατατέθηκε τον Ιούνη. Τα Προγράμματα Διά Βίου Μάθησης, ειδικά για κάποια Πανεπιστήμια όπως το Αιγαίου (57 προγράμματα) και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο, είναι μεγάλη πηγή εσόδων, αφού έχουν δίδακτρα (το πρόγραμμα «Εκπαίδευση στη Ναυτιλία» στο Αιγαίου ξεπερνά τα 2.500 ευρώ! - από τα πιο ακριβοπληρωμένα δε μαθήματα είναι το μάθημα «Διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού και επικοινωνία σε πολυπολιτισμικά πληρώματα»...!). 
Αυτό από μόνο του είναι τρανή απόδειξη ότι οι καπιταλιστές δίνουν πρώτα και κύρια βάρος στο ίδιο το περιεχόμενο, φροντίζουν να συγχρονίζουν το αντικείμενο των σπουδών με τους σχεδιασμούς του κεφαλαίου. 
Σήμερα, για παράδειγμα, που η άρση του καμποτάζ και οι σχετικές κοινοτικές οδηγίες έχουν ανοίξει το δρόμο για τη βίαιη χειροτέρευση των εργασιακών σχέσεων Ελλήνων και ξένων ναυτεργατών, το εφοπλιστικό κεφάλαιο απαιτεί από την εκπαίδευση να προετοιμάσει σε ανώτατο επίπεδο τους έμπιστούς τους που θα διαχειρίζονται τις νέες συνθήκες στα πλοία τους.

Συνέπειες και στις σπουδές

Οι παραπάνω στοχεύσεις συνοψίζονται και στην πρόσφατη έκθεση της ΑΔΙΠ (Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας), όπου δίνεται βάρος στην ανάγκη πιστοποίησης των προγραμμάτων σπουδών με άξονα τα λεγόμενα μαθησιακά αποτελέσματα (γνώσεις, ικανότητες, δεξιότητες). 

Στην ουσία, η ΑΔΙΠ αποκτά αναβαθμισμένο ρόλο, αναλαμβάνοντας να αντιστοιχίζει περιεχόμενο σπουδών και προσόντα αποφοίτων με τα στάνταρντ των επιχειρήσεων. 
Στο πλαίσιο αυτό θα είναι σύντομες οι εξελίξεις μετατροπής Τμημάτων κυρίως ΤΕΙ σε «προγράμματα σπουδών σύντομου κύκλου», των οποίων οι απόφοιτοι, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Εκθεση της ΑΔΙΠ, θα αποτελέσουν «τη ραχοκοκαλιά της αναπτυξιακής προσπάθειας της χώρας», δηλαδή το εύκολα μετακινούμενο εργατικό δυναμικό ενδοκλαδικά και διακλαδικά για τις ανάγκες των μεγάλων επιχειρήσεων.

Τα προβλήματα άλλωστε στα ΤΕΙ είναι ήδη ιδιαίτερα οξυμένα, αφού η εφαρμογή του σχεδίου «Αθηνά», οι δραματικές περικοπές προϋπολογισμών, εκτάκτων διδασκόντων και διοικητικού προσωπικού έχουν παγιώσει την υπολειτουργία των περισσότερων τμημάτων. Οι σπουδαστές είναι αντιμέτωποι με μαθήματα που δε διδάσκονται (με αποτέλεσμα να μην μπορούν κάποιοι ούτε να πάρουν πτυχία), με τεράστιες λίστες στα εργαστήρια, με δυσκολίες να παραδώσουν πτυχιακές, να ολοκληρώσουν τις αλυσίδες των μαθημάτων, να κάνουν δηλώσεις μαθημάτων. 
Αν και η εικόνα αυτή δεν είναι πρωτοφανής στα ΤΕΙ, ωστόσο τα εμπόδια που μπαίνουν πλέον για την πλειοψηφία των σπουδαστών, προκειμένου να τελειώσουν τις σπουδές τους, είναι ανυπέρβλητα.
Εξελίξεις υπάρχουν και στο χώρο των μεταπτυχιακών και υποψήφιων διδακτόρων. 
Ο νόμος-πλαίσιο προβλέπει μέσω των Οργανισμών την ίδρυση ξεχωριστών Μεταπτυχιακών Σχολών, προκειμένου να συγκροτηθεί πιο μεθοδικά ο χώρος της έρευνας με βάση τις καπιταλιστικές στοχεύσεις.

 Η ίδρυση των Μεταπτυχιακών Σχολών μολονότι δε φαίνεται να είναι στις άμεσες προτεραιότητες, ωστόσο θα «αυτονομήσει» σχετικά τη λειτουργία των μεταπτυχιακών προγραμμάτων από το πλαίσιο των Πανεπιστημίων, γενικεύοντας τα δίδακτρα, διευκολύνοντας τις συμπράξεις με κολέγια-παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων και επιχειρήσεις. 

