ΚΥΠΡΟΣ: Πως φτάσαμε ως εδώ

 H Λαϊκή κατέβαλε στην Κεντρική Τράπεζα 250 εκατ. ευρώ μόνο για τους τόκους του ELA το 2012


Ξαφνικά, άπαντες θυμήθηκαν τον ELA, την νόμιμη αλχημεία για την ρευστότητα των τραπεζών που επιτρέπει στις εθνικές Κεντρικές Τράπεζες της ευρωζώνης να παραχωρήσουν ρευστότητα σε τράπεζες που δεν δικαιούνται ρευστότητα από τη Φρανκφούρτη.
Οι τράπεζες της ευρωζώνης που δεν κατέχουν υψηλής ποιότητας εξασφαλίσεις και έτσι δεν έχουν τί να «καταθέσουν» στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μπορούν να αντλήσουν από τις κεντρικές τράπεζες της χώρας τους ρευστότητα, με χαμηλότερης ποιότητας εξασφαλίσεις.

Αυτό συνέβηκε στην περίπτωση της Λαϊκής, όταν η Κύπρος αξιολογήθηκε πλέον ως σκουπίδι, με αποτέλεσμα το ομόλογό της να μην γίνεται δεκτό από την ΕΚΤ. Από τότε, η Λαϊκή άρχισε να απευθύνεται στην Αγία Παρασκευή για να της παραχωρήσει ρευστότητα.

Το τέλος Μαρτίου, αυτή η ρευστότητα, με εξασφαλίσεις χαμηλής ποιότητας, κινήθηκε σε ρηχά επίπεδα, γύρω στα 114 εκατ. ευρώ. Ως τον Απρίλη, η ενίσχυση αυτή από τον ELA (Κατεπείγουσα Ενίσχυση Ρευστότητας) ξεπέρασε τα 3.7 δισ. ευρώ, ενώ ως το τέλος του καλοκαιριού, το ποσό έφτασε τα 9.5 δισ. ευρώ.

Η ραγδαία αύξηση του ELA αποτελούσε ξεκάθαρη ένδειξη πως η τράπεζα ήταν ήδη πολύ κοντά στη χρεοκοπία, από τον Ιούλιο. Το επιχείρημα πως το πρόβλημα της Λαϊκής αφορούσε αποκλειστικά στη ρευστότητά της, καταρρίφθηκε από το πόσο ραγδαία ήταν η αύξηση του ELA, αλλά και από το τελικό του μέγεθος, που ήταν μεγαλύτερο από το 50% του ΑΕΠ της χώρας.

Όπως έγινε καλά γνωστό από μια μεγάλη λίστα κρίσεων στο παρελθόν, τα προβλήματα ρευστότητας πολύ συχνά κρύβουν πίσω τους και προβλήματα ευρωστίας. Οι προειδοποιήσεις της «Κ» για το θέμα αυτό, εδώ και ένα εξάμηνο, αντικρούστηκαν με δύο επιχειρήματα: Πρώτο πως η Κεντρική Τράπεζα έχει απεριόριστη ρευστότητα από την ΕΚΤ και δεύτερο πως το πρόβλημα αφορά στη ρευστότητα και όχι την ευρωστία της Λαϊκής και πως η τράπεζα θα χρωστούσε αυτά τα λεφτά σε καταθέτες αν δεν τα χρωστούσε στην Κεντρική.

Ωστόσο, το ύψος του ELA αποτελούσε από μόνο του αδιάσειστη απόδειξη πως αυτές οι απαντήσεις ήταν το τουλάχιστον αφελείς. Θα είχαν λογική αν το ELA είχε περιοριστεί σε επίπεδα του 1, 2 ή 4 δισ. ευρώ. Μάλιστα, οι προειδοποιήσεις της «Κ» σε κάποια στιγμή άρχισαν να αποκρούονται με διαφόρων ειδών απειλές, τόσο από την Κεντρική Τράπεζα, όσο και από την ίδια την Λαϊκή Τράπεζα.

Σημειώνεται, μάλιστα, πως η Λαϊκή κατέβαλε στην Κεντρική Τράπεζα 250 εκατ. ευρώ μόνο για τους τόκους του ELA το 2012. Για το 2013, με τα σημερινά νούμερα, μόνο οι τόκοι εκτιμάται πως θα ξεπεράσουν τα 490 εκατ. ευρώ, με το τμωρητικό επιτόκιο που επιβάλλεται. Δεν είναι κατανοητό πώς θα μπορούν να πληρωθούν αυτά τα χρήματα, πόσο μάλλον το πώς θα πληρωθεί και το κεφάλαιο του ELA που πλέον ξεπερνά τα 10 με 12 δισ. ευρώ.

Το άμεσο πρόβλημα
Το άμεσο πρόβλημα που δημιουργείται, είναι πως το ποσό αυτό δεν μπορεί να μεταφερθεί στην «κακή Λαϊκή», αφού κάτι τέτοιο θα συνεπάγεται διαγραφή του ποσού και απώλειες της Κεντρικής Τράπεζας που θα κληθεί να καταβάλει (και πάλι) ο φορολογούμενος. Ένα ερώτημα προς την Κεντρική είναι πώς μπορεί να διαχειριστεί μια τέτοια απώλεια. Από τη στιγμή που η επίμονη απάντηση από την κορυφή της Κεντρικής ήταν σταθερά πως «η Κεντρική Τράπεζα έχει απεριόριστη πίστωση από την ΕΚΤ», ο Διοικητής της Κεντρικής οφείλει να μας απαντήσει γιατί σήμερα αδυνατεί να απορροφήσει τη ζημιά.

Από τη στιγμή που ο κ. Δημητριάδης, όμως, αρνείται να απορροφήσει τη ζημιά που προκάλεσε προσωπικά, μαζί με την νέα διοίκηση της Λαϊκής, η επιλογή που δημιουργείται είναι το ποσό αυτό να μεταφερθεί ως παθητικό στη νέα «υγιή» Λαϊκή. Σε μια τέτοια περίπτωση, η «υγιής Λαϊκή», θα γεννηθεί με εκ γενετής θανάσιμο τραύμα.

Αξίζει να σημειωθεί πως το μισό περίπου ELA της Λαϊκής –περίπου 4.5 με 5 δισ. ευρώ- αφορούσαν στις λειτουργίες της τράπεζας στην Ελλάδα. Χωρίς να είναι βέβαιο, το ποσό αυτό βαραίνει ακόμα τα βιβλία της «μητρικής» Λαϊκής και δεν έχουν μεταφερθεί στην Ελλάδα με την πρόσφατη πώληση. Αν όντως έτσι έχουν τα πράματα, πλέον η σοφία των όσων συνέβαλαν και συμφώνησαν στους όρους της πώλησης, τελεί υπό πλήρη αμφισβήτηση. Αν όχι, τότε η τρύπα είναι μικρότερη, αλλά εξακολουθεί να είναι θανατηφόρα.

Μοναδική επιλογή είναι αυτή η υποχρέωση να μεταφερθεί στην «καλή Λαϊκή». Ωστόσο, αυτή η επιλογή μεταφράζεται σε νέο πρόβλημα: Με τη συγχώνευση της καλής Λαϊκής και Τράπεζας Κύπρου που ήδη προγραμματίζεται, τα 12 περίπου δισ. ευρώ του ELA, και το άλλο περίπου 0.5 δισ. σε τόκους, θα φορτωθούν στη νέα Τράπεζα Κύπρου. Αυτό, όμως, θα καταστήσει μη εύρωστη την Τράπεζα Κύπρου και θα την χρεοκοπήσει.

Γι αυτό και η Τρόικα επιμένει σε διάλυση της Τρ. Κύπρου: Το βάρος του ELAθα την καταστρέψει, την ώρα που η Κεντρική Τράπεζα δειλιάζει να αναλάβει τη ζημιά που η ίδια προκάλεσε.

Είναι σαφές πως η μπάλα είναι πλέον στο γήπεδο της Κεντρικής, η οποία οφείλει να αποδείξει πως όσα έλεγε εδώ και καιρό για το ELA, ευσταθούν. Σε αντίθετη περίπτωση, ο Διοικητής θα φέρει προσωπική ευθύνη για την τρύπα 9 δισ. ευρώ που συνειδητά προκάλεσαν οι αποφάσεις του (συμπεριλαμβανομένης και της μη αναδιάρθρωσης της Λαϊκής τους τελευταίους μήνες). Θα πρέπει, δηλαδή, να χρησιμοποιήσει την «απεριόριστη πίστωση» από την ΕΚΤ για να απορροφήσει τις ζημιές.

Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να απαντήσει κατά πόσον αποτελεί «δούρειο ίππο» της ΕΚΤ και όχι προστάτη της σταθερότητας του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, όπως αναφέρεται στον όρκο που έδωσε.

Τίποτε από τα πιο πάνω δεν αναιρεί τις εξίσου σοβαρές ηθικές και άλλες ευθύνες που φέρει η διοίκηση της Λαϊκής, που επίσης πρέπει να εξηγήσει στον Κυπριακό λαό γιατί θα πληρώσουμε την άρνησή τους να κάνουν το παραμικρό για την εδώ και μήνες προφανή χρεοκοπία τους. Πλέον, οι απειλές προς την «Κ» δεν αποτελούν απάντηση.

Τα ερωτήματα
Οι βαρύτατες ευθύνες της Κεντρικής για το όλο θέμα είναι σαφείς, παρά το γεγονός ότι άπαντες σχεδόν αγνοούσαν επιδεικτικά το πρόβλημα. Η συνέχιση της παροχής του ELA σε τόσο μεγάλα επίπεδα, αποτελούσε απειλή για την κυπριακή οικονομία, ενώ και η επιδεικτική δειλία στην λήψη οποιουδήποτε απτού μέτρου για την χρεοκοπημένη Λαϊκή εδώ και έξι μήνες, απαιτούν ρητές πλέον απαντήσεις.

Η «Κ» ρώτησε ρητά πριν από τρεις μήνες, μετά από τρεις μήνες άρθρων που απαντήθηκαν με απειλές:
- «Αισθάνεται άνετα η Κεντρική με το ύψος στο οποίο οδήγησε το ELA;»

- «Θεωρεί ή όχι επικίνδυνη για την Κύπρο την απόφασή της να οδηγήσει το ELA σε επίπεδα κοντά στα 10 δισ. ευρώ;»

- «Θεωρεί εύρωστη μία τράπεζα με ELA τόσο ψηλό;»

Πλέον, απαιτούνται άμεσες απαντήσεις, αλλά και ανάληψη ευθυνών από την  Κεντρική Τράπεζα και δη τον Διοικητή της, Πανίκο Δημητριάδη, η οποία συνέβαλε όσο κανείς στην διάλυση της χώρας.
  ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ : http://www.kathimerini.com.cy