Παράλληλα, η μεγαλύτερη ευελιξία μεταπτυχιακών και ερευνητικών προγραμμάτων θα δώσει ώθηση στη δημιουργία «συνεργατικών σχηματισμών» (clusters) επιχειρήσεων και Πανεπιστημίων στο πεδίο της έρευνας, στοιχείο με ιδιαίτερη βαρύτητα για το κεφάλαιο, ειδικά όσον αφορά τα νέα πεδία κερδοφορίας και ανταγωνιστικότητας (π.χ. αιολικά πάρκα, cluster «πράσινης ανάπτυξης» στον κατασκευαστικό τομέα κ.ά).
Νέο χτύπημα στις εργασιακές σχέσεις

Το σάρωμα των εργασιακών σχέσεων των διδασκόντων και του λοιπού προσωπικού Πανεπιστημίων και ΤΕΙ είναι ήδη πραγματικότητα που σήμερα πλήττει διοικητικούς ορισμένου και αορίστου χρόνου και συμβασιούχους διδάσκοντες και αύριο θα προχωρήσει σε μόνιμους (ΕΤΕΠ, ΕΕΔΙΠ) και χαμηλές βαθμίδες διδασκόντων. 

Η διαθεσιμότητα των 1.145 διοικητικών υπαλλήλων, η δραματική μείωση των συμβασιούχων διδασκόντων που αγγίζει το 90%, ακολουθούνται από μεγαλύτερη χειροτέρευση των όρων εργασίας όσων διδασκόντων απομένουν. 

Μεταπτυχιακοί και υποψήφιοι διδάκτορες θα σηκώσουν το βάρος της απλήρωτης εργασίας για να μπαλώσουν τρύπες, να καλύψουν κενά που θα έπρεπε να καλύπτονται από εκπαιδευτικό προσωπικό με μόνιμη και αποκλειστική σχέση εργασίας. 
Οι συμβασιούχοι διδάσκοντες, κατά πώς προβλέπει ο νόμος, θα προσλαμβάνονται ως «πανεπιστημιακοί υπότροφοι», που θα πληρώνονται εάν και εφόσον το κάθε Ιδρυμα μπορέσει να εξασφαλίσει τους αναγκαίους πόρους.

Εννοείται ότι για την εφαρμογή των παραπάνω είναι απαιτητή η καταστολή και η μεγαλύτερη χειραγώγηση του φοιτητικού κινήματος. 
Από τη μια λοιπόν οι επιχειρήσεις-σκούπα της κυβέρνησης που παίζουν «κλέφτες και αστυνόμοι» με τις περίεργες ομάδες δήθεν αναρχοαυτόνομων στεκιών. 
Από την άλλη, το καθημερινό κήρυγμα καθηγητών στελεχών επιχειρήσεων και τραπεζών, που «νουθετούν» τους φοιτητές τους να θεοποιούν τον καπιταλισμό και να ...αποτάσσονται τους οργανωμένους αγώνες για μια άλλη, φιλολαϊκή ανάπτυξη.

Οργανωμένη απάντηση του κινήματος

Το φοιτητικό κίνημα, οι εργαζόμενοι στα ΑΕΙ, οι διδάσκοντες έχουν χρέος να απαντήσουν τόσο στην καταστολή όσο και στην ιδεολογική επίθεση της άρχουσας τάξης. 
Η απάντηση δεν μπορεί να είναι ούτε η αλλαγή υπουργού, ούτε η εναλλαγή στην κυβέρνηση, ούτε ένας άλλος νόμος με δήθεν καλύτερη διαβούλευση. 
Τα σενάρια αυτά είναι χιλιοπαιγμένα και βρωμάνε ...Hollywood.
Η μόνη απάντηση που έχουν χρέος να δώσουν οι φοιτητές είναι να παλέψουν οργανωμένα, μέσα από τις Επιτροπές Αγώνα, μέσα από τους Συλλόγους τους, για δωρεάν σίτιση - στέγαση - μετακίνηση - βιβλία - αναλώσιμα, να διεκδικήσουν η περιουσία των ιδρυμάτων να αξιοποιηθεί για τη δημιουργία νέων εστιών στην ευθύνη του κράτους χωρίς ιδιώτες, νοίκια. 
Για τους φοιτητές που έκαναν αίτηση και δεν πήραν δωμάτιο να νοικιαστούν δωμάτια σε ξενοδοχεία. Επίδομα ενοικίου και θέρμανσης σε όσους σπουδάζουν μακριά από τις πόλεις τους. Να ακυρωθούν τα σχέδια του υπουργείου για μειώσεις κατά 28% στις δαπάνες για την Παιδεία. 
Για να μην πεταχτεί κανένας σπουδαστής των ΤΕΙ έξω από εργαστήριο και θεωρία. 
Για μέτρα στήριξης των εργαζόμενων φοιτητών και των ανέργων.
Για μια Ανώτατη Παιδεία που θα εκπαιδεύει επιστήμονες συνειδητά αφοσιωμένους στην υπόθεση της συνεχούς βελτίωσης των όρων ζωής των ανθρώπων που μοχθούν.

Της Κέλλυς ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ*

*Η Κέλλυ Παπαϊωάννου είναι μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ


ΠΗΓΗ. ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